Το μουσικό ταξίδι της ζωής του ξεκίνησε πριν από 33 χρόνια στη Βέροια και σήμερα θεωρείται ένας από τους καλύτερους λυράρηδες στον κόσμο. Ο 33χρονος Ματθαίος Τσαχουρίδης, ο Έλληνας που μάγεψε με τις εκπληκτικές μελωδίες του ακόμη και τον πρίγκιπα Κάρολο, μιλάει στην «Espresso της Κυριακής» και δηλώνει ταγμένος στην ποντιακή λύρα!
- Σε ποια ηλικία ήρθατε για πρώτη φορά σε επαφή με την ποντιακή λύρα;
Η ποντιακή λύρα και γενικότερα ο ήχος της πρωταγωνιστούσε μέσα στο οικογενειακό μου περιβάλλον. Ο παππούς μου, ο «Μάκον ο Τσ(ι)αχούρτς», όπως πολλοί τον θυμούνται, ήταν ο ήρωάς μου. Ελαμπε όταν έπαιζε τη λύρα, και εγώ, στα οκτώμισι χρόνια μου, τόλμησα να πάρω τη λύρα από τον ήρωά μου και να παίξω δειλά - δειλά τις πρώτες μελωδίες. Σοφά τα λόγια του για την ποντιακή λύρα, λόγια που πάντα θα θυμάμαι.
- Ποια ήταν η πρώτη μουσική εκδήλωση στην οποία πήρατε μέρος;
Με τον αδελφό μου Κωνσταντίνο, στην τέταρτη τάξη του 9ου Δημοτικού Σχολείου Βέροιας. Αγχος και κρύος ιδρώτας μπροστά στους δασκάλους, καθηγητές και συμμαθητές μου, μα στο χειροκρότημά τους, ικανοποίηση και ένα χαμόγελο που ακόμα θυμάμαι και γελώ. Μοναδική στιγμή. Ηταν το πρώτο «βάπτισμα» μπροστά στο κοινό.
- Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε σε ακαδημαϊκό επίπεδο με τη λύρα;
Η ποντιακή λύρα, όπως και άλλα παραδοσιακά μουσικά όργανα του τόπου μας, δυστυχώς δεν τυγχάνουν τον σεβασμό και δύσκολα κερδίζουν τη σοβαρότητα, την προσοχή και την εκτίμηση του κόσμου μας. Κάτι το οποίο δεν συμβαίνει με κλασικά μουσικά όργανα, όπως το βιολί, η βιόλα, το κοντραμπάσο, το πιάνο, το φλάουτο και το σαξόφωνο. Ο τεράστιος μουσικός πλούτος των παραδοσιακών οργάνων μας είναι πλέον ένα σοβαρό κίνητρο για αξιόλογη μελέτη και έρευνα από τους νέους ανθρώπους.
- Πόσο σημαντική ήταν η στήριξη που είχατε από τον μητροπολίτη Βέροιας, Ναούσης και Καμπανίας Παντελεήμων;
Ιούνιος του 1996, Β' ΠΑΥΛΕΙΑ. Στις εορταστικές και λατρευτικές αυτές εκδηλώσεις της Ιεράς Μητροπόλεως Βεροίας, Ναούσης και Καμπανίας που γίνονται κάθε χρόνο, ο μητροπολίτης κ.κ. Παντελεήμων βραβεύει τους αριστεύσαντες του νομού Ημαθίας. Τον Μάιο του 1996, διακρίθηκα με το 1ο Πανελλήνιο Βραβείο στην παραδοσιακή μουσική παίζοντας ποντιακή λύρα και βιολί στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Θυμάμαι πολύ χαρακτηριστικά εκείνο το βράδυ στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του δήμου Βέροιας. Ο μητροπολίτης από το βήμα ανακοινώνει: «Ο Ματθαίος Τσαχουρίδης χορηγείται με υποτροφία από την Ιερά μας Μητρόπολη. Μπορεί να σπουδάσει όπου θέλει στο εξωτερικό και να συνεχίσει τις μουσικές του σπουδές». Ηταν λόγια που άνοιξαν τα φτερά μου για να πετάξω στις μουσικές γειτονιές του κόσμου. Τον ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου, διότι διέκρινε και πίστεψε στην αγάπη μου για τη μουσική.
- Το 1996 αφήσατε την Ελλάδα και εγκατασταθήκατε μόνιμα στο Λονδίνο. Πώς είναι η ζωή στην πρωτεύουσα της Αγγλίας;
Στο Λονδίνο ζω τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια. Εδώ θεωρώ ότι έζησα τα πιο όμορφα και δημιουργικά χρόνια της ζωής μου. Στο Λονδίνο ανδρώθηκα μουσικά, εδώ πραγματοποίησα και πραγματοποιώ ακόμη πολλά μουσικά όνειρά μου. Είμαι σε καθημερινή σχεδόν μουσική επικοινωνία με φίλους μου Αφγανούς, Ιρανούς, Κούρδους, Τούρκους, Εγγλέζους, Ελληνες, Ιρλανδούς... Παίζω μουσική, εμπνέομαι, ζω στον ρυθμό της μεγαλύτερης πολυπολιτισμικής πρωτεύουσας του κόσμου. Δύσκολα θα το αποχωριστώ.
- Ήσασταν ο πρώτος που ασχοληθήκατε με την ποντιακή λύρα σε επίπεδο διδακτορικής διατριβής στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου.
Το θέμα της διατριβής μου είναι «Η Ποντιακή Λύρα στη Σύγχρονη Ελλάδα» και ολοκληρώθηκε το 2007 στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου (Goldsmiths University of London). Η ποντιακή λύρα έχει το χάρισμα να παίζει ό,τι θα έπαιζε και ένα τρίχορδο βιολί. Μπορούμε να ακούσουμε κάθε είδους μελωδία από τη λύρα, ανεξαρτήτως μουσικής παράδοσης. Το έχω αποδείξει γραπτώς και εμπράκτως.
- Μια συναυλία που δεν θα ξεχάσετε ποτέ;
Στην πόλη Σουλεϊμανία του Ιρακινού Κουρδιστάν τον Φεβρουάριου του 2009. Το Ιράκ σε εμπόλεμη κατάσταση και μας συνοδεύει κυριολεκτικά ένας ολόκληρος στρατός. Η συναυλία μας έχει τίτλο «Μουσική Χωρίς Σύνορα». Στη σκηνή, πέντε μουσικοί από το Ιράκ, το Ιράν, το Αφγανιστάν, την Αμερική και την Ελλάδα. Πίσω από κάθε μουσικό έχουν στηθεί τεράστια σκηνικά με αντιπροσωπευτικά μνημεία της κάθε χώρας. Από πίσω μου, ο Παρθενώνας. Εκεί, ο κόσμος λατρεύει τους Ελληνες λόγω της ιστορίας μας, του Μεγάλου Αλεξάνδρου και πολλών κοινών πολιτισμικών στοιχείων που μας συνδέουν. Μας χαιρετούσαν με δάκρυα χαράς και συγκίνησης, μας φιλούσαν τα χέρια ως ένδειξη σεβασμού και στη συναυλία επικρατούσε απόλυτη ησυχία. Φοβερή ενέργεια και ταυτόχρονη αίσθηση υπερηφάνειας και επικοινωνίας με τους συναδέλφους μου αδελφούς μουσικούς αλλά και με κάτι το θείο.
- Ποια είναι η συμπεριφορά του κοινού και ιδιαίτερα των ξένων όταν ακούνε και βλέπουν την ποντιακή λύρα;
Η ποντιακή λύρα και γενικότερα η ποντιακή μουσική έχει, όπως και πολλές μουσικές παραδόσεις ανά τον κόσμο, πολλές ιδιαιτερότητες ως προς τον ρυθμό και τον τρόπο παραγωγής και εκτέλεσης της μελωδίας. Και είναι εντελώς φυσικό το γεγονός ότι, όταν κάποιος δεν είναι σε πολιτισμική επαφή με το ποντιακό στοιχείο και μουσική, δεν αντιλαμβάνεται τα μηνύματά της. Ωστόσο, το ξένο κοινό έχει μια διαφορετική νοοτροπία όταν ακούει τις μουσικές κουλτούρες των διαφόρων εθνών. Μπορεί να μην καταλαβαίνει τη γλώσσα, ακούει όμως τη μουσική με προσοχή και σεβασμό προς τον ξένο μουσικό πολιτισμό. Θέλει να μάθει για την ποντιακή λύρα και τη μουσική της.
- Ποια είναι τα συναισθήματα που σας κατακλύζουν όταν παίζετε λύρα;
Ζω συναρπαστικές στιγμές που, όσο περίεργο και να ακούγεται, μου θυμίζουν τον παιδικό μου ενθουσιασμό. Ανακαλύπτω περισσότερο τον εσωτερικό μου κόσμο, συγκινούμαι, νιώθω ψυχική ανάταση και ανακαλύπτω πάντοτε κάτι καινούργιο στη μουσική έκφραση. Αισθάνομαι πολλές φορές ότι η ποντιακή λύρα γίνεται προέκταση του σώματος και των χεριών μου. Είμαι εντελώς ο εαυτός μου. Η λύρα λειτουργεί ως ζωοδόχος πηγή. Είμαι ταγμένος σε αυτήν.
- Ποια θεωρείτε μεγαλύτερη στιγμή στην καριέρα σας;
Δύσκολη η απάντηση. Είναι αρκετές και δυνατές οι στιγμές που έχω ζήσει. Θα ξεχώριζα όμως τις παρακάτω: Λονδίνο 2002 σε συναυλία στο «Royal Albert Hall» για τα παιδιά του Αφγανιστάν ως σολίστας. Μοναδικός ο ήχος της λύρας μου σε αυτόν τον πανέμορφο χώρο. Το ίδιο συμβαίνει και στη Γενεύη με τη συνοδεία της Συμφωνικής Ορχήστρας της Ουκρανίας. Στα στούντιο του BBC με τη Συμφωνική Ορχήστρα της Πράγας, ηχογραφώντας το μουσικό θέμα της τηλεόρασης του BBC για τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004. Αλλά και μοναδική εμπειρία να συνοδεύω τον μεγάλο μας Μίμη Πλέσσα και τον αδελφό μου Κωνσταντίνο στο Ηρώδειο, κάτω από τον Ιερό Βράχο της Ακρόπολης, τον Μάιο του 2005, στο Φεστιβάλ Αθηνών. Είναι δύσκολο να δώσω την πρωτιά σε μία μόνο από τις παραπάνω εμφανίσεις.
- Ποια είναι η γνώμη σας για τη σύγχρονη ελληνική μουσική σκηνή;
Υπάρχουν λίγα πράγματα που μου αρέσουν και πολλά που νιώθω ντροπή ως Ελληνας μουσικός. Πιστεύω ότι υπάρχει ακόμη χρόνος η σύγχρονη ελληνική μουσική να παίξει τον ρόλο, γιατί όχι, ενός δυναμικού στοιχείου προβολής και διαφήμισης της χώρας μας στο εξωτερικό. Μπορεί να γίνει η σύγχρονη ελληνική μουσική πολύ καλύτερη από αυτό που είναι σήμερα, με περισσότερη ποιότητα και γνώση των μουσικών πραγμάτων. Υπάρχει ακόμη χρόνος.
- Με ποιον καλλιτέχνη θα θέλατε να συνεργαστείτε;
Ο κάθε μουσικός, αναλόγως με το είδος μουσικής που ασχολείται, έχει και τις ανάλογες επιθυμίες συνεργασιών. Είναι σημαντικό ο στόχος να είναι στην ψυχή και στο μυαλό του μουσικού, ανεξαρτήτως από την πραγματοποίησή του ή όχι. Θα ήθελα πολύ να ακούσω τον ήχο της λύρας μου σε μία παραγωγή ταινίας του Hollywood ή του Bollywood. Για εμένα και για τον κόσμο στον οποίο απευθύνω τη μουσική μου, η όποια επιτυχία θα είναι η ίδια. Θα ήθελα όμως να δω και την ποντιακή λύρα να παίζει πρωταγωνιστικό ρόλο σε μία παραγωγή του Sting, της Madonna, του Zakir Hussein και του Ravi ή Anoushka Shankar, του Peter Gabriel ή του Brian Eno και πολλών άλλων.
- Ποιο είναι το όνειρό σας;
Τα όνειρα των ανθρώπων πρέπει να σκοπεύουν και στην πραγματοποίησή τους, όπως προανέφερα. Ενα από τα όνειρα «διαρκείας» μου είναι να κάνω συνεχώς τους ανθρώπους που ακούνε τη μουσική μου χαρούμενους. Επίσης, θέλω να ζω κοντά στους ανθρώπους που αγαπώ, οι οποίοι βρίσκονται σχεδόν σε όλα τα μέρη του κόσμου. Δύσκολο στην πραγματικότητα, εύκολο όμως όταν υπάρχει αγάπη.
«ΔΕΝ ΞΕΚΟΛΛΗΣΕ ΤΟ ΒΛΕΜΜΑ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΝΤΙΑΚΗ ΛΥΡΑ»
Μία από τις μεγάλες στιγμές στην καριέρα τού Ματθαίου Τσαχουρίδη ήταν όταν έπαιξε λύρα για τον πρίγκιπα Κάρολο σε φιλανθρωπική εκδήλωση. Ο Τσαχουρίδης μας μιλάει γι’ αυτή τη μοναδική εμπειρία αλλά και για τις αντιδράσεις του Καρόλου στο άκουσμα της λύρας;
«Η συναυλία έγινε στο Bridgewater House, την επίσημη κατοικία της οικογένειας Λάτση στο Λονδίνο. Το Ίδρυμα “Φίλοι του Αγίου Ορους", όπου επίσημο μέλος είναι και ο πρίγκιπας Κάρολος, διοργάνωσε αυτό το event προς οικονομική στήριξη της Ιεράς Μονής Χιλανδαρίου του Αγίου Oρους, έπειτα από τις καταστροφικές πυρκαγιές. Με τον αδελφό μου Κωνσταντίνο παίξαμε μουσική από το σχήμα μας “Ψυχή και Σώμα”, μουσική για πιάνο και ποντιακή λύρα. Μελωδίες σύγχρονου αλλά και ξένου μουσικού ρεπερτορίου. Ο πρίγκιπας Κάρολος φημίζεται για το ενδιαφέρον και την αγάπη του για τη μουσική και τις τέχνες.
Εκείνο όμως το βράδυ, ομολογώ πως δεν είχε ξεκολλήσει το βλέμμα του από την ποντιακή λύρα. Δεν είχε ξαναδεί στη ζωή του ένα τέτοιο μουσικό όργανο. Στο τέλος της συναυλίας μας, ήρθε και μας μίλησε με τη συνοδεία του. “Τι είναι αυτό το μουσικό όργανο, πώς λέγεται και από πού είναι;” ήταν οι πρώτες ερωτήσεις του. Πήρε τη λύρα μου στα χέρια του και την κοίταξε. “Your Royal Highness”, του απάντησα σύμφωνα με το πρωτόκολλο και του εξήγησα σύντομα και περιληπτικά το θέμα της διατριβής μου για την ποντιακή λύρα και τη μουσική της. Εκανε αρκετές ερωτήσεις, μου είπε μάλιστα ότι έχει ένα σπίτι στη Ρουμανία και ότι εκεί οι βιολιστές παίζουν γρήγορες μελωδίες, σαν και αυτές που εκτέλεσα εκείνο το βράδυ. Αμέσως του έπαιξα έναν παραδοσιακό ρουμανικό σκοπό στη λύρα. Δεν έκρυψε τον θαυμασμό του. Χαιρετηθήκαμε εγκάρδια και αποχώρησε. Ηταν μία μοναδική και αξέχαστη εμπειρία».
ΑΝΔΡΕΑΣ ΑΞΙΩΤΗΣ
Πηγή: Espresso