Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2020

Απονεμήθηκαν τα καθιερωμένα βραβεία του Τάσου Κοντογιαννίδη, στη Σταυρούπολη

Απονεμήθηκαν τα καθιερωμένα βραβεία του Τάσου Κοντογιαννίδη, στη Σταυρούπολη
Απονεμήθηκαν τα καθιερωμένα βραβεία του Τάσου Κοντογιαννίδη, στη Σταυρούπολη

Τα καθιερωμένα μαθητικά βραβεία σε εισαχθέντες στα ΑΕΙ, στους πρώτους όλων των τάξεων και τους αριστούχους μαθητές και μαθήτριες της ακριτικής Σταυρούπολης Ξάνθης απονεμήθηκαν την Παρασκευή 23 Οκτωβρίου 2020 από τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Τάσο Κοντογιαννίδη.

Εφέτος το Λύκειο Σταυρουπόλεως πέτυχε ένα καταπληκτικό ρεκόρ. Και τα έξι παιδιά που φοίτησαν πέρυσι στην Γ΄ Λυκείου, πέρασαν όλα σε Ανώτατες σχολές.

Τα βραβεία ήταν χρηματικά, χορηγία του δημοσιογράφου και συγγραφέα Τάσου Κοντογιαννίδη και απονεμήθηκαν για 19η συνεχή χρονιά σε δεκαπέντε μαθητές, μαθήτριες και φοιτητές.

Στην τελετή παρέστησαν οι τοπικές αρχές και απηύθηναν χαιρετισμούς ο εκπρόσωπος του Μητροπολίτου Ξάνθης κ. Παντελεήμονος πατήρ Βασίλειος Βερβερίδης, οι αντιπεριφερειάρχες Ξάνθης Νίκος Ευφραιμίδης και Κων. Κουρτίδης, ο δήμαρχος Ξάνθης κ. Εμ. Τσέπελης, ο αντιδήμαρχος Σταυρουπόλεως Απ. Ελευθεριάδης και εκπρόσωποι της τοπικής Αστυνομίας και Πυροσβεστικής.

Απονεμήθηκαν τα καθιερωμένα βραβεία του Τάσου Κοντογιαννίδη, στη Σταυρούπολη

Στους μαθητές μίλησε ο χορηγός των βραβείων δημοσιογράφος Τάσος Κοντογιαννίδης ο οποίος τους συμβούλεψε να είναι επιμελείς, να βλέπουν με αισιοδοξία το μέλλον, να πλάθουν όνειρα για τη ζωή, να μοχθούν για να τα υλοποιήσουν και να βγουν σωστοί και υπεύθυνοι πολίτες στην κοινωνία. Συνεχάρη τέλος τους επιτυχόντες στα ΑΕΙ και τόνισε ότι η απονομή των βραβείων έχει ως σκοπό την οικονομική ενίσχυση των αριστούχων και απόρων μαθητών και ως στόχο την καλλιέργεια πνεύματος ευγενούς αμίλλης μεταξύ των μαθητών, την απόκτηση γνώσεων για  την εισαγωγή τους στα ΑΕΙ και γενικά για την πρόοδο και την προκοπή τους.

Επίσης, χαιρετισμούς με μηνύματα τους, απηύθυναν από την Αθήνα ο ηθοποιός Νίκος Ξανθόπουλος και ο παλαίμαχος διεθνής ποδοσφαιριστής Αντώνης Αντωνιάδης, με παραινέσεις και συμβουλές στους μαθητές και τις μαθήτριες να είναι επιμελείς και τους προέτρεψαν να σταθούν μακριά από τη μάστιγα των ναρκωτικών, να ασχολούνται με τον αθλητισμό και να γίνουν υπεύθυνοι πολίτες στην κοινωνία.

Πέμπτη 22 Οκτωβρίου 2020

Περιοδικό "Πόντος", Μερζιφούντα

Περιοδικό "Πόντος", Μερζιφούντα
Περιοδικό "Πόντος", Μερζιφούντα

1. Πρώτη κυκλοφορία του περιοδικού και συνεργάτες

Το περιοδικό Πόντος κυκλοφόρησε για πρώτη φορά σε χειρόγραφη μορφή το 1909 από ορθόδοξους μαθητές του κολεγίου “Anatolia” στη Μερζιφούντα. Την επόμενη χρονιά ο αθλητικός σύλλογος «Πόντος» αποφάσισε να καταστήσει το περιοδικό επίσημο δημοσιογραφικό του όργανο και να αναλάβει την έντυπη έκδοσή του.1 Τη συντακτική επιτροπή αποτέλεσαν οι Δημήτριος Θεοχαρίδης, Καλλισθένης Γ. Χουρμουζιάδης και Λεωνίδας Μ. Καζεζόγλου. Προκειμένου να εκφράσει τις πνευματικές ανησυχίες των μαθητών και αποφοίτων του κολεγίου, αλλά και να τους προκαλέσει να επεκτείνουν το πεδίο των ενδιαφερόντων τους εκτός από τα μαθήματα και σε άλλα πεδία της κοινωνικής ζωής, το περιοδικό προσκάλεσε για συνεργασία τους μαθητές του κολεγίου “Anatolia”, τους αποφοίτους, αλλά και φίλους.

2. Θέματα και θέσεις του περιοδικού

Ο Πόντος πραγματευόταν ιστορικά, αρχαιολογικά, κοινωνιολογικά και φιλοσοφικά θέματα. Περιείχε ακόμη μεταφράσεις ξένων φιλολογικών έργων, ποιήματα και ηθικοθρησκευτικά άρθρα, καθώς και ειδήσεις από την κίνηση του συλλόγου και τη ζωή των αστικών στρωμάτων στον Πόντο. Στο πλαίσιο της ενημέρωσης των αναγνωστών του το περιοδικό έκανε λόγο και για το συνέδριο των Ανατολιστών στην Αθήνα το 1912. Θα πρέπει να τονιστεί ότι στο περιοδικό περιλαμβάνονταν άρθρα που αφορούσαν την πνευματική πρωτοπορία της εποχής και άγγιζαν θέματα αιχμής, όπως το γλωσσικό ζήτημα και τη θέση των γυναικών. Οι θέσεις των αρθρογράφων πάνω στα θέματα αυτά είναι χαρακτηριστικές για το ιδεολογικό πλαίσιο των εγγράμματων μεσαίων στρωμάτων την εποχή αυτή. Η αναγνώριση π.χ. του δικαιώματος της γυναίκας να θεωρείται πολιτικό ον –με όποιες επιφυλάξεις και αν εκφράζει έμμεσα ο συγγραφέας του σχετικού άρθρου στο τεύχος Μαΐου του 1911– συμπλέει με παρόμοιες απόψεις των μεσαίων στρωμάτων σε όλη την Ευρώπη, ενώ η πρόταση για μετριοπαθή επικράτηση της δημοτικής ως γλώσσας «της εθνικής ζωής» απηχεί όψεις του γλωσσικού ζητήματος στον ελλαδικό χώρο (βλ. παράθεμα).

* Ο πλήρης τίτλος ήταν Πόντος: Μηνιαίον δημοσίευμα φιλολογικόν, επιστημονικόν και παιδαγωγικόν του Πόντου.

Σχετικά θέματα

Ο σορβάς του Βασίλη Кαλλίδη (και μερικές γευστικές αναμνήσεις)

Ο σορβάς του Βασίλη Кαλλίδη (και μερικές γευστικές αναμνήσεις)
Ο σορβάς του Βασίλη Кαλλίδη (και μερικές γευστικές αναμνήσεις)

Ο σεφ Βασίλης Καλλίδης έχει καταγωγή από την Κερασιά, ένα χωριό λίγο έξω από την Τραπεζούντα. Έζησε πολλά χρόνια στην Αδριανούπολη και μοιράζεται μαζί μας οικογενειακές μνήμες και μια δική του εκδοχή για τανωμένο σορβά.

«Κάθε καλοκαίρι στο χωριό του πατέρα μου, λίγο έξω από την Ξάνθη, τον γαστρονομικό μου παράδεισο, οι διακοπές του Αυγούστου είχαν διαφορετικό ενδιαφέρον για μένα σε σχέση με τα άλλα παιδιά. Εγώ καθόμουν σιωπηλός στο ντιβάνι της κουζίνας της θείας Παρθένας. Σιωπηλός, για να είμαι απαρατήρητος, μη μου πουν να πάω να παίξω έξω και χάσω το σόου. Γιατί σόου έκανε στα μάτια μου η προκομμένη Πόντια νοικοκυρά όταν έμπαινε στην κουζίνα.

»Φούσκωνε τις ζύμες σε τεράστιες πλαστικές λεκάνες, ξέχειλες, και μετά τηγάνιζε τα πιο αφράτα ωτία, αλάδωτα, σαν σύννεφα... Ακόμα αναρωτιέμαι ποια να ήταν η συνταγή ή το μυστικό της. Τα μαντί της μυθικά, πνιγμένα στο βούτυρο και εθιστικά ξινά από το γιαούρτι, απλωμένα σε στρογγυλές λαμαρίνες, να τσιτσιρίζουν όπως έβγαιναν από τον φούρνο. Γιγάντιες βουτυρένιες, λεπτές τυρόπιτες περέκ, που ακόμα θυμάμαι τη γεύση τους. Πισία γεμιστά με πατάτα, που καταβροχθίζαμε στην παραλία μέσα από βαθιά, μεγάλα λιγδιασμένα τάπερ ή μετά την απογευματινή ποδηλατάδα μέσα στα υγρά καπνοχώραφα. Κιλτιρίτσια, καλοκαιρινά γιουβαρλάκια δηλαδή, στην κατσαρόλα με μπόλικη φρέσκια ντομάτα και δυόσμο, που εγώ τα έβαζα σε γωνία ψωμί και έφτιαχνα το απόλυτο street food – στο ένα χέρι το θεόρατο σάντουιτς και στο άλλο το τιμόνι από το ποδήλατο.

»Πολλές φορές το πρωινό ήταν το τρίμμαν, ένα ζυμαρικό που φτιάχνεται μόνο με αλεύρι και νερό. Η αποθέωση του μινιμαλισμού. Αντί όμως για τσιγαριστό κρεμμύδι, η θεία μας το σέρβιρε με ζάχαρη και κανέλα. Μια μέρα τρίμμαν για πρωινό, μια μέρα φελίκ, δηλαδή αυγόφετες θαμμένες στη ζάχαρη, και μια μέρα τσουμούρ, μπαγιάτικο ψωμί τηγανητό στο βούτυρο με τσοκαλίκ, ένα σκληρό τυρί που ακόμα θυμάμαι τη γεύση του, ή με κανελοζάχαρη. Και τα ήδη γιγάντια μάγουλά μου φαρδαίνανε κι άλλο. »Τι δεν έφτιαχνε αυτή η χρυσοχέρα σ’ αυτή την κουζίνα! Βαρένικα με ανθότυρο, περιχυμένα με βούτυρο, χαβίτς, μια χυλωμένη ποντιακή πολέντα σερβιρισμένη με τσιγαρίδες, παραγγελιά για τον πατέρα μου την πρώτη μέρα που φτάναμε. Σπεσιαλιτέ της θείας, όμως, ο σορβάς.

Γελούσα τότε όταν άκουγα “σοβάς”. Μου φαινόταν παράξενο το όνομα, αλλά και βαρετή η φτωχική γιαουρτόσουπα. Τον σορβά τον αγάπησα ενήλικας πια, όταν αλλάζουν τα γούστα και αρχίζεις να εκτιμάς πιο λεπτές γεύσεις, αρώματα και υφές». Δοκίμασα γιαουρτόσουπες σαν τον σορβά σε πολλά ταξίδια μου: “Ματσόνι” στη Γεωργία, “άσε ντουγ” στην Τεχεράνη από τα χέρια της μαμάς της κολλητής μου, “σπας” στην Αρμενία, “ντόβκα” στο Αζερμπαϊτζάν, “κάντι” στην Ινδία, “ορόσκα” στο Βλαδιβοστόκ και “μπαντάν” στη Μογγολία, μετά από επικό μεθύσι στο Ουλάν Μπατόρ με δύο Ιάπωνες και μια Νεοζηλανδέζα που γίναμε παρέα, και μετά χαράματα στην κρεαταγορά Bars Market, για τη γιαουρτόσουπα-φάρμακο που σε στέλνει ήρεμο για ύπνο».


Σχετικά θέματα

Επιστρέφει και πάλι η παράσταση "Σέρρα, η Ψυχή του Πόντου"

Επιστρέφει και πάλι η παράσταση "Σέρρα, η Ψυχή του Πόντου"
Επιστρέφει και πάλι η παράσταση "Σέρρα, η Ψυχή του Πόντου"

Το επικό μυθιστόρημα του Γιάννη Καλπούζου «Σέρρα - Η ψυχή του Πόντου» ανεβαίνει σε θεατρική διασκευή και επιστρέφει και πάλι στο θέατρο ΠΟΛΗ το Σάββατο 7 Νοεμβρίου 2020 σε ερμηνεία της Χρύσας Παπά και σκηνοθεσία του Σωτήρη Χατζάκη.

Η Χρύσα Παπά υποδύεται πολλούς ανδρικούς και γυναικείους ρόλους σε διαδοχικές μεταμορφώσεις, έτσι ώστε στα μάτια του θεατή να ξετυλίγεται η τοιχογραφία του Ποντιακού Ελληνισμού από το 1915 έως το 1962 στην Τουρκία και στη Σοβιετική Ένωση.

Υπόθεση έργου

Η Λεμονιά αφηγείται, μέσα από εναλλασσόμενους ρόλους και διαβαίνοντας όλη τη συναισθηματική διαστρωμάτωση, την περιπετειώδη και γεμάτη εκπλήξεις ζωή του πατέρα της Γαληνού Φιλονίδη από το 1915 μέχρι το 1962 στην Τραπεζούντα και άλλες περιοχές του Πόντου, στην Αμπχαζία και στο Καζακστάν. Ο Γαληνός διχάζεται ανάμεσα σε δυο γυναίκες, δοκιμάζονται οι ηθικές του αρχές κι έρχεται αντιμέτωπος με την αγριότητα και τις τρικυμίες της ψυχής, ενώ στο πρόσωπό του και στην πορεία του αντανακλούντα δεινά των Ελλήνων του Πόντου και των Αρμενίων.

Επιστρέφει και πάλι η παράσταση "Σέρρα, η Ψυχή του Πόντου"

Έρωτας, μυστήριο, αγριότητα, ραδιουργίες, κωμικές στιγμές, εξαθλίωση και αξιοπρέπεια. Συνάμα, η ζωή που κυλάει πότε ανέμελη και πότε ως εφιάλτης, ο μικρόκοσμος του καθενός, ο ίσκιος των γονιών που βαραίνει τα παιδιά, η πάλη μεταξύ λογικής και συναισθήματος, και όλα να οδηγούν στη μεγαλύτερη επανάσταση: την ανθρωπιά.

Συντελεστές
Συγγραφέας του έργου «Σέρρα - Η ψυχή του Πόντου»: Γιάννης Καλπούζος
Θεατρική διασκευή: Γιάννης Καλπούζος
Σκηνοθεσία: Σωτήρης Χατζάκης
Σύνθεση - Μουσική Επιμέλεια: Ματθαίος Τσαχουρίδης
Σκηνικά - Κοστούμια: Έρση Δρίνη
Φωτογραφίες: Γιώργος Καπλανίδης
Γραφιστική επιμέλεια: Πέτρος Παράσχης

Ερμηνεύει η Χρύσα Παπά

Ποντιακή Λύρα επί σκηνής: Γιώργος Σαραφίδης

Ημέρες και ώρες παραστάσεων: Παρασκευή: 21.00, Σάββατο: 20.30, Κυριακή: 18.00
Διάρκεια: 90΄ (χωρίς διάλειμμα)

Τιμές Εισιτηρίων: 17 ευρώ και Φοιτητικό - Ανέργων 14 ευρώ

Χορηγός επικοινωνίας: e-Pontos

Τετάρτη 21 Οκτωβρίου 2020

Το εθνικό και φιλανθρωπικό έργο των τριών ιστορικών Ποντιακών σωματείων

Το εθνικό και φιλανθρωπικό έργο των τριών ιστορικών Ποντιακών σωματείων
Το εθνικό και φιλανθρωπικό έργο των τριών ιστορικών Ποντιακών σωματείων

Στο πλαίσιο της εθνικής εορτής για το «έπος του ’40», η «Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης», η «Μέριμνα Ποντίων Κυριών Θεσσαλονίκης» και ο Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί», συνδιοργανώνουμε εκδήλωση, με θέμα: Η «Μέριμνα Ποντίων Κυριών Θεσσαλονίκης», η «Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης» και ο Σύλλογος Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί» στη δεκαετία του 1940. Το εθνικό και φιλανθρωπικό έργο των τριών ιστορικών ποντιακών σωματείων.

Ομιλητές θα είναι οι:
- Ανατολή Δημητριάδου, Πρόεδρος Δ.Σ. «Μέριμνας Ποντίων Κυριών Θεσσαλονίκης»
- Κώστας Αποστολίδης, πρ. Πρόεδρος Δ.Σ. «Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης»
- Θεόφιλος Καστανίδης, Πρόεδρος Δ.Σ. Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί».

Την εκδήλωση θα συντονίσει ο κ. Κυριάκος Χατζηκυριακίδης, Επίκ. Καθηγητής της Έδρας Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ, μέλος του Δ.Σ. της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης.

Η εκδήλωση θα πραγματοποιηθεί το Σάββατο 24 Οκτωβρίου 2020, με ώρα έναρξης 7 μ.μ., θα είναι διαδικτυακή και θα μπορείτε να την παρακολουθήσετε «κάνοντας κλικ» στον σύνδεσμο εδώ.

Τρίτη 20 Οκτωβρίου 2020

Ο Ελληνισμός του Πόντου - Από την «Έξοδο» στην εγκατάσταση

Ο Ελληνισμός του Πόντου - Από την «Έξοδο» στην εγκατάσταση
Ο Ελληνισμός του Πόντου - Από την «Έξοδο» στην εγκατάσταση

Μια σύντομη ματιά στην ιστορία του Ποντιακού Ελληνισμού, από την ίδρυσή του στους αρχαίους χρόνους μέχρι τον ξεριζωμό του και την ενσωμάτωση στην ελληνική κοινωνία.

από τον Επ. Καθηγητή Έδρας Ποντιακών Σπουδών ΑΠΘ
Κυριάκο Χατζηκυριακίδη

Η Μεγάλη Ιδέα, που γεννήθηκε και κυριάρχησε στην εξωτερική πολιτική του νεαρού ελληνικού κράτους ήδη από τα μέσα του 19ου αιώνα, έληξε, ως γνωστόν, άδοξα με τη Μικρασιατική Καταστροφή, συνεπεία του Εθνικού Διχασμού, των στρατηγικών λαθών και της ανάδυσης του τουρκικού εθνικισμού, με την εφαρμογή του οργανωμένου από τους Νεότουρκους –στη συνέχεια από τον Μουσταφά Κεμάλ– σχεδίου γενοκτονίας των χριστιανικών πληθυσμών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (1914-1922). Το τέλος της Μεγάλης Ιδέας είχε ως τραγικό απολογισμό τον ξεριζωμό εκατοντάδων χιλιάδων Ελλήνων της καθ’ ημάς Ανατολής, μεταξύ αυτών και των Ελλήνων του Πόντου και του Καυκάσου. Αξίζει άλλωστε να σημειωθεί ότι η παρουσία των τελευταίων στις νότιες ακτές της Μαύρης Θάλασσας ανάγεται περίπου στους 8ο και 7ο π.Χ. αιώνες, ως αποτέλεσμα του Β΄ Ελληνικού Αποικισμού κυρίως από τους Ίωνες, με κίνητρα: την ανάγκη για περισσότερη καλλιεργήσιμη γη, την πληθυσμιακή έκρηξη που γέννησε την ανάγκη για περισσότερο χώρο, την αναζήτηση πρώτων υλών και κυρίως μετάλλων (σίδηρο και χαλκό) για την κατασκευή εργαλείων και όπλων, τη γνώση των θαλάσσιων περασμάτων για τη διεύρυνση μεγάλων εμπορικών οδών κ.ά. Ορισμένες από αυτές τις αποικίες εξελίχθηκαν με το πέρασμα των αιώνων σε ακμαία κέντρα, στα οποία οι Έλληνες ανέπτυξαν σχέσεις με τους σύνοικους χριστιανικούς και μη λαούς, με τους οποίους μοιράζονταν τον ίδιο τόπο άλλοτε αρμονικά και άλλοτε όχι (λ.χ. οι σχέσεις με τους μουσουλμάνους διαταράσσονταν όχι μόνο στη διάρκεια, αλλά και μετά από κάθε ρωσοτουρκικό πόλεμο).

Και όμως, μετά από περισσότερο από δυόμισι χιλιετηρίδες, οι Έλληνες του ιστορικού Πόντου αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν για πάντα τις πανάρχαιες εστίες τους και να πάρουν τον δρόμο της προσφυγιάς.

«Θλιβερά ναυάγια της πανελλήνιας συμφοράς» όπως περιγράφει σε άρθρο του ο Αντώνιος Τερζόπουλος, είτε βίαια ξεριζωμένοι είτε υποχρεωμένοι να εγκαταλείψουν τους τόπους τους, μετά τη σύναψη της ελληνοτουρκικής συνθήκης ανταλλαγής πληθυσμών το 1923, οι Έλληνες της Ανατολής αναζήτησαν καταφύγιο στον ελλαδικό χώρο, κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα: όπως λ.χ. στο Κιλκίς, στη Δράμα, στην Πιερία, στην Κοζάνη, στην Ημαθία, καθώς και σε περιοχές της Θράκης (ακόμα και σήμερα στους νομούς αυτούς υπάρχουν πολλοί ποντιακοί οικισμοί που διατηρούν αναλλοίωτη τη λαογραφική και πολιτισμική παράδοσή τους).

Οι πρόσφυγες έφτασαν, ωστόσο, το 1922 σε μια χώρα καθημαγμένη, οι πλείστοι με τα καράβια της σωτηρίας, έχοντας όμως να αντιμετωπίσουν την απολύμανση σε λοιμοκαθαρτήρια (απολυμαντήρια) και την καραντίνα σε καταυλισμούς (στο Καραμπουρνάκι της Καλαμαριάς, στη Μακρόνησο και αλλού).

Το έργο της αποκατάστασης των προσφυγικών κυμάτων ανέλαβε αρχικά το ίδιο το κράτος, αλλά πολύ γρήγορα η Κοινωνία των Εθνών συνέστησε την περίφημη Επιτροπή Αποκαταστάσεως Προσφύγων (ΕΑΠ) που, υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες, κλήθηκε να πραγματοποιήσει μέσα στο σύντομο διάστημα της λειτουργίας της (από τον Δεκέμβριο του 1923 μέχρι τον Ιανουάριο του 1931) ένα αντιστρόφως ανάλογο έργο, μια εξαιρετικά δύσκολη προσπάθεια, η οποία, παρά τα προσκόμματα και τις αδυναμίες, αναγνωρίστηκε από το σύνολο των προσφύγων. Από το αρχικό σοκ πρόσφυγες και ελληνικό κράτος έπρεπε όλοι να περάσουν στην πράξη, στη με κάθε τρόπο αγροτική και αστική αποκατάσταση περίπου 1,5 εκατομμυρίου προσφύγων. Στα αξεπέραστα κείμενα της ελληνικής λογοτεχνίας έχει αποτυπωθεί με γλαφυρότητα και ρεαλισμό αυτή η άνευ προηγουμένου περιπέτεια του προσφυγικού Ελληνισμού. Γράφει η βραβευμένη συγγραφέας Ιφιγένεια Χρυσοχόου: «...εγκαταστάθηκαν στα βαλτονέρια, στην ξερολιθιά, στο αλμυρό υπέδαφος, όπου τους δόθηκε κλήρος. Και αρχίζουν τον πόλεμο με τη γη και με όλα τα στοιχεία και τα στοιχειά της φύσης: τις αναβροχιές, τις πλημμύρες, το χαλάζι. Παλεύουν με τις παγωνιές του χειμώνα, την κάψα του καλοκαιριού. Όμως δεν βαρυγκομούν, καθώς μία είναι η λαχτάρα τους: να ζήσουν και να μεγαλώσουν τα παιδιά τους, να τα καμαρώσουν παλικάρια και κοπέλες με δικά τους σπιτικά και δική τους οικογένεια. Γι’ αυτό και δούλεψαν μερόνυχτα. Τα ροζιασμένα τους χέρια διοχέτευσαν στη γη, μαζί με τον σπόρο και το φυτό, την ουσία της ψυχής τους. Το άγονο χώμα μεταμορφώθηκε σε αφράτη και γόνιμη γη. Πράσινη ευλογία όλες οι εκτάσεις με αμέτρητα καρποφόρα δέντρα, περιβόλια και πολλά γεννήματα...». Με άλλα λόγια έφεραν την εύφορη πατρίδα τους στη νέα τους γη, συνεχίζοντας την τραχιά ζωή που έκαναν στις πατρογονικές τους γαίες σε ένα ολότελα καινούργιο έδαφος.

Το ίδιο και στις πόλεις. Ο συγγραφέας Γιώργος Ιωάννου σημειώνει σχετικά: «Οι συνοικισμοί αποτελούσαν ουσιαστικά τα γκέτο των προσφύγων, στημένα επιδέξια, και εκείνη τη στιγμή τουλάχιστον δινόταν η εντύπωση πως όποιος έμπλεκε εκεί Θεού πρόσωπο δεν επρόκειτο να δει με ευκολία. Τώρα, βέβαια, όλοι ζηλεύουν... Όμως τότε κανένας σχεδόν δεν φανταζόταν αυτή την εξέλιξη...». Έτσι σταδιακά δημιουργήθηκαν οι προσφυγικές εγκαταστάσεις. Μικροί και μεγάλοι οικισμοί σε όλη την περιφέρεια, κυρίως όμως στη Βόρεια Ελλάδα, οικισμοί που κάποτε μάλιστα βαπτίστηκαν και με το όνομα του γενέθλιου τόπου με τη λέξη «Νέος/Νέα» μπροστά, όπως: η Νέα Σάντα, η Νέα Αμισός, η Νέα Τραπεζούντα κ.ά. Άλλοτε, πάλι, συνοικισμοί μέσα στον πολεοδομικό ιστό των μεγάλων αστικών κέντρων, όπως η Καλαμαριά, η Πολίχνη, ο Εύοσμος στη Θεσσαλονίκη, η Καλλιθέα και η Αργυρούπολη, τα Σούρμενα (Άνω Ελληνικό και Άνω Γλυφάδα) στην Αθήνα κ.λπ.

Αυτό το «νέο αίμα», το «θαυμάσιο ανθρώπινο υλικό», «η ευλογία για την Ελλάδα», όπως χαρακτηρίστηκε ο προσφυγικός Ελληνισμός από τον Βενιζέλο, έμελλε να αποτελέσει τη στέρεα βάση για την ανάπτυξη του ελληνικού κράτους λίγα μόλις χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.Όσο και αν ήταν οδυνηρή η εμπειρία για τους πρόσφυγες, δεδομένης μάλιστα και της εχθρότητας των γηγενών (ανθρώπων επίσης ταλαιπωρημένων από τις πολεμικές αναμετρήσεις και την οικονομική ανέχεια της δεκαετούς δοκιμασίας της χώρας στην περίοδο 1912-1922), η άφιξη των «τουρκόσπορων», όπως απαξιωτικά αποκαλούνταν οι πρόσφυγες, αποδείχθηκε ωστόσο ευεργετική για το ελληνικό κράτος στην οικονομία, στην κοινωνία, στην παιδεία και στη διανόηση στις δεκαετίες που ακολούθησαν. Αναμφίβολα, οι πληγές στις σχέσεις γηγενών και προσφύγων άργησαν αρκετά να επουλωθούν, ιδιαίτερα σε περιοχές ευαίσθητες, όπου τα προβλήματα ήταν οξύτερα. Η σταδιακή όμως αρμονική συμβίωση επιτεύχθηκε στις περισσότερες των περιπτώσεων, έστω και αν ακόμη και μέχρι τις ημέρες μας οι μνήμες δεν έχουν σβήσει ολότελα. Η συνεργασία στην οικονομία, οι μεικτοί γάμοι και τα σχολεία ήταν ασφαλώς ορισμένες από τις εκφάνσεις της ζωής στην ελληνική κοινωνία του Μεσοπολέμου που συνέβαλαν τα μέγιστα στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Καταλύτης ασφαλώς υπήρξαν ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος και η Γερμανική Κατοχή, που κατά κανόνα ένωσαν τον Ελληνισμό ενάντια στον κοινό εχθρό. Ο συντάκτης του Λαογραφικού Αρχείου της Ακαδημίας και καθηγητής Λαογραφίας Δημήτριος Λουκάτος περιέγραψε με έντονη συναισθηματική φόρτιση στα «Χρονικά του Πόντου» την προσωπική του εμπειρία στον προσφυγικό οικισμό Αγραπιδιές Φλώρινας, επιστρέφοντας από την Αλβανία: «...Οι άνθρωποι αυτοί στάθηκαν πραγματικοί Ακρίτες, ηρωικά θύματα κι αντάρτες εκδικητικοί στα βουνά της Μακεδονίας. Τότε στον τραγικό μας γυρισμό, πρώτοι αυτοί μας άνοιξαν την αγκαλιά και στάθηκαν για μας πατρίδα και γονιοί, μας έδωσαν κουράγιο ν’ αντικρίσουμε τη νέα μας ζωή. Κι ύστερα πήραν τα βουνά και χτύπησαν όπου μπόρεσαν τον καταχτητή. Και μόνο για τούτο τους το φέρσιμο αξίζει να βλέπουμε τους πρόσφυγες με θαυμασμό κι ευγνωμοσύνη, να τους κοιτάζουμε μ’ αγάπη και στοργή, σαν αδελφούς, να το ’χουμε χαρά πως ζουν ανάμεσά μας».

Από τη δεκαετία του 1950, η αστυφιλία και ο επακόλουθος εξαστισμός άλλαξαν αναμφισβήτητα την εικόνα των προσφυγικών (συν)οικισμών εντός και εκτός αστικών κέντρων. Οι πρόσφυγες όμως, ιδιαίτερα μάλιστα οι ποντιακής καταγωγής, όχι μόνο της πρώτης γενιάς, αλλά και των γενεών που ακολούθησαν μέχρι και σήμερα, διατήρησαν και διατηρούν, κυρίως μέσα από τις συσσωματώσεις τους, στοιχεία του πολιτισμού της λεγόμενης «ιστορικής πατρίδας», αγωνιζόμενοι ενάντια στον «πανδαμάτορα χρόνο» και στην ισοπεδωτική παγκοσμιοποίηση.

Περιοδικό "Αστήρ του Πόντου" Τραπεζούντας

Περιοδικό "Αστήρ του Πόντου" Τραπεζούντας
Περιοδικό "Αστήρ του Πόντου" Τραπεζούντας

1. Εκδότες και στόχος

Το περιοδικό Αστήρ του Πόντου εκδόθηκε στην Τραπεζούντα στα τέλη του 19ου αιώνα από τους Θ. Γραμματικόπουλο και Ι.Α. Παρχαρίδη. Η έκδοσή του μπορεί να ενταχθεί στο πλαίσιο της γενικότερης διάδοσης της εγγράμματης κουλτούρας με την έκδοση περιοδικών και εφημερίδων –πρακτική στην οποία υποβοηθούσε και η ύπαρξη τυπογραφείου στην πόλη– καθώς και στο ενδιαφέρον για τη διάδοση και διάχυση των ιδανικών και ιδεολογικών αρχών των αστικών μεσαίων στρωμάτων. Έτσι, ο σκοπός της έκδοσης του περιοδικού δεν ήταν σε καμία περίπτωση μόνο ψυχαγωγικός· αντίθετα, οι εκδότες ήδη από το πρώτο τεύχος καθορίζουν ότι με αυτή την έκδοση είχαν σκοπό να συμβάλουν «εις την πνευματικήν και ηθικήν ανάπτυξιν της κοινωνίας και του κατά τον Πόντον λαού».1

2. Η ύλη του περιοδικού

Η ύλη του περιοδικού ήταν εξαρχής διαρθρωμένη με συγκεκριμένο τρόπο, έτσι ώστε να εξασφαλίζεται η ψυχαγωγία και η επιμόρφωση. Τα θέματα που περιλαμβάνονταν ήταν τα ακόλουθα: θρησκευτικά και ηθικά, παιδαγωγικά, πλουτολογία, φυσικά και μαθηματικά, φιλολογικά, αρχαιολογικά/γλωσσολογικά, μυθιστορήματα και διηγήματα, ποικίλα (αξιοπερίεργα, αστεία κτλ.), ειδήσεις σχετικές με τις ελληνορθόδοξες κοινότητες, ποιήματα και αινίγματα. Ενδεικτικά μερικοί τίτλοι είναι: «Περί δεισιδαιμονίας», «Περί ανεξιθρησκείας», «Η γυνή ως σύζυγος και ως οικοδέσποινα», «Η γυνή ως μήτηρ», «Η γυνή ως πολίτις», «Περί των καθηκόντων των γονέων προς τα τέκνα», «Περί εκπαιδεύσεως των κορασίων», «Αγωγή των νηπίων», «Περί εγκυκλοπαίδειας και μεθοδολογίας των φιλολογικών επιστημών», «Ιδιωτικός βίος των αρχαίων Ελλήνων: περί γάμου», «Περί των ενδυμάτων των αρχαίων», «Οι εν Κορσική Έλληνες», «Περί των φυσικών επιστημών», «Περί αστρονομίας», «Η επιστήμη του απλοϊκού Ριχάρδου παρά Βενιαμίν Φραγκλίνου», «Περί των εν Πόντω μύθων».

Από τη θεματολογία των άρθρων του περιοδικού προβάλλει η σημασία που έδιναν οι εκδότες σε ζητήματα όπως η θέση των γυναικών στο πλαίσιο της αστικής κουλτούρας των μεσαίων στρωμάτων, η εκπαίδευση των κοριτσιών, η ενημέρωση για στοιχεία των νεωτερικών φυσικών επιστημών, και η έμφαση στο αρχαιοελληνικό παρελθόν.

Αν και δεν είμαστε βέβαιοι για τη διάρκεια της έκδοσης, γνωρίζουμε ότι έχουν σωθεί τουλάχιστον δύο έτη: 1885 και 1886.

Ερείπια εκκλησίας ανακαλύφθηκαν στο βάθος λίμνης στα Κοτύωρα του Πόντου

Ερείπια εκκλησίας ανακαλύφθηκαν στο βάθος λίμνης στα Κοτύωρα του Πόντου
Ερείπια εκκλησίας ανακαλύφθηκαν στο βάθος λίμνης στα Κοτύωρα του Πόντου

Τα ερείπια μιας εκκλησίας ανακαλύφθηκαν στο βάθος μιας λίμνης στην περιοχή τoυ Ευξείνου Πόντου, ανακοίνωσε σήμερα τοπικός αξιωματούχος.

Τα ερείπια της εκκλησίας βρέθηκαν περίπου 15 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της λίμνης Γκάγκα στην πόλη Φάτσα (το αρχαίο Πολεμώνιον) της επαρχίας των Κοτυώρων, στην Τουρκία, δήλωσε ο επικεφαλής της περιφερειακής Διεύθυνσης Πολιτισμού και Τουρισμού, στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Ερείπια εκκλησίας ανακαλύφθηκαν στο βάθος λίμνης στα Κοτύωρα του Πόντου

Η εκκλησία -η χρονολογία κτίσης της οποίας ακόμη δεν έχει καθοριστεί- ανακαλύφθηκε κατά τη διάρκεια καταδύσεων σε υποβρύχιες αρχαιολογικές έρευνες, δήλωσε ο Ουγούρ Τοπαλάκ.

Το βάθος της λίμνης κυμαίνεται μεταξύ 10 - 15 μέτρων με επιφάνεια περίπου έξι εκταρίων.

Ο Τοπαλάκ τόνισε ότι η λίμνη Γκάγκα, η οποία είναι φυσικώς προστατευόμενη περιοχή, θα καταχωρηθεί επίσης ως αρχαιολογικός χώρος.

Πηγή: Capital

Ελένη Αποστολίδου: Η Ποντιοπούλα που υπηρετεί πανάξια την Ποντιακή μουσική παράδοση

Ελένη Αποστολίδου: Η Ποντιοπούλα που υπηρετεί πανάξια την Ποντιακή μουσική παράδοση
Ελένη Αποστολίδου: Η Ποντιοπούλα που υπηρετεί πανάξια την Ποντιακή μουσική παράδοση

της Μαρίας Νικολάου

Ο Πολύκαρπος Χάιτας στο έργο του «Ύμνος στη Λύρα» έγραφε: «Σέρνω το δοξάρι μου δεξιά, ανοίγουν πληγές | παίρνω να το σύρω αριστερά, κλαίνε οι μανάδες» τα δικά του λόγια θυμάται καλά κάθε φορά που πιάνει το δοξάρι μια νεαρή Ποντιοπούλα από το θρυλόριο της Ροδόπης, η Ελένη Αποστολίδου.

Από τα μικρά της χρόνια έμαθε να παίζει λύρα, να χορεύει και να τραγουδά ποντιακά. Νεαρή κοπέλα πια με σπουδές στη Μουσική, στο Τμήμα «Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής» της Άρτας διδάσκει στους μαθητές της για το όργανο εκείνο που αποτελεί συνδετικό κρίκο με όσα άφησαν οι πρόσφυγες πίσω λόγω του ξεριζωμού.

Ποντιακή λύρα, κεμεντζές, παραδοσιακό, αγαπημένο, μουσικό όργανο των Ποντίων, που η Ελένη έχει βαλθεί να το κάνει κτήμα πολλών νέων μαθαίνοντας σε άλλους και σε άλλους πιο μυημένους θυμίζοντας τις ρίζες των Ποντίων. «Ξεκίνησα να μαθαίνω ποντιακή λύρα μέσω του Συλλόγου του χωριού. Στη συνέχεια πήγα στο Μουσικό Γυμνάσιο Λύκειο και μετά στις σπουδές πήρα όσα χρειαζόμουν για να ξεκινήσω τη διδασκαλία. Μέσω της διδασκαλίας της μουσικής παίρνω ενέργεια και δύναμη. Είναι κάτι που το αγαπώ, αγαπώ να το δείχνω στα παιδιά.» δήλωσε στην ΕΡΤ Κομοτηνής και στην εκπομπή «Καθημερινές Ιστορίες» σημειώνοντας πως η Ποντιακή Μουσική είναι οι ρίζες μας, είναι η καταγωγή μας, είναι οι μνήμες μας, είναι ο κινητήριος μοχλός που μας βοηθά και στη ζωή μας και στο να μην ξεχάσουμε. «Μέσω της παραδοσιακής μουσικής αποκτούμε και μια μεγαλύτερη ευαισθησία.» όπως λέει εξηγώντας πως «Μεγάλωσα μέσα στα Ποντιακά γλέντια, στους χορούς και στα πανηγύρια που δίνουν πάρα πολλά και στην κοινωνικοποίηση του ατόμου και του παιδιού. Γεμίζει την ψυχή μου, την καρδιά μου και το κάνω με πολύ αγάπη, νιώθω πλήρης όταν τραγουδάω και παίζω. Με γεμίζει».


«Υπάρχει ενδιαφέρον από τα μικρά παιδιά;» Την ρωτήσαμε «Φυσικά και υπάρχει ενδιαφέρον» απάντησε με ενθουσιασμό και πρόσθεσε πως άλλα με παρακίνηση των γονιών κι άλλα μόνα τους μαθαίνουν να παίζουν και να νιώθουν καλά. «Είναι ένα όργανο που περιορίζεται μόνο στην ποντιακή μουσική;» διατυπώσαμε την απορία μας για να την ακούσουμε να απαντά πως όχι και να εξηγεί ότι έχει εξαιρετικές μουσικές δυνατότητες που δεν περιορίζονται μόνο στην ποντιακή μουσική. «Παλιότερα παίζανε και βαλς με την ποντιακή λύρα, αλλά και θρακιώτικα. Είναι ένα μουσικό όργανο, όπως όλα τα υπόλοιπα».

Τέλος, δεν παρέλειψε να στείλει το μήνυμά της: «Να δώσουν μια ευκαιρία στον εαυτό τους, να γνωρίσουν την παράδοση μας, να την αγαπήσουν και μόνο κερδισμένοι θα βγουν».

Πηγή: ΕΡΤ

Κυριακή 18 Οκτωβρίου 2020

Μαθητική εφημερίδα από τη Μελβούρνη βραβεύτηκε σε πανελλήνιο διαγωνισμό για τον Πόντο

Μαθητική εφημερίδα από τη Μελβούρνη βραβεύτηκε σε πανελλήνιο διαγωνισμό για τον Πόντο
Μαθητική εφημερίδα από τη Μελβούρνη βραβεύτηκε σε πανελλήνιο διαγωνισμό για τον Πόντο

Τη δεύτερη θέση σε μαθητικό διαγωνισμό για τον Ποντιακό Ελληνισμό, ο οποίος διεξήχθη με 1.400 συμμετοχές από όλη την Ελλάδα, την Κύπρο, τη Γερμανία, την Αλβανία, την Αυστραλία και τη Μεγάλη Βρετανία, κατέλαβε ομάδα μαθητών και μαθητριών του ελληνικού σχολείου “Άγιος Παντελεήμων” της Ελληνικής Κοινότητας Dandenong και Περιχώρων.

Συγκεκριμένα, οι μαθητές του σχολείου της Μελβούρνης συμμετείχαν στον Πανελλήνιο Μαθητικό Διαγωνισμό που έφερε τον τίτλο: “Ποντιακός Ελληνισμός: Μνήμες και όνειρα, παρελθόν, παρόν και μέλλον”. Ο διαγωνισμός έγινε στο πλαίσιο προγράμματος, που υλοποιείται με την έγκριση του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων της Ελλάδας και υπό την αιγίδα της Ελληνικής Εθνικής Επιτροπής της UNESCO. Πήραν μέρος μαθητές και μαθήτριες όλων των τάξεων νηπιαγωγείων, δημοτικών σχολείων, γυμνασίων και λυκείων, της Ελλάδας και της Ομογένειας.

Από το ελληνικό σχολείο “Άγιος Παντελεήμων” συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες της Α΄, Β΄ και Γ΄ τάξης Γυμνασίου και από το Λύκειο οι μαθήτριες Νεκταρία Αντωνοπούλου, Αιμιλία Καλομοίρη και Κυριακή Συμεωνίδου-Συβρίδου. Η κατηγορία στην οποία διαγωνίστηκαν και απέσπασαν το δεύτερο βραβείο, είχε τον τίτλο “Εφημερίδες”. Δημιούργησαν, λοιπόν, τη δική τους εφημερίδα, με την επωνυμία “Πόντος Παντού”, γράφοντας μικρά αρθράκια και νέα σχετικά με τον Ποντιακό πολιτισμό.

Η μαθητική ομάδα εργάστηκε επίμονα, μεθοδικά και με ζήλο, υπό την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών Βίκυς Λαμπροπούλου και Χριστίνας Σουμή, που είχαν την ευθύνη της οργάνωσης της συμμετοχής στον διαγωνισμό. Πολύτιμη συμβολή είχε, επίσης, η κ. Πολυξένη Σαγιαδέλλη, στη σελιδοποίηση και στη γραφιστική επιμέλεια της εφημερίδας.

Η Διευθύντρια του Σχολείου, κ. Νίκη Φαρφαρά-Πάσχου, συγχαίρει θερμά τους μαθητές και τις μαθήτριες για τη σημαντική διάκριση που πέτυχαν. Τονίζοντας ότι εργάστηκαν για μεγάλο χρονικό διάστημα κατά το περασμένο σχολικό έτος, επισημαίνει ότι, εκτός από τη βράβευσή τους στον διαγωνισμό, πέτυχαν να αποκτήσουν πολλές γνώσεις και δεξιότητες που δε διέθεταν πριν.

Αναφερόμενη στο περιεχόμενο της εργασίας τους, εξηγεί ότι “τα παιδιά μας διαγωνίστηκαν, αναδεικνύοντας τον Ποντιακό πολιτισμό, με αναφορές στα ήθη και έθιμα, στην ποντιακή διάλεκτο, στα κοσμήματα, στο τραγούδι και στην ποντιακή κουζίνα. Στην επιτυχία των παιδιών συνέβαλε και η κυρία Μαρία Χατζησυμεωνίδου που επισκέφτηκε το σχολείο μας, μίλησε στα παιδιά για τον Ποντιακό Ελληνισμό και οι μαθητές της πήραν συνέντευξη, που δημοσιεύτηκε στην μαθητική εφημεριδούλα ‘Πόντος Παντού’. Αξίζει να σημειωθεί ότι η κυρία Μαρία Χατζησυμεωνίδου δεν είχε κάνει απλά μια ομιλία, αλλά είχε φέρει μαζί της τυρόπιτες και γλυκά για τα παιδιά, δείχνοντας στην πράξη την αγάπη, το φιλότιμο και τη γεναιοδωρία των Ποντίων”.

Καταληκτικά, η κ. Νίκη Φαρφαρά-Πάσχου τονίζει ότι αξίζουν θερμά συγχαρητήρια σε όλους τους μαθητές, στο εκπαιδευτικό προσωπικό και σε όλους όσους συνέβαλαν στην όμορφη αυτή εργασία που απέσπασε και τη σπουδαία διάκριση.

Δόθηκαν και φέτος τα βραβεία της Ευξείνου Λέσχης Φλώρινας «Νίκος Καπετανίδης»

Δόθηκαν και φέτος τα βραβεία της Ευξείνου Λέσχης Φλώρινας «Νίκος Καπετανίδης»
Δόθηκαν και φέτος τα βραβεία της Ευξείνου Λέσχης Φλώρινας «Νίκος Καπετανίδης»

Η Εύξεινος Λέσχη Φλώρινας σε μία λιτή εκδήλωση και με όλα τα μέτρα προστασίας (λόγω Covid-19) προχώρησε στη βράβευση των αριστούχων μαθητών της Β’ Λυκείου 2019-2020 των Λυκείων της Φλώρινας.

Τα αριστεία της Ευξείνου Λέσχης Φλώρινας «Νίκος Καπετανίδης», (πρώην Ρατοπούλεια) μετά από έλεγχο της επιτροπής παρέλαβαν οι παρακάτω μαθήτριες των Λυκείων της Φλώρινας.
- Νεδέλκου Φλώρα του Ιωάννη,
- Κετσετζή Μαρία του Νικολάου,
- Μιαούλη Σοφία του Νικολάου,
- Σελεμίδου Κυριακή του Χρήστου.

Μία ακόμα πρόσφυγας της 1ης γενιάς, έφυγε σε ηλικία 99 ετών

Μία ακόμα πρόσφυγας της 1ης γενιάς, έφυγε σε ηλικία 99 ετών
Μία ακόμα πρόσφυγας της 1ης γενιάς, έφυγε σε ηλικία 99 ετών

Γράφει η Φανή Δημητριάδου
πρόεδρος του Λαογραφικού Συλλόγου Μαυροβάτου "Εξ Αργυρουπόλεως και Καρς" 

Έφυγε για την γειτονιά των αγγέλων πλήρης ημερών σε ηλικία 99 ετών η αρχόντισσα Αναστασία Νικολαΐδου η οποία ήταν γεννημένη τον Απρίλιο του 1921.

Ήταν από τα τυχερά μωρά τότε που άντεξε τις κακουχίες του ξεριζωμού. Κάπως έτσι κλείνει ο κύκλος καθώς ήταν η τελευταία 1ης γενιάς προσφύγων.

Η γενιά της από το Κάν της Αργυρούπολης (απ' όπου πήραν το επίθετο Κανετίδης) και αργότερα το 1875 μετοίκησαν στο Καρακούρτ του Κάρς, ενώ από το Καρακούρτ έφυγαν το 1918.

Όταν την ρωτούσα που γεννήθηκε μου απαντούσε "ση στράτα" και εννοούσε στο δρόμο.

Προερχόταν από πολύτεκνη οικογένεια όπως επίσης και η ίδια απέκτησε 4 κορίτσια 10 εγγόνια ενώ κατάφερε να δει δισέγγονα και τρισέγγονα.

Εργάστηκε στο ξενοδοχείο "Εμπορικό", παράλληλα με τις αγροτικές καλλιέργειες. Ήταν πολύ νοικοκυρά και αγαπούσε τα όμορφα, καθώς ήταν πάντα κοκέτα. Την αποκαλούσα Αρχόντισσα του Πόντου!

Είμαι ευγνώμων για τις πολύτιμες πληροφορίες-καταγραφές που μου έδωσε για την λαογραφία, ήθη, έθιμα και τις διατροφικές συνήθειες του χωριού μας, τα οποία παρουσίασε συμμετέχοντας στην εκπομπή του ΣΤΑΡ "Ελληνόδραμα" το 2014.

Αυτός ήταν ο λόγος που τις αφιερώσαμε το 2018 την 1η Συνάντηση Λαογραφίας με θέμα: "Το Άγιο Δωδεκαήμερο".

Καλό παράδεισο Αρχόντισσα μας, θα βρίσκεσαι ανάμεσά μας, μέσω της προσφοράς σου με κάθε λεπτομέρεια των καταγραφών σου, με τη γλυκεία την λαλία σ' και την έμορφο τη καλατσή ς. Τα θερμά μας συλλυπητήρια στους οικείους της.

Ξεκίνησαν τα μαθήματα στην Έδρα Ποντιακών Σπουδών

Ξεκίνησαν τα μαθήματα στην Έδρα Ποντιακών Σπουδών
Ξεκίνησαν τα μαθήματα στην Έδρα Ποντιακών Σπουδών

Εδώ και λίγες μέρες ξεκίνησε και η φετινή ακαδημαϊκή χρονιά στα πανεπιστήμια όλης της χώρας. Λόγω των έκτακτων συνθηκών, τα μαθήματα πραγματοποιούνται και πάλι εξ αποστάσεως.

Το ίδιο ισχύει φυσικά και για την Έδρα Ποντιακών Σπουδών του ΑΠΘ, της οποίας τα μαθήματα για το χειμερινό εξάμηνο 2020 - 2021, ξεκίνησαν πριν λίγες μέρες και παραδίδονται μέσω διαδικτύου.

Τα μαθήματα για το χειμερινό εξάμηνο του ακαδημαϊκού έτους 2020-2021 ξεκίνησαν κανονικά και παραδίδονται μέσω διαδικτύου.

Τα μαθήματα της Έδρας ξεκίνησαν, το ενδιαφέρον μεγάλο. Το Κέντρο Ποντιακών Ερευνών ΑΠΘ παίρνει ζωή. Οι δράσεις θα συνεχιστούν, με τη στήριξη των ακαδημαϊκών δασκάλων και συναδέλφων, τη συμμετοχή των φοιτητών/τριών, την αγάπη και την εμπιστοσύνη του κόσμου, "σε πείσμα των αλλόκοτων καιρών", αναφέρει η σχετική ανακοίνωση, της Έδρας.

Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2020

Μία βραδιά στην Ένωση Ποντίων Πειραιά! Κοσμοσυρροή ενός χιλιομέτρου για Καζαντζίδη (Video)

Μία βραδιά στην Ένωση Ποντίων Πειραιά! Κοσμοσυρροή ενός χιλιομέτρου για Καζαντζίδη
Μία βραδιά στην Ένωση Ποντίων Πειραιά! Κοσμοσυρροή ενός χιλιομέτρου για Καζαντζίδη

Μια αλησμόνητη εκδήλωση στην προσφυγομάνα Δραπετσώνα τον Αύγουστο του 1960

του Χρήστου Κωνσταντινίδη

Είναι γνωστό, ότι ο μεγαλύτερος Έλληνας λαϊκός τραγουδιστής, ο Στέλιος Καζαντζίδης, είναι ποντιακής καταγωγής. Ο πατέρας του, Χαράλαμπος, ήταν πρόσφυγας από τα Κοτύωρα, ενώ η μητέρα του Γεσθημανή ήλθε από την Αλάνια της νοτιοδυτικής Μικράς Ασίας. Παρότι τον συναντάμε δισκογραφικά από το 1955, ο μεγάλος ερμηνευτής άργησε, ομολογουμένως, να ασχοληθεί με την ποντιακή μουσική, μέχρι να έρθει το 1993 η συνεργασία με τον Χρύσανθο, τον Χρήστο Χρυσανθόπουλο, τον Στάθη Νικολαΐδη και τον Χρήστο Αντωνιάδη με τους δίσκους «Τα αηδόνια του Πόντου» και «Συναπάντεμαν» και το 1997 με το «Πατρίδα μ' αραεύω σε».

Αυτό όμως δεν σημαίνει, ότι ο λαϊκός βάρδος δεν είχε σχέση με το ποντιακό στοιχείο. Αυτό αποδεικνύει αφίσα από παλιά χοροεσπερίδα της Ένωσης Ποντίων Πειραιά, η οποία δίνει πολύ χρήσιμες πληροφορίες.

«Την Κυριακήν 21 Αυγούστου 1960 και ώραν 8 μ.μ.εν τη αιθούση της Ποντιακής Εστίας Πειραιώς θα σας χαρίση μια αλησμόνητη βραδυα ο συμπατριώτης μας Στέλιος Καζαντζίδης μετά της πλήρης ορχήστρας. Την Μαρινέλλα, Πόλυ Πάνου, Κωστάκης και Χάρης, μπουζούκια, Γιώργος, ακορντεόν, Αντώνης Μουστάκας, κιθάρα και τζαζ ο Εύανδρος. Το πρόγραμμα θα σας παρουσιάσει ο κομφερασιέ Σταύρος Παπαβραμίδης», αναφέρει η αφίσα.

Μία βραδιά στην Ένωση Ποντίων Πειραιά! Κοσμοσυρροή ενός χιλιομέτρου για Καζαντζίδη

Επρόκειτο στην κυριολεξία για αλησμόνητη βραδιά, η οποία έμεινε στην ιστορία του ποντιακού συλλόγου, ο οποίος τη σύγχρονη εποχή μετονομάστηκε σε «Ένωση Ποντίων Πειραιώς
Κερατσινίου-Δραπετσώνας».

Ο Παύλος Ψωμιάδης, παλαιός πρόεδρος της Ένωσης Ποντίων Πειραιώς, γιος του Όμηρου Ψωμιάδη, ο οποίος υπήρξε εκ των ιδρυτών και ευεργετών του συλλόγου, ήταν παρών στην εκδήλωση. Οι μνήμες του από εκείνη τη γιορτή δεν έχουν ξεθωριάσει. Ήταν 12 χρονών και βοηθούσε τον πατέρα του στον φωτισμό (καθότι ηλεκτρολόγος που διατηρούσε κατάστημα στην πλατεία Κερατζάκη στο Κερατσίνι).

«Ήταν μία βροχερή βραδιά. Παρά ταύτα, ο κόσμος σχημάτιζε ουρά χιλιομέτρου! Η ουρά ξεκινούσε από τη γέφυρα της Αγίου Δημητρίου. Από εκεί, να φανταστείτε, η Ένωση απέχει δέκα στενά. Τόσο κόσμο είχε. Άνθρωποι και παρέες μπαινοέβγαιναν συνεχώς, μέσα έξω. Γινόταν χαμός», αναπολεί ο Παύλος Ψωμιάδης, ο οποίος φέρνει στο μυαλό του τις δυσκολίες που αντιμετώπισαν οι τεχνικοί.

Μία βραδιά στην Ένωση Ποντίων Πειραιά! Κοσμοσυρροή ενός χιλιομέτρου για Καζαντζίδη

«Τα φωτιστικά μέσα της εποχής δεν ήταν σαν τα σημερινά. Είχαμε κάνει μία σκάφη ξύλινη στην οροφή της σκηνής. Εκεί είχε διάφορες λάμπες και έπρεπε να υπάρχει κάποιος να τα αναβοσβήνει. Αυτός ήμουν εγώ», σημειώνει.

Ο Ψωμιάδης στέκεται στην αναφορά στη λέξη «συμπατριώτης» στην αφίσα. «Ο Καζαντζίδης δεν είχε γίνει ακόμα η μεγάλη φίρμα. Και το λαϊκό τραγούδι δεν ήταν όπως έγινε μετέπειτα. Δεν είχε αυτήν την αίγλη. Εκείνη τη βραδιά τραγούδησε το Τσάμπασιν, καθότι ο Καζαντζίδης ήταν συμπατριώτης μας από τα Κοτύωρα. Ο Στέλος τραγούδησε και τουρκικά τραγούδια, τα οποία είχαν μεγάλη επιτυχία. Ήταν φίλος με έναν Τούρκο τραγουδιστή, ο οποίος είχε έρθει και στην Ένωση Ποντίων. Αναφέρομαι στον Αλή Ουγουρλού. Τον είχα δει και στο μαγαζί του πατέρα μου», αναφέρει.


Στο τέλος αναφέρθηκε στον παρουσιαστή της εκδήλωσης, Σταύρο Παπαβραμίδη. «Ως κομφερασιέ είχε παρουσιάσει πολλούς τραγουδιστές. Είχε επαφές με καλλιτέχνες. Κομπέρ τους έλεγαν τότε τους κομφερασιέ. Είχε επαφές με τον Πλέσσα και αξιόλογους μουσικούς της εποχής. Η κύρια δουλειά του όμως ήταν σχεδιαστής παπουτσιών», κατέληξε ο Παύλος Ψωμιάδης μιλώντας στο e-Pontos.gr για αυτήν τη βραδιά και τους συντελεστές της.

Έναρξη της νέας πολιτιστικής περιόδου από την Λέσχη Ποντίων Καβάλας

Έναρξη της νέας πολιτιστικής περιόδου από την Λέσχη Ποντίων Καβάλας
Έναρξη της νέας πολιτιστικής περιόδου από την Λέσχη Ποντίων Καβάλας

Για το Σάββατο 17 Οκτωβρίου 2020 στο Πνευματικό Κέντρο της Λέσχης Ποντίων Νομού Καβάλας, 7ης Μεραρχίας 89 Β, είναι προγραμματισμένη η έναρξη των εγγραφών και δηλώσεων συμμετοχής για τη σύσταση και λειτουργία των τμημάτων καθώς και ενημέρωση για την τήρηση των υγειονομικών πρωτοκόλλων που προβλέπονται από τον Εθνικό Οργανισμό Υγείας για την ασφαλή λειτουργία των Πολιτιστικών Συλλόγων.

Η χρήση μάσκας είναι υποχρεωτική κατά την προέλευση.

Ξεκίνησαν οι εγγραφές στην Ένωση Ποντίων Ν. Κιλκίς "Οι Αργοναύτες"

Ξεκίνησαν οι εγγραφές στην Ένωση Ποντίων Ν. Κιλκίς "Οι Αργοναύτες"
Ξεκίνησαν οι εγγραφές στην Ένωση Ποντίων Ν. Κιλκίς "Οι Αργοναύτες"

Η Ένωση Ποντίων Ν. Κιλκίς "Οι Αργοναύτες" ενημερώνει τα μέλη και τους φίλους του συλλόγου ότι οι εγγραφές στα τμήματα της Ένωσης για την καινούρια χρονιά 2020-21 ξεκινούν το Σάββατο 17 Οκτωβρίου και θα διαρκέσουν μέχρι και το Σάββατο 31 Οκτωβρίου, καθημερινά 18:00-20:00 και Σάββατο 10:00-13.00.

Στην στέγη του Συλλόγου λειτουργούν:
- Χορευτικά τμήματα,
- Τμήμα χορωδίας,
- Τμήμα ποντιακού θεάτρου,
- Τμήμα παραδοσιακής χειροτεχνίας,
- Τμήματα εκμάθησης ποντιακής λύρας και
- Τμήματα εκμάθησης νταουλιού.

Παρουσιάζεται το βιβλίο «Ποντιακή διατροφή» του Θωμά Σαββίδη

Παρουσιάζεται το βιβλίο «Ποντιακή διατροφή» του Θωμά Σαββίδη
Παρουσιάζεται το βιβλίο «Ποντιακή διατροφή» του Θωμά Σαββίδη

To PHOS Council παρουσιάζει την Κυριακή 18η Οκτωβρίου 2020 στις 2:00 μ.μ. (ώρα Νέας Υόρκης, ήτοι 9:00 μ.μ. ώρα Ελλάδος, 5:00 π.μ. Δευτέρας ώρα Μελβούρνης/Σύδνεϋ) διαδικτυακή εκδήλωση για την παρουσίαση του βιβλίου «Ποντιακή Διατροφή» του Dr. Θωμά Σαββίδη, Βιολόγου - Χημικού – Καθηγητή του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Θα απευθύνουν χαιρετισμό οι:
- Ελένη Χαντζή – PHOS Council Director
- Κωνσταντίνος Τσιλφίδης – Πρόεδρος Παμποντιακής Ομοσπονδίας ΗΠΑ και Καναδά
- Dr. Χαράλαμπος Βασιλειάδης – Πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος Παναγία Σουμελά

Θα προλογίσουν το βιβλίο οι:
- Τάσος Κυριακίδης – Εκδότης - Ιδρυτής «Εκδόσεις Κυριακίδη»
- Ρώμα Σιάχου – Γραμματέας της Ποντιακής Κοινότητας Μελβούρνης και Βικτωρίας
- Dr. Κωνσταντίνος Τσανακτσίδης, Χημικός - Καθηγητής του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας
- Γεώργιος Κασαπίδης, Γεωπόνος - Περιφερειάρχης Δυτικής Μακεδονίας

Την εκδήλωση θα συντονίσει η δημοσιογράφος Αυγή-Μαρία Ατματζίδου.

Παρασκευή 16 Οκτωβρίου 2020

Ση Σουμελάν: 6 ομιλίες του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Παναγία Σουμελά
Ση Σουμελάν: 6 ομιλίες του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Παναγία Σουμελά

Το άρτι εκδοθέν βιβλίο του Παναγιωτάτου Οικουμενικού Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου με τίτλο «΄Σ στην Σουμελάν», που κυκλοφόρησε σε 62 σελίδες, από την  Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, έλαβε στα χέρια του με μεγάλη χαρά ο π. Παναγιώτης Καποδίστριας,  Πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου, που διακονεί στην Ιερά Μητρόπολη Ζακύνθου.

Για το βιβλίο του Παναγιωτάτου, λοιπόν, ο π. Παναγιώτης γράφει:

«Σε αυτό το μικρό -πολύτιμο εντούτοις βιβλίο- περιλαμβάνονται οι έξι ιστορικές ομιλίες του Πρωθιεράρχου της Ορθοδοξίας, εκφωνηθείσες κατά τις Ευχαριστιακές Συνάξεις του Δεκαπενταύγουστου στην Παναγία Σουμελά, αρχής γενομένης το 2010 (οπότε πραγματοποιήθηκε η πρώτη Πατριαρχική Λειτουργία στην ιστορία της Μονής) έως και του έτους 2015.

Ση Σουμελάν: 6 ομιλίες του Οικουμενικού Πατριάρχη στην Παναγία Σουμελά

Προτάσσεται Πατριαρχικό Γράμμα τοις εντευξομένοις, όπου επισημαίνεται μεταξύ άλλων: «[…] Είναι γεγονός, ότι εις την περιοχήν του Γένους, αι μυριάδες των Ορθοδόξων πιστών, αι ακμαίαι κοινότητες με αξιοθαύμαστον πνευματικήν ζωήν και οικονομικήν ευρωστίαν, οι μεγαλοπρεπείς ναοί και αι ιεραί μοναί, τα σχολεία και τα πολλά κοινωφελή ιδρύματα. Υπάρχει όμως παντού η γραφίς των προγόνων μας, τα αποτυπώματα της ευφυΐας και της ευσεβείας των, τα ευλογημένα κατάλοιπα του πολιτισμού των. Χαίρομεν και αγαλλόμεθα, διότι οι Πόντιοι, όπου γης, δεν λησμονούν την «Ρωμανίαν» και τα πάτρια, το σταυροαναστάσιμον ήθος της Ρωμιοσύνης, τας ρίζας και την καταγωγήν των, καλλιεργούν επιμελώς τα έθιμα και τας παραδόσεις των, την μουσικήν και τον χορόν, και επικσέπτονται την αλησμόνητον πατρίδα. […]».

Στην ανά χείρας έκδοση ακολουθεί ο Χαιρετισμός του Σεβ. Μητροπολίτου Δράμας κ. Παύλου, στην Παναγία Σουμελά στις 15 Αυγούστου 2010 και οι έξι εν λόγω Πατριαρχικές Λειτουργίες.

Οφείλουμε χάριτες προς τον Παναγιώτατο για την τιμή της αποστολής και προσευχόμαστε να έχει κραταιώνεται εν Κυρίω και να πατριαρχεύει εν Αληθεία επί μακρόν, όπως για τρεις δεκαετίες έως τώρα!»

Ποντιακή λύρα ή λίρα

Ποντιακή λύρα ή λίρα
Ποντιακή λύρα ή λίρα

του Μοναχού Επιφάνιου

Οι Πόντιοι, ο αξιέπαινος, ακριτικός και ηρωικός αυτός λαός, έζησε και εγκαταβίωσε, ριζώθηκε και ανέπτυξε πολιτισμό, που αρχίζει από τα βάθη των αιώνων μέχρι σήμερα, στα παράλια του Εύξεινου Πόντου. Μια τεράστια περιοχή κατά μήκος της Μικράς Ασίας. Ένας τεράστιος πολιτισμός, ζυμωμένος με Ελληνισμό και Ορθοδοξία, αίμα και δάκρυα και ατελείωτους ξεριζωμούς. Ήρθαν οι Πόντιοι στην Ελλάδα, με την ανταλλαγή, και έφεραν την πίστη τους στον Χριστό και την Παναγία Σουμελά. Την ποντιακή διάλεκτο, τον πολιτισμό τους και την κουζίνα τους.

Παρηγοριά τους στα βάσανα και στο βουβό κλάμα, η λύρα, χαρά στις χαρές τους και τροφή στα όνειρά τους. Εμείς όμως δεν θα ασχοληθούμε με το μουσικό όργανο, την ποντιακή λύρα, αλλά με το γλυκό κόκκινης κολοκύθας, τη «λίρα» που κάνουν οι Πόντιοι, και όχι μόνο. Αυτή την εποχή, ο μούστος ρέει άφθονος και φθίνουν οι οπώρες (φθινόπωρο). Τρέχουν να προλάβουν συγκεντρώνοντας ώριμα φρούτα και θέλουν να τα συντηρήσουν για τον χειμώνα. Μοναδικό συντηρητικό τους, ο συμπυκνωμένος μούστος, το πετιμέζι. Μαρμελάδες και γλυκά, απαραίτητα για τον χειμώνα με τα κρύα και τις παγωνιές. Ρετσέλια έλεγαν όλα τα γλυκά που φτιάχνουν με μούστο.

Η κίτρινη κολοκύθα είχε την τιμητική της. Της έδιναν διάφορα σχήματα, κυβάκια, μπαστουνάκια, αρίδες κ.λπ. Φρόντιζαν όμως το γλυκό τους να είναι πάντα τραγανό και κίτρινο – ολόχρυσο, σαν τις λίρες και τα φλουριά. Εξ ου και το όνομα «λίρα».

Κολοκύθα κίτρινη γλυκό, λίρα

2 κιλά καθαρισμένη κολοκύθα, κομμένη σε κυβάκια 1,5 εκ. / 1.500 γρ. μούστο / 500 γρ. πετιμέζι / 150 γρ. νερό / 2-3 φύλλα αρμπαρόριζα / χυμός από 1/2 λεμόνι / 1½ κουτ. γλυκού ξινό / 1 βανίλια

Βάζουμε σε μια λεκάνη με νερό, όπου έχουμε λιώσει μέσα το ξινό, τα κυβάκια κολοκύθας. Βάζουμε πάνω τους ένα πιάτο, να βυθίζονται καλά στο νερό, και τα αφήνουμε για δύο ώρες. Στη συνέχεια, τα ξεπλένουμε, τα σουρώνουμε και τα στραγγίζουμε καλά. Τα βάζουμε σε μια κατσαρόλα με τον μούστο και τα βράζουμε σε μέτρια φωτιά για 10 λεπτά. Αποσύρουμε την κατσαρόλα από τη φωτιά και την αφήνουμε για 24 ώρες. Την επόμενη μέρα, ξεχωρίζουμε το σιρόπι από τα κομμάτια και βράζουμε το σιρόπι σε δυνατή φωτιά. Προσθέτουμε το πετιμέζι και το νερό, τα ανακατεύουμε πάρα πολύ καλά και τα βράζουμε για 15 λεπτά. Αμέσως προσθέτουμε τα κομμάτια της κολοκύθας και τα αφήνουμε να σιγοβράσουν για 10 λεπτά, μέχρι να δέσει καλά το σιρόπι. Λίγο πριν από το τέλος, προσθέτουμε τον χυμό από το μισό λεμόνι, την αρμπαρόριζα και τη βανίλια και σβήνουμε τη φωτιά σε δύο λεπτά.

Οι Έλληνες του Πόντου έχουν το δικό τους Ζάλογγο: Η τραγική ιστορία των κοριτσιών της Πάφρας

Οι Έλληνες του Πόντου έχουν το δικό τους Ζάλογγο: Η τραγική ιστορία των κοριτσιών της Πάφρας
Οι Έλληνες του Πόντου έχουν το δικό τους Ζάλογγο: Η τραγική ιστορία των κοριτσιών της Πάφρας

της Στέλλας Χαϊτίδου

Σχεδόν 120 χρόνια πριν το χορό του Ζαλόγγου την πράξη αντίστασης των γυναικών των Σουλιωτισσών(1803), στην περιφέρεια της Πάφρας στον δυτικό Πόντο, κάποιες άλλες γυναίκες,  που η ελληνική ιστορία τις ξέχασε εντελώς κάνανε το ίδιο.

Το 1680 ο ντερεμπέης Χασάν Αλήμπεη έστελνε σωρηδόν άντρες στα καταναγκαστικά έργα, ενώ οι κοπέλες που συλλαμβάνονταν προορίζονταν για τα  σκλαβοπάζαρα της Ανατολής. Έτσι, κάτοικοι της Πάφρας αποφάσισαν να κρυφτούν στο θρυλικό κάστρο του Ασάρκαλε, το οποίο είναι χτισμένο σε λόφο στη δυτική όχθη του ποταμού Άλυ, κοντά στο ελληνικό χωριό Καπού Καγιά.

Οι Έλληνες του Πόντου έχουν το δικό τους Ζάλογγο: Η τραγική ιστορία των κοριτσιών της Πάφρας

Περίπου 2.000 άτομα από τα χωριά της Πάφρας βρήκαν καταφύγιο στο κάστρο, το οποίο ο ντερεμπέης πολιόρκησε για 48 μέρες. Όταν πια η πείνα και η δίψα είχαν γίνει αφόρητες, και οι αρρώστιες θέριζαν, οι πολιορκημένοι αποφάσισαν να παραδοθούν. Ενώ μια ομάδα, γύρω από 30  νεαρά κορίτσια, για να μην παραδοθούν, ανέβηκαν ψηλά στη κορυφή του κάστρου από όπου έπεσαν. Προτίμησαν να γκρεμιστούν παρά να πέσουν στα χέρια του Τούρκου.

Μετά την αυτοθυσία των κοριτσιών, το κάστρο ονομάστηκε «Kiz Kalesi» δηλαδή το «Το Κάστρο των Κοριτσιών».