Ο Πόντος βγήκε από το λήθαργο έπειτα από 88 χρόνια

ΑΠΟΣΤΟΛΗ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ
ΦΟΡΗΣ ΠΕΤΑΛΙΔΗΣ

«Κι αν η μισή μου καρδιά βρίσκεται εδώ πέρα, η άλλη μισή στον Πόντο βρίσκεται». Παραφράζοντας το στίχο του Ναζίμ Χικμέτ, μπορούμε να πούμε πως αυτό ένιωσαν χιλιάδες, ποντιακής καταγωγής και μη, πολίτες απ’ όλο τον κόσμο, που προσκύνησαν στην Ιερά Σταυροπηγιακή και Πατριαρχική Μονή της Παναγίας Σουμελά, καθώς και όσοι νοερά βρίσκονταν εκεί την ώρα της Θείας Λειτουργίας το Δεκαπενταύγουστο στο όρος Μελά.

Κυρίαρχη μορφή της Ορθοδοξίας ο Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως, κ. Βαρθολομαίος, χάρη στις ενέργειες του οποίου έγινε δυνατή η πραγματοποίηση της Θείας Λειτουργίας και άλλαξε το κλίμα στην τουρκική κοινωνία. Όπως είπε ο ίδιος στην ομιλία του από τα υψώματα του όρους Μελά, «έπειτα από ογδόντα οκτώ έτη ληθάργου και σιωπής, ''αητέντς επαραπέταναν ψηλά σα επουράνια''». Μάλιστα, όπως αναφέρουν κύκλοι του Οικουμενικού Πατριαρχείου, η Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, κατόπιν εγκρίσεως των τουρκικών αρχών, εκτός από το Δεκαπενταύγουστο θα γίνεται τρεις φορές το χρόνο, μία εκ των οποίων θα είναι και το Πάσχα.

Στροφή

Δεν είναι επίσης τυχαία η μεταστροφή της πλειοψηφίας της τουρκικής κοινωνίας, αφού πριν από λίγα χρόνια, όταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος είχε ανακοινώσει στο πλαίσιο διεθνούς οικολογικού συνεδρίου για τη ρύπανση της Μαύρης Θάλασσας ότι θα επισκεφτεί την Τραπεζούντα, η επίσκεψη ακυρώθηκε λόγω της διαμαρτυρίας των εθνικιστών «Γκρίζων Λύκων». Τώρα οι «Γκρίζοι Λύκοι» βρίσκονται απομονωμένοι, η κοινωνία και η πλειοψηφία των τουρκικών εφημερίδων και ραδιοτηλεοπτικών μέσων βλέπει θετικά το γεγονός, η κυβέρνηση του Ταγίπ Ερντογάν κάνει ανοίγματα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μετά και τις καταδικαστικές αποφάσεις από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και η πολιτική σταδιακά αρχίζει να αλλάζει. Εξάλλου, εδώ και τρεις δεκαετίες οι Πόντιοι «έσπασαν» τα σύνορα του ξεριζωμού και επισκέπτονται ομαδικά τις αλησμόνητες πατρίδες. Δημιούργησαν αδελφικούς δεσμούς φιλίας με τους Πόντιους μουσουλμάνους στην Τραπεζούντα, στην Τόνια, τον Οφη, τα Σούρμενα, μιλούν την ίδια διάλεκτο, χορεύουν μαζί τους ίδιους χορούς, αλλά και με εκείνους που κατοικούν στα σπίτια των παππούδων τους. Και οι επισκέπτες του Πόντου την πρώτη στάση για τις αλησμόνητες πατρίδες πραγματοποιούν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο και στη συνέχεια πηγαίνουν στο ιστορικό τους προσκύνημα, γιατί θεωρούν τον κ. Βαρθολομαίο προκαθήμενο της Ορθοδοξίας.

Η Μόσχα και ο Σαββίδης

Το Πατριαρχείο της Μόσχας, όμως, που αμφισβητεί αυτήν την πρωτιά, μιας και έχει το μεγαλύτερο ορθόδοξο θρησκευτικό ποίμνιο, προσπαθεί να διεισδύσει στο χώρο της θρησκευτικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου.

Δεν είναι τυχαία και η παρουσία του βουλευτή της ρωσικής Δούμας, προέδρου της Περιφέρειας Χωρών της πρώην ΕΣΣΔ του ΣΑΕ και ποντιακής καταγωγής Ιβάν Σαββίδη, ο οποίος προσπαθεί να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στο χώρο της ποιμαντικής δικαιοδοσίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια του Προκαθημένου της Ορθοδοξίας. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ακόμη και κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας το Δεκαπενταύγουστο στην ιστορική Μονή στο όρος Μελά, ο κ. Βαρθολομαίος απέφυγε να χαιρετήσει τον Ιβάν Σαββίδη, ο οποίος με αεροσκάφος από τη Θεσσαλονίκη μετέφερε ακόμη και βουλευτές του ελληνικού Κοινοβουλίου, όπως επίσης και από τη Ρωσία βουλευτές και ομογενείς, αφού είχε εξασφαλίσει τις 250 από τις 500 προσκλήσεις, παίρνοντας τη μερίδα του λέοντος όσων είχαν τη δυνατότητα να εισέλθουν στο χώρο της Μονής. Ο Ιβάν Σαββίδης, κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας, κατά παράβαση όλων των θρησκευτικών κανόνων, προχώρησε σε μία κίνηση και άναψε μία μεγάλη δεσμίδα κεριών μπροστά από τον Πατριάρχη και το χώρο των επισήμων, προκαλώντας τη δυσαρέσκεια των ανθρώπων του Οικουμενικού Πατριαρχείου, γιατί ενδεχόμενη αντίδραση των τουρκικών αρχών θα ήταν καθοριστική στο άνοιγμα των σχέσεων με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, που ήταν και ο διοργανωτής της Θείας Λειτουργίας.

Εξάλλου και πέρυσι ο Ιβάν Σαββίδης μετέβη στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο με ναυλωμένη πτήση από την Ελλάδα και τη Ρωσία. Στην αποστολή ήταν και Έλληνες πολιτικοί και με αντίγραφο της ιεράς εικόνας που του παραχώρησαν οι διοικούντες του Ιδρύματος «Παναγία Σουμελά» της νέας μονής στην Καστανιά Ημαθίας προσπάθησε να λειτουργήσει στο χώρο της μονής με Ρώσους υπηκόους ιερείς, δίχως την άδεια του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Οταν το Πατριαρχείο πληροφορήθηκε το τι πρόκειται να συμβεί, έστειλε τον πατέρα Βησσαρίωνα για να αποκαταστήσει την εκκλησιαστική τάξη, όπως και έγινε.

Δεν είναι τυχαίο, επίσης, που σύμφωνα με χτεσινό δελτίο τύπου του ΣΑΕ, Περιφέρειας Χωρών της πρώην ΕΣΣΔ, συντονιστής της οποίας είναι ο Ιβάν Σαββίδης, προσπαθεί να οικειοποιηθεί το γεγονός της επαναλειτουργίας στην Παναγία Σουμελά στον Πόντο, όπου αναφέρεται πως «ο πρωτουργός και ένας από τους βασικούς οργανωτές του γεγονότος είναι η Ομοσπονδία Ελληνικών Κοινοτήτων Ρωσίας με επικεφαλής το βουλευτή της Κρατικής Δούμας της Ρωσικής Ομοσπονδίας, Ιβάν Σαββίδη. Η επίσημη άδεια για την τέλεση της Λειτουργίας στο μοναστήρι πάρθηκε στις 13 Μαΐου 2010 με ενεργό συμμετοχή των μελών των κυβερνήσεων της Τουρκίας, Ελλάδας και Ρωσίας, της διοίκησης της Κοινοβουλευτής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, των εκπροσώπων του Πατριαρχείου Κωνσταντινούπολης, της Ρωσικής και Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας».

Ο δήμαρχος της Ματσούκας και το μοναστήρι

Κυρίαρχη μορφή στην επαναλειτουργία του μοναστηριού της Παναγίας Σουμελά είναι ο δήμαρχος Ματσούκας (Μάτσκα), Ερντογκρούλ Γεντς, στα όρια της οποίας βρίσκεται η Μονή της Παναγίας Σουμελά, όπως και οι άλλες ιστορικές μονές του Πόντου, Αγίου Ιωάννη Βαζελώνος και Αγίου Γεωργίου Περιστερεώτα.

Το δήμαρχο της Ματσούκας επισκέφτηκε, στο πλαίσιο της συμμετοχής του στη Θεία Λειτουργία στην Παναγία Σουμελά, αντιπροσωπεία των Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος, Ομοσπονδίας Συλλόγων Ελλήνων Ποντίων Ευρώπης και των Ομοσπονδιών ΗΠΑ - Καναδά, στον οποίο κατέθεσε σημαντικό χρηματικό ποσό με την προτροπή του Οικουμενικού Πατριαρχείου για να δοθεί σε φτωχές οικογένειες του δήμου.

Ο δήμαρχος Ματσούκας δήλωσε συγκινημένος από την ενέργεια αυτήν, τονίζοντας ότι θα συμβάλει στο να λειτουργήσει η Μονή και άλλες φορές το χρόνο και ιδιαίτερα το Πάσχα, ενώ ο πρόεδρος της Π.Ο.Ε., Γιώργος Παρχαρίδης, στην αντιφώνησή του τόνισε πως «ζήσαμε ιστορικές στιγμές στην Ιερά Μονή της Παγαγίας Σουμελά στον ιστορικό Πόντο, όπου ύστερα από 88 ολόκληρα χρόνια ξαναλειτούργησε και μάλιστα για πρώτη φορά από Οικουμενικό Πατριάρχη η ιστορική Μονή που αποτελεί το θρησκευτικό σύμβολο του ποντιακού ελληνισμού. Ήρθαμε στην Παναγία μας, γεμάτοι με αισθήματα χαράς, συγκίνησης και ικανοποίησης, αγέρωχοι και με ψηλά το κεφάλι, στα εδάφη όπου υπάρχουν οι ρίζες μας, τα μνημεία μας, εδώ όπου οι πατεράδες μας και οι παππούδες μας πήγαιναν κάθε χρόνο το Δεκαπενταύγουστο της Παναγίας απ’ όλα τα μέρη του Πόντου και μάλιστα πολλές φορές με τα πόδια να προσκυνήσουν την προστάτιδά τους, την Παναγία, και να κοινωνήσουν. Έμεινα έκπληκτος όπως και όλοι οι Πόντιοι από την πληθωρικότητα, δυναμικότητα, σεμνότητα, την τόλμη και τη σωφροσύνη του Οικουμενικού μας Πατριάρχη. Είμαστε όλοι υπερήφανοι γι’ αυτόν. Μέχρι τώρα τον οικουμενικό μας πατριάρχη τον είχαμε στην καρδιά μας, αλλά από σήμερα λέμε ότι είναι η ίδια η καρδιά μας. Δεν μπόρεσε να συγκρατήσει τα δάκρυα και τους λυγμούς του, όπως το ίδιο έκαναν και αυτοί που παρακολουθούσαν τη λειτουργία, όταν στην ομιλία του αναφέρθηκε στο ότι η λειτουργία γίνεται μετά 88 χρόνια ληθάργου και σιωπής, όταν έλεγε, «ατέν προσκύναναν χριστινανοί και Τούρκοι», όταν έλεγε «σήμερα σταματούν τα δάκρυα τη Παναΐας» και ότι «σήμερα ο Πόντος γίνεται πραγματικά Εύξεινος, καθώς δέχεται καραβάνια ολόκληρα προσκυνητών στον ιερό βράχο όπου η Παναγία Σουμελιώτισσα, θρονιασμένη εδώ ψηλά στάζει ιερό δάκρυ». Θα πρέπει να πούμε ότι η Τουρκία έκανε σημαντικό βήμα εκδημοκρατισμού επιτρέποντας την επαναλειτουργία της Ιεράς Μονής της Παναγίας Σουμελά. Φαίνεται ότι η Παναγία μας, όπως είπε ο Πατριάρχης, θα είναι «εγγυήτρια καλύτερων ημερών και για τους δύο λαούς». Ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας ΗΠΑ - Καναδά, Δημήτρης Μολοχίδης, δήλωσε ότι «η επαναλειτουργία της Παναγίας Σουμελά στον Πόντο γεμίζει αισθήματα συγκίνησης όλο τον ποντιακό ελληνισμό και ιδιαίτερα εμάς που ζούμε στη μακρινή αμερικανική γη». Ο εκπρόσωπος δημοσίων σχέσεων της ΟΣΕΠΕ, Ηλίας Μαυρίδης, τόνισε πως «οι μετανάστες Πόντιοι της Ευρώπης αντάμωσαν με τους Πόντιους μετανάστες μουσουλμάνους της Τουρκίας εδώ και χρόνια στις φάμπρικες της Γερμανίας, του Βελγίου και της Σουηδίας και η Θεία Λειτουργία της Παναγίας Σουμελά στο όρος Μελά ήταν η φυσιολογική συνέχεια αυτής της διαδικασίας».

Με τη μηχανή στον Πόντο ο Ι. Κοκόλης

Ο αθλητής και προπονητής πυγμαχίας Ιωάννης Κοκόλης κατάγεται από το Τσοτύλι Κοζάνης και διαμένει στη Θεσσαλονίκη, όπου για 30 χρόνια ασχολείται με την πυγμαχία, είτε ως αθλητής είτε ως προπονητής. Έμαθε ότι φέτος θα γίνει στην Παναγία Σουμελά πατριαρχική Θεία Λειτουργία στον ιστορικό Πόντο και, όπως είπε στον «Α», «κάτι σκίρτησε μέσα μου. Είπα κάποιους φίλους να πάμε την περασμένη εβδομάδα, και ενώ ήθελαν στη συνέχεια τους φάνηκε δύσκολο το εγχείρημα, γιατί θέλει δύο ημέρες δρόμο για να φτάσεις από τη Θεσσαλονίκη στην Τραπεζούντα. Την περασμένη Πέμπτη, σε μία ώρα μάζεψα τα λιγοστά πράγματά μου, ''καβάλησα'' τη μηχανή μου και βρέθηκα στο δρόμο για Τραπεζούντα. Μόλις πέρασα τα σύνορα στους Κήπους στον Εβρο, πήρα τηλέφωνο στους δικούς μου ανθρώπους για να τους πω ότι πάω για την Τραπεζούντα, όπου έφτασα το απόγευμα του Σαββάτου ταξιδεύοντας συνεχώς δίχως διανυκτέρευση. Πήγα, προσκύνησα στην Ιερά Μονή και τώρα αισθάνομαι ιδιαίτερα ευτυχής που συμμετείχα σε αυτό το ιστορικό γεγονός. Δε με πτόησε ούτε η κούραση, μιας και αποζημιώθηκα από τη συμμετοχή μου στη Θεία Λειτουργία, ενώ μου έκανε εντύπωση το φυσικό κάλλος της περιοχής της Ματσούκας, όπου ζούσαν χιλιάδες πρόγονοί μας πριν από τον ξεριζωμό».

Παντελής Δίγκας: Επαναπατρίζεται η ελπίδα

Ο επιχειρηματίας από την Κωνσταντινούπολη Παντελής Δίγκας, απόφοιτος του Πολυτεχνείου, είναι τρίτης γενιάς Πολίτης, με καταγωγή από τη Χίο. Τον συναντήσαμε στην Παναγία Σουμελά, όπου πήγε να προσκυνήσει για πρώτη φορά. Τον ρωτήσαμε τι ήταν αυτό που τον οδήγησε στο όρος Μελά και μας είπε: «Σήμερα, εδώ στο όρος Μελά επαναπατρίζεται η ελπίδα. Η Ιστορία κάνει διακρίσεις. Εμείς σήμερα απολαμβάνουμε ιστορικές, μοναδικές στιγμές, ενώ οι πρόγονοί μας έφυγαν στον άλλο κόσμο χωρίς να ζήσουν αυτήν την ελπίδα που ζούμε εμείς. Η επαναλειτουργία, σήμερα, είναι μια συνάντηση πολιτισμών, του λαού του Πόντου σε όλο τον κόσμο. Μετά τη Θεία Λειτουργία στην Καππαδοκία το 2000, σήμερα είναι η κορυφαία στιγμή που ζούμε στην Τουρκία σε θέματα λατρείας. Η πρόοδος που γίνεται αυτήν την περίοδο σε ευαίσθητα θέματα είναι πολύ ικανοποιητική και ελπίζω να ζήσουμε από εδώ και πέρα καλύτερες στιγμές».

Μέλη των ομοσπονδιών Ευρώπης, ΗΠΑ - Καναδά και της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας παραδίδουν στο δήμαρχο Ματσούκας χρηματικό ποσό των πιστών για φτωχιές οικογένειες