 |
| Ο, εκ Τραπεζούντας γιατρός, Φιλοποίμην Στεφανίδης |
Ομογενής από τον Πόντο, ο Φιλοποίμην Στεφανίδης γεννήθηκε στην Τραπεζούντα το 1873. Ο πατέρας του Γεώργιος ήταν έμπορος.
Τελειώνοντας τις γυμνασιακές του σπουδές στην ιδιαίτερη πατρίδα του, αποφασίζει να έλθει μόνος του, για πρώτη φορά, στην Ελλάδα, μικρή τότε ως χώρα αλλά μεγάλη του πατρίδα, για να σπουδάσει και να γίνει επιστήμονας. Ήταν στα 1892. Στην Αθήνα, και ύστερα από επίμονες προσπάθειες και αφού υποχρεώθηκε να δώσει εξετάσεις (καίτοι η είσοδος στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα τότε γινόταν χωρίς τη δοκιμασία των εξετάσεων), εγγράφεται στην Φιλοσοφική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου. Η φύση τον είχε προικίσει με τόλμη, εξυπνάδα και δραστηριότητα και προ πάντων με ανήσυχο και ενεργητικό χαρακτήρα.
Μετά τον πρώτο χρόνο σπουδών στη Φιλοσοφική Σχολή, διαπιστώνει ότι δεν ικανοποιούνται οι επιθυμίες και φιλοδοξίες του και μετεγγράφεται στην Ιατρική Σχολή, τα μαθήματα της οποίας παρακολουθεί ανελλιπώς μέχρι το 1895.
Τότε ακριβώς αποφασίζει, άγνωστο για ποιους λόγους, να πάει στη Βαυαρία και να συνεχίσει τις σπουδές του στο Πανεπιστήμιο του Μονάχου.
Προτού όμως να ολοκληρώσει τις σπουδές του, διακόπτει προσωρινά την παρακολούθηση των μαθημάτων στο εξωτερικό και έρχεται στην Ελλάδα λίγο πρίν από τον "ατυχή" Ελληνοτουρκικό Πόλεμο του 1897, κατατάσσεται (Μάρτιος 1897) στη Διλοχία Νοσοκόμων του Ελληνικού Στρατού - καίτοι είχε τη δυνατότητα να αποφύγει νόμιμα τη στράτευσή του-και λαμβάνει μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις της 3ης Ταξιαρχίας του Συνταγματάρχη Κωνσταντίνου Σμολένσκη στο Μέτωπο της Θεσσαλίας. Τον Απρίλιο ονομάζεται Λοχίας Νοσοκόμος και τον Οκτώβριο του ίδιου χρόνου απολύεται και επιστρέφει στις σπουδές του, για να πάρει το 1899 το πτυχίο του Χειρουργού γιατρού και του Διδάκτορος του Πανεπιστημίου του Βερολίνου.
 |
| Ο φοιτητής Φιλοποίμην Στεφανίδης στη "Διλοχία Νοσοκόμων" του Ελληνικού Στρατού κατά τον Ελληνοτουρκικό πόλεμο του 1897. |
Ο νεαρός επιστήμονας μεταβαίνει στην Οδησσό, όπου αρχίζει να εξασκεί το επάγγελμά του και το 1902, ύστερα από επιτυχείς εξετάσεις ονομάζεται, Διδάκτωρ της Στρατιωτικής Ιατρικής Ακαδημίας της Πετρουπόλεως (Ρωσίας). Το 1905 παντρεύεται στην Οδησσό την Αικατερίνη, κόρη του πλούσιου ομογενούς και εθνικού ευεργέτη Βλαδίμηρου Παρασκευά (σσ: πέθανε το 1911), με την οποία αποκτά τρία παιδιά - δύο κορίτσια κι ένα αγόρι.
Ο μεγάλος και άδολος πατριωτισμός του πάντα ανήσυχου γιατρού θα εκδηλωθεί για δεύτερη φορά με την έναρξη του Α΄ Βαλκανικού Πολέμου (Οκτώβριος 1912). Μαζί με την οικογένειά του και με μερικές σκηνές για Χειρουργείο Εκστρατείας έρχεται στην Ελλάδα από την Οδησσό και σπεύδει στην Ήπειρο, όπου αγωνίζεται ο στρατός μας κατά των Τουρκικών στρατευμάτων για την απελευθέρωση των αλύτρωτων τότε αδελφών. Κατατάσσεται αμέσως ως Έφεδρος Υπίατρος και διευθύνει δικό του χειρουργείο (3 σκηνές με 20 κρεβάτια) και αργότερα υπηρετεί ως γιατρός χειρουργός στο Στρατιωτικό Νοσοκομείο Ιωαννίνων.
Ένα χρόνο μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους (1914) μεταβαίνει με την οικογένεια του στη Γαλλία για να ειδικευτεί ως Ορθοπεδικός γιατρός στο Νοσοκομείο Bouville 29b της Berk-Plage, του οποίου διατελεί και Επίατρος - Διευθυντής, αφού σε αυτό το ίδρυμα νοσηλεύονταν τότε και τραυματίες στρατιωτικοί από το Δυτικό Μέτωπο (Α' Παγκόσμιος Πόλεμος). Εκεί αποκτά και το τέταρτο παιδί του που ήταν αγόρι.
Το καλοκαίρι του 1915 επιστρέφει στην Ελλάδα και μετά από λίγους μήνες (Νοέμβριος) επιστρατεύεται ως Έφεδρος Λοχαγός - Ιατρός και υπηρετεί στο 6ο Ορεινό Στρατιωτικό Χειρουργείο μέχρι τις αρχές Μαρτίου 1916. Ήταν η εποχή της γενικής επιστράτευσης (από το 1915) του Ελληνικού Στρατού.
 |
| Η Βουλγαρική ταυτότητα του γιατρού Φιλοποίμενος Στεφανίδη. |
Όταν συγκροτήθηκε στη Θεσσαλονίκη ο Στρατός Εθνικής Άμυνας από τον τότε πρωθυπουργό της Ελλάδας Ελευθέριο Βενιζέλο, ο γιατρός Στεφανίδης μεταβαίνει το Νοέμβριο του 1916 εθελοντικά και πάλι στη Μακεδονία, όπου και κατατάσσεται με τον ίδιο βαθμό (Λοχαγού - Ιατρού) στο Α΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο της τότε νεοσύστατης τότε Μεραρχίας Αρχιπελάγους. Ένα χρόνο μετά (τέλος Νοεμβρίου 1917) μετατίθεται στο Ε' Σώμα Στρατού, το οποίο και ακολουθεί σε όλες τις μετέπειτα πολεμικές επιχειρήσεις (Μακεδονικό Μέτωπο), για να καταλήξει πριν από το τέλος του πολέμου (Νοέμβριο 1918) στο Νοσοκομείο του Μοναστηρίου ως Χειρουργός, απ΄ όπου απολύεται τον Ιανουάριο του 1919. Λίγο αργότερα, τον Απρίλιο του 1919, προτείνεται από το Διοικητή της Μεραρχίας, Υποστράτηγο Δημήτριο Ιωάννου, για το "Μετάλλιον Στρατιωτικής Αξίας Γ΄ Τάξεως", ενώ έχει ήδη προκαλέσει τα πλέον ευμενή σχόλια των Γάλλων γιατρών του Συμμαχικού Εκστρατευτικού Σώματος στη Μακεδονία. Στο μεταξύ, με απόφαση της τότε Νομαρχίας Αττικοβοιωτίας (υπ'αριθμ. 19465/1917) εγγράφεται ως "υπηρετών εθελοντής" στα επίσημα Μητρώα του Στρατολογικού Γραφείου Αθηνών (ΑΣΜ: 100/2456/1895). Είναι πιθανόν, επίσης, να τιμήθηκε ο γιατρός Στεφανίδης για την δράση του στο Μακεδονικό Μέτωπο και με τον "Πολεμικόν Σταυρόν Γ΄ Τάξεως". Την απονομή ωστόσο αυτού του μεταλλίου δεν κατόρθωσα να την εξακριβώσω.
Στα 1923, ένα χρόνο μετά την Μικρασιατική Καταστροφή, εγκαταλείπει την Κωνσταντινούπολη και έρχεται στην Ελλάδα για να εγκατασταθεί, οριστικά πλέον, με την οικογένειά του στο Ηράκλειο της Κρήτης. Εκεί χτίζει και λειτουργεί μια πολύ αξιόλογη - για την εποχή εκείνη - ορθοπεδική κλινική 60 περίπου κρεβατιών.
Από το 1928 και μέχρι το 1939 εξασκεί την ειδικότητα του Ορθοπεδικού Χειρουργού, όπως επίσης και του Μαιευτήρος - Γυναικολόγου, σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας. Στο διάστημα αυτό οι δυο γιοι του τελειώνουν τα γυμνασιακά τους μαθήματα και σπουδάζουν γιατροί, ενώ οι δυο κόρες του διορίζονται ως δημόσιοι υπάλληλοι στην Αθήνα.
Ο Ελληνοϊταλικός Πόλεμος του '40 βρίσκει τον Έφεδρο Επίατρο Στεφανίδη, 67 ετών πλέον, μόνο του και εργαζόμενο στη Δράμα, όπου και επιστρατεύεται από το Δ΄ Σώμα Στρατού για τις εκεί υγειονομικές ανάγκες. Ωστόσο αυτό δεν ικανοποιεί το δραστήριο γιατρό και μέσω της μεγάλης κόρης του Σόνιας-Σοφίας, που υπηρετούσε ως εθελοντής Αδελφή νοσοκόμος, με αναφορά του και με επιστολή της στις 15 Ιανουαρίου 1941, ζητάει επίμονα από τον Υπουργό των Στρατιωτικών να ανακληθεί από την εφεδρεία, σύμφωνα με το Νόμο 833/1937 και να σταλεί στο Αλβανικό Μέτωπο. Δεν το πετυχαίνει τελικά, με αποτέλεσμα να παραμείνει στη Δράμα και μετά το πέρας των πολεμικών επιχειρήσεων να συλληφθεί από τα Βουλγαρικά στρατεύματα κατοχής. Όπως είναι γνωστό, οι βάρβαροι αυτοί που πάντα επιβουλεύονταν τη Μακεδονία, στην προσπάθειά τους να εκβουλγαρίσουν τους κατοίκους, έδωσαν υποχρεωτικά και στον πατριώτη γιατρό βουλγαρικό ονοματεπώνυμο και αντίστοιχο δελτίο ταυτότητας. Ο Στεφανίδης πιστός στα ιδανικά του και διατηρώντας την εθνική του υπερηφάνεια, υπέφερε τις κακουχίες και τις στερήσεις, και κατόρθωσε να επιβιώσει και να ιδεί την απελευθέρωση της χώρας στα τέλη του 1944.
 |
Αυτός ήταν σε πολύ γενικές γραμμές ο εκ Πόντου Ορθοπεδικός Χειρουργός Φιλοποίμην Γ. Στεφανίδης, πατέρας της Σόνιας-Σοφίας Στεφανίδου, της πρώτης Αλεξιπτωτίστριας και θρυλικής ηρωίδας του Ελληνικού Στρατού, κατά την πολεμική περίοδο 1940-44.
Η έμπρακτη αγάπη των Ελλήνων της Διασποράς σε εποχές που η μητέρα πατρίδα προσπάθησε να πραγματοποιήσει το όνειρο της Μεγάλης Ιδέας, δηλαδή της απελευθέρωσης των τότε αλύτρωτων αδελφών, υπήρξε πράγματι άκρως συγκινητική. Πολλοί από αυτούς έσπευσαν, χωρίς το κάλεσμα της, εθελοντικά, και πρόσφεραν κυριολεκτικά τα πάντα για να μεγαλουργήσει η Ελλάδα.