Αποκλειστικό: Νέες δυνατότητες στη διδασκαλία και μεταπτυχιακά για την Ποντιακή διάλεκτο

Αποκλειστικό: Νέες δυνατότητες στη διδασκαλία και μεταπτυχιακά για την Ποντιακή διάλεκτο 

Συνέντευξη στον Θεόφιλο Κωτσίδη

Μια ενδιαφέρουσα συνέντευξη και επικοινωνία, είχαμε πριν λίγες μέρες, με τον Πρόεδρο του Πανελληνίου Συνδέσμου Ποντίων Εκπαιδευτικών Αντώνη Παυλίδη, .

Η διδασκαλία της ποντιακής διαλέκτου, η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, αλλά και λοιπές δράσεις του Συνδέσμου, βρέθηκαν στο επίκεντρο της συζήτησής μας.

e-Pontos: Κύριε Παυλίδη πριν από δύο χρόνια ξεκίνησαν τα μαθήματα της ποντιακής διαλέκτου μέσω των Κέντρων Δια Βίου Μάθησης του Υπουργείου Παιδείας, πράγμα που δημιούργησε πολλές ελπίδες για τη συνέχεια. Aν και από  το Υπουργείο διαβεβαίωναν ότι θα ξεκινήσουν απ’ το Σεπτέμβρη, όπως δεν έγινε τίποτε. Γιατί;

Α.Π.: Στις συνεχείς επαφές που είχαμε, που μας διαβεβαίωναν ότι η διδασκαλία της διαλέκτου θα ενταχθεί στα προγράμματα Δια Βίου Μάθησης κι ότι  τα μαθήματα μάλιστα θα ξεκινήσουν από το Σεπτέμβριο. Το ίδιο άλλωστε επαναβεβαίωσε κι ο Γενικός Γραμματέας Δια Βίου Μάθησης, που παραβρέθηκε στην πανηγυρική έναρξη των σεμιναρίων στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, στις 29 Αυγούστου. Ήδη βρισκόμαστε στα τέλη Νοεμβρίου και τίποτε δεν έχει ξεκινήσει. Όλο αυτό το διάστημα είχαμε επαφές, αλλά απ’ την πλευρά τους προέβαλλαν τεχνικά προβλήματα. Δυο μέρες πριν την αλλαγή ηγεσίας του Υπουργείου Παιδείας, μας διαβεβαίωναν ότι η απόφαση είναι έτοιμη. Όμως η αλλαγή αυτή έφερε νέα οπισθοδρόμηση, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να κάνουμε εκτιμήσεις για τη συνέχεια. Πολλά μέλη μας πάντως διδάσκουν εδώ και καιρό εθελοντικά σε διάφορα μέρη της Ελλάδας.

Η συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας πώς εξελίσσεται;

Το πρώτο βήμα αυτής ήταν η συνδιοργάνωση του επιμορφωτικού σεμιναρίου για τους διδάσκοντες της ποντιακής διαλέκτου, μέσα μάλιστα στο Πανεπιστήμιο. Ακολούθησε η λειτουργία σχολείου διδασκαλίας της διαλέκτου. Το εκπληκτικό είναι ότι ενώ εκτιμούσαμε ότι θα εγγραφούν μερικές δεκάδες, τελικά εξακόσια εβδομήντα (670!) άτομα έκαναν αίτηση για να παρακολουθήσουν τα  μαθήματα. Επειδή ήταν αδύνατο να απορροφηθούν όλοι, έγινε αναγκαστικά κλήρωση και τελικά συγκροτήθηκαν 12 τμήματα των 30 περίπου ατόμων, στα οποία διδάσκουν εθελοντικά πιστοποιημένα απ’ τη Δια Βίου Μάθηση του Υπουργείου Παιδείας μέλη μας, για το έργο των οποίων είμαστε όλοι υπερήφανοι.

Τι θα ακολουθήσει; Πώς θα εξελιχθεί αυτή η συνεργασία;

Κατά τα μέσα Δεκεμβρίου το υπάρχον σύμφωνο της 29 Ιουνίου 2016 θα επεκταθεί, με τη συμμετοχή και της Ομοσπονδίας Ποντίων Ευρώπης, που έχει έδρα τη Φρανκφούρτη. Το Πανεπιστήμιο έχει την τεχνογνωσία, την οποία θα αξιοποιήσουμε, ώστε να λειτουργήσουν τμήματα που θα οργανώσει  η Ομοσπονδία Ποντίων Ευρώπης. Υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές λύσεις, θα επιλέξουμε την καλύτερη δυνατή, ίσως τη διδασκαλία μέσω διαδικτύου. Ο Πρύτανης και οι συνεργάτες του έχουν όραμα. Συζητάμε και προβληματιζόμαστε συνεχώς για να μεγιστοποιήσουμε τις ήδη σημαντικές νέες δυνατότητες που προέκυψαν. Η συνάντηση και συνεργασία όλων μας θα φέρει συγκεκριμένα αποτελέσματα προς  όφελος του ποντιακού ελληνισμού. Για παράδειγμα μπορούν να δημιουργηθούν βάσεις δεδομένων, τώρα για τη διδασκαλία της διαλέκτου, αύριο για την ιστορία και τον πολιτισμό του ποντιακού ελληνισμού.  Τα τελευταία χρόνια βαδίζουμε σε αχαρτογράφητα νερά, καθημερινά μαθαίνουμε, αποκτάμε εμπειρίες, κάνουμε συνεχώς νέα βήματα.

Στο σύμφωνο της 29 Ιουνίου, αναφέρεται, εκτός των άλλων, η δημιουργία μεταπτυχιακών σπουδών στην ποντιακή διάλεκτο και η ίδρυση Ινστιτούτου σπουδών των χριστιανικών λαών της Ανατολής. Πότε θα υλοποιηθούν;

Η εμπειρία που αποκτάμε καθημερινά θα μας οδηγήσει του χρόνου στη δημιουργία μεταπτυχιακών σπουδών στη διάλεκτο και στη συνέχεια και στο ινστιτούτο, στο οποίο αναφέρεστε.  Ιδιαίτερα το πρώτο, δεν θα ήταν δυνατό να συμπεριληφθεί στη συμφωνία, αν δεν είχαμε τη στήριξη του Ομότιμου Καθηγητή Γλωσσολογίας Δημήτρη Τομπαΐδη, για σειρά ετών Προέδρου της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, μ’ ένα τεράστιο έργο πάνω στη διάλεκτο. Άλλωστε οι προτάσεις και οι συμβουλές του τόσο στις διορθωτικές παρεμβάσεις του εγχειριδίου, όσο και στη Γραμματική που συνέγραψε η Αλκμήνη Θεοδωρίδου, υπήρξαν καθοριστικές. Έχοντας ως θεμέλια τα έργα του Άνθιμου Παπαδόπουλου και του Δημοσθένη Οικονομίδη, με τη βοήθεια του Δημήτρη Τομπαΐδη πήγαμε ένα βήμα πιο μπροστά.

Μάθαμε ότι εισηγηθήκατε σε επιστημονικό συνέδριο σχετικά με τη Γενοκτονία, χρησιμοποιώντας μάλιστα λέξη ποντιακή για να εκφράσετε τον όρο «Γενοκτονία». Πείτε μας δυο λόγια γι’ αυτό.

Ήταν το τακτικό επιστημονικό συνέδριο της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, που έγινε στην Αθήνα μεταξύ 12 και 14 Νοεμβρίου. Η εισήγησή μας είχε ως τίτλο  «“Χαλαμονή” του ποντιακού ελληνισμού: Όψεις ενός εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας». Απ’ όσο γνωρίζω, για πρώτη φορά υπήρξε θέμα σχετικά με τη Γενοκτονία των προγόνων μας. Την εισήγηση τη χωρίσαμε σε πέντε σημεία. Στο πρώτο εξηγήσαμε ότι η λέξη «Χαλαμονή» είναι λέξη της ποντιακής διαλέκτου που βρίσκεται κοντά σ’ αυτό που σημαίνει «Γενοκτονία», προτείνοντας να τη χρησιμοποιούμε για να εκφράσουμε το έγκλημα εναντίον των προγόνων μας, όπως άλλωστε κάνουν και άλλοι λαοί, που χρησιμοποιούν ανάλογες λέξεις της γλώσσας τους: οι Αρμένιοι, οι Ασσύριοι, οι Εβραίοι, οι Ουκρανοί κ.ά. Στη συνέχεια αναφερθήκαμε στο ρόλο και τη συμβολή του Raphael Lemkin, αναλύοντας ιδιαίτερα το άρθρο 2 της σχετικής σύμβασης του ΟΗΕ του 1948, καθώς και τις «Οκτώ φάσεις της Γενοκτονίας» του Stanton. Mε τεκμήρια και εικόνες αποδείξαμε ότι όλα όσα συνέβησαν στον ποντιακό ελληνισμό ήταν ένα σύνολο γεγονότων και φάσεων, απόλυτα συμβατών, τόσο με τη σύμβαση του ΟΗΕ, όσο και με τις οκτώ φάσεις του Stanton, πράγμα που επικροτήθηκε θερμά απ’ τους συνέδρους.

Προγραμματίζετε άλλες δραστηριότητες;

Με τον προηγούμενο Υπουργό Παιδείας είχαμε συμφωνήσει να συναντηθούμε, για να συζητήσουμε μια σειρά εκκρεμών ζητημάτων. Τις επόμενες ημέρες θα ζητήσουμε συνάντηση με τη νέα ηγεσία, στην οποία θα ζητήσουμε να παραβρίσκεται και η ΠΟΕ καθώς και ο Πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθήνας, που πριν από ένα μήνα περίπου έκανε μια εξαιρετική εκδήλωση, με την παρουσία Βουλευτών και Ευρωβουλευτών, όπου δεσμεύτηκε να προωθήσει πρόταση στους ευρωπαϊκούς δικηγορικούς συλλόγους να αναδειχθεί η 19η Μαΐου ως ημέρα των θυμάτων του κεμαλισμού. Θα συζητήσουμε την εισαγωγή της ιστορίας του ποντιακού ελληνισμού στα διδακτικά βιβλία. Έχουμε κάνει σχετικό συνέδριο, έχουμε συνεργαστεί για το θέμα αυτό με Υπουργούς Παιδείας, έχουμε δηλαδή τεχνογνωσία. Εννοείται ότι κατά προτεραιότητα θα ζητήσουμε την επανεισαγωγή της ιστορίας,  που γράφτηκε απ’ τον Κώστα Φωτιάδη το 2000 μετά από αίτημά μας προς τον τότε Υπουργό Γεράσιμο Αρσένη, απ’ το  2006 είχε εισαχθεί στα «Θέματα Ιστορίας Γ’ τάξης Ενιαίου Λυκείου» και αφαιρέθηκε με το γνωστό τρόπο πέρυσι. Επικοινωνούμε με τους αρμόδιους και ιδιαίτερα με τους ανθρώπους του Ινστιτούτου εκπαιδευτικής πολιτικής, για να δημιουργήσουμε προϋποθέσεις επιτυχίας της συνάντησης.

Πέραν αυτών, έχουν ήδη ξεκινήσει οι διαδικασίες για την πραγματοποίηση, για 4ο συνεχή χρόνο, των διαλέξεων προς τους εκπαιδευτικούς της Θεσσαλονίκης, σε συνεργασία με το Δήμο και την Εύξεινο Λέσχη Θεσσαλονίκης. Ο Αντιπρόεδρος Στάθης Πελαγίδης έχει την ευθύνη για το επιστημονικό μέρος και ο έτερος Αντιπρόεδρος Κώστας Ανθόπουλος για το οργανωτικό.

Ευχαριστούμε τον κ. Αντώνη Παυλίδη για τη συνέντευξη που παραχώρησε στο e-Pontos.