Ένας σύλλογος από αυτούς που χαίρεσαι να στηρίζεις και να βοηθάς είναι ο ακούραστος σύλλογος ποντίων γυναικών Θρυλορίου που για τρίτη φορά φέτος οργάνωσε αφιέρωμα στην ποντιακή κουζίνα, τις αυθεντικές γεύσεις και τα χειροποίητα εδέσματα, καλώντας την γνωστή λαογράφο και συγγραφέα Παρθένα Κατίδου – Τσακμακίδου, να σκιαγραφήσει την μορφή της Πόντιας γυναίκας και το ρόλο της.
Η εκδήλωση κινήθηκε σε τρία συστατικά, στην γνώση και την εξιστόρηση, στην μουσική και χορευτική ποντιακή πανδαισία και στην εξαιρετική γεύση φαγητών που υπάρχουν ακόμη στα ποντιακά σπίτια. Μπουφέδες με τα γνωστά πισία, τα φασόλια με το μαυρολάχανο, πληγούρι με κοτόπουλο, σιρόν, αριστές, πορτς, πίτα με σπανάκι, κεφτέδες μάλαθου, χαψία, πίτα με σταφίδες, τυρόψωμο, ντολμαδάκια αμπελόφυλλα, το χαβίτς, τους λαχανοντολμάδες και τόσα άλλα φαγητά, γεύθηκαν εν αφθονία, όλοι οι παρευρισκόμενοι στη εκδήλωση, συνδυάζοντας όλα τα θετικά στοιχεία μιας ολοκληρωμένης εκδήλωσης για την οποία οι γυναίκεςς του Θρυλορίου δέχθηκαν τα συγχαρητήρια.
Η αντιδήμαρχος πολιτισμού Μάγδα Γοιαμουστάρη δεν έκρυψε την συγκίνησή της όταν πληροφορήθηκε ότι η προσκεκλημένη ομιλήτρια ήταν συμφοιτήτρια και συγκάτοικος της μητέρας της και έτσι στο πρόσωπό της έβλεπε την μορφή της. Την ευχαρίστησε για την παρουσία της, αποκάλυψε ότι και η ίδια από την πλευρά της μητέρας της είναι πόντια, ενώ η γιαγιά της Ροδάμα παινευόταν ότι έκανε «τα καλύτερα πισία».
«Παρόλο που είμαι λαλίστατη για τέτοιες παρουσίες, το μόνο σχόλιό μου είναι ότι βρήκα τη μάνα μου, γιατί μόλις τώρα έμαθα ότι η κ. Πόπη, η περίφημη φιλόλογος, γιατί έχω ακούσει πάρα πολλά για την ίδια, ήταν συμφοιτήτρια με την Δέσποινα Συμεωνίδου την μητέρα μου, ήταν κολλητές φίλες, με την ίδια τρέλα για την παράδοση και αγάπη για τον τόπο μας, αγάπη για τα αρχαία και για την φιλολογία. Όταν έχουμε τέτοιους ανθρώπους και μάλιστα τους βλέπουμε ζωντανούς και όρθιους, είναι η ελπίδα μας για το μέλλον και είμαστε και εμείς πιο αισιόδοξοι ως η νεότερη γενιά», θα πει η κ. Γιαμουστάρη.
Την αμέριστη στήριξη του δήμου στις πρωτοβουλίες του συλλόγου, διαβεβαίωσε ο δήμαρχος Δημήτριος Κοτσάκης, που παραβρέθηκε με την σύζυγό του, ενώ χαιρετισμό απηύθυνε η πρόεδρος της ΔΕΠΑΚ Νίκη Μουστάκα, που ευχήθηκε να χαρακτηρίζει πάντα τον σύλλογο αυτή η διάθεση της προσφοράς και να ανταμώνουμε στις χαρές και η εκπρόσωπος της πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ποντιακών Σωματείων Αναστασία Ευθυμιάδου. Την εκδήλωση τίμησε η εκπρόσωπος του υπουργού Παιδείας Ευριπίδη Στυλιανίδη, η οποία διάβασε μήνυμα του υπουργού, ο εκπρόσωπος του βουλευτή Γιώργου Πεταλωτή, ο αντινομάρχης Κώστας Κατσιμίγας και ο αρχηγός της μείζονος αντιπολίτευσης στο νομαρχιακό συμβούλιο Μιχάλης Αθανασιάδης.
«Η θέση της γυναίκας στον Πόντο ήταν πάντα περιθωριακή αν και ποτέ δεν έγινε μια σημαντική αναφορά στο ρόλο της γυναίκας από την επιστήμη της ιστορίας. Η περιγραφή της κινείται στα του οίκου της και αναφέρεται ως οικοδέσποινα κυρίως, θα πει η ομιλήτρια που παρουσίασε πικρές αλήθειες, λέγοντας ότι επειδή η ιστορία είναι ανδροκρατούμενη απαλείφθηκε η συμμετοχή και η αναφορά στις γυναίκες με εξαίρεση ένα ποίημα, η γυναίκα του Μονόλενη, όπου εκθειάζεται η εργατικότητα, η συζυγική πίστη, η ομορφιά». «Η πόντια γυναίκα διατηρεί τις παραδόσεις, μεταλαμπαδεύει την γλώσσα, τους χορούς, τα παραμύθια, διδάσκει τις αρχές και τις αξίες που διδάχθηκε από την δική της μάνα, είναι ενάρετη, πιστή στο στεφάνι της, σέβεται και κρατά ψηλά την σημαία της οικογενειακής τιμής. Εκκλησιάζεται τακτικά, γηροκομεί τους γέροντες, περιποιείται τα ζώα, κάνει βαριές ανδρικές δουλειές και όταν οι περιστάσεις το απαιτούν παίρνει τα όπλα και υπερασπίζεται τον τόπο όπως συνέβαινε στην Σάντα», θα πει η ομιλήτρια.
Πάντως το κορίτσι όταν γεννιέται είναι σχεδόν ανεπιθύμητο, μάλιστα οι πόντιοι δεν έδιναν προίκα στα θηλυκά γι’ αυτό δεν υπάρχει ούτε ένα προικοσύμφωνο, δεν είχαν πατρική περιουσία, ενώ η συμπεριφορά προς τις νέες γυναίκες ήταν απαράδεκτη. Η νύφη έπλυνε τα πόδια του πεθερού και της πεθεράς αν και ήταν νέοι. Δεν είχε δικαίωμα να μιλήσει στα πεθερικά, ενώ η πεθερά επέβαλε την γνώμη της δεν της αντιμιλούσε κανείς και ξεχνώντας τα δικά της βάσανα σα νέα, φερόταν στις νύφες σατραπικά και σκληρά. Διαφοροποίηση κατά τη ομιλήτρια υπήρχε στα αστικά κέντρα όπου τα κορίτσια πήγαιναν στο παρθεναγωγείο, μάθαιναν μαντολίνο ή πιάνο σε δασκάλους μουσικής αν και η νοοτροπία που υπήρχε στις ίδιες τις πόντιες στην ύπαιθρο, ήταν ότι είναι ανάξιες να μάθουν γράμματα κι έμεναν κυριολεκτικά αναλφάβητες, γιατί πίστευαν ότι είχαν «λίγο μυαλό»!
Η γυναίκα στον Πόντο λοιπόν είχε ένα καταλυτικό ρόλο γιατί δεν ήταν μόνο η μάνα, το στήριγμα της οικογένειας, κρατούσε τα πάντα κ. Τσακμακίδου.
-Η γυναίκα στον Πόντο ήταν κόρη, μάνα, πεθερά, τα πάντα. Ιδιαίτερα στον δικό μου τον τόπο ήταν και πολεμίστρια, γιατί εγώ κατάγομαι από την Σάντα του Πόντου. Ήταν γυναίκες δραστήριες, δυνατές, ενάρετες, αξιόλογες. Βέβαια διαφορετική η ζωή στις αστικές περιοχές, διαφορετική στους αγροτικούς πληθυσμούς. Στις αστικές περιοχές οι γυναίκες ήταν πιο δραστήριες, είχαν πολιτιστικές δραστηριότητες, ενώ οι αγρότισσες…
Οι σημερινές Πόντιες έχουν κληρονομήσει αυτά τα στοιχεία;
-Βεβαίως. Έχουν κληρονομήσει την φιλοξενία η οποία είναι το κύριο χαρακτηριστικό των Ποντίων, την αγάπη στα γράμματα γιατί δεν επένδυσαν στο κομπόδεμα οι Πόντιοι, επένδυσαν στις σπουδές και γι’ αυτό αναπτύξαμε μία κοινωνία παιδιών τώρα που είναι αξιόλογα μέλη της κοινωνίας της ελλαδικής. Και αυτό οφείλεται στη μάνα που δίνει το ήθος στα παιδιά, η μάνα είναι αυτή που διαμορφώνει τους χαρακτήρες».
Τα ποντιακά εδέσματα ενεργοποιούν την μνήμη.
Μας ωθούν να ανατρέξουμε στα σύμβολα, τους μύθους μας, να βυθιστούμε στην νοσταλγία του χθες, να θυμηθούμε την ιστορία μας.
Η πρόεδρος του συλλόγου Ποντίων γυναικών Θρυλορίου Αγαθή Αμαξοπούλου ευχήθηκε η επόμενη εκδήλωση να γίνει του χρόνου στον δικό τους χώρο στο Θρυλόριο που αποτελεί διακαή επιθυμία όλων των μελών του συλλόγου. «Η ποντιακή κουζίνα διαμορφώθηκε βασισμένη στην τέχνη της νοικοκυράς και λιγότερο στα πλούσια υλικά της. Παράλληλα είναι εμφανής ο επηρεασμός από την κουζίνα των Αρμένιων και των Ρώσων. Έχει ξεπεράσει τα όρια της γεύσης και από γευστικό και αισθησιακό ερέθισμα έχει διευρυνθεί σε πολιτισμικό βίωμα. Είναι μια υγιεινή παραδοσιακή κουζίνα όπου τα φαγητά είναι απλά στην παρασκευή τους, αλλά νόστιμα και θρεπτικά στο σύνολό τους. Δεν περιλαμβάνει συχνή χρήση κρέατος, τα δε τυροκομικά παρασκευάζονται περισσότερο από αγελαδινό γάλα. Τα ποντιακά εδέσματα ενεργοποιούν την μνήμη. Μας ωθούν να ανατρέξουμε στα σύμβολα, τους μύθους μας, να βυθιστούμε στην νοσταλγία του χθες, να θυμηθούμε την ιστορία μας. Τα φαγητό είναι ένα ταξίδι στο χώρο και στο χρόνο, την γεύση, τους ήχους και τα χρώματα, ένα ταξίδι σ΄αυτό που περιέγραφαν ο παππούς και η γιαγιά από τις βουνοκορφές του Καυκάσου και τον Εύξεινο Πόντο», θα πει για να αναφερθεί στο χρέος να διασωθεί η ποντιακή κουζίνα και να μείνει σαν κληρονομιά στις επόμενες γενιές.
Η εμφάνιση του χορευτικού συγκροτήματος των νέων παιδιών η «Κερασούντα και το Γαρς» έδωσε την λεβεντιά και την ζωντάνια των ποντιακών χορών με τις επεξηγηματικές παρουσιάσεις του εκπαιδευτικού κ. Βασιελιάδη, ενώ όλα τα μέλη της ζωντανής ορχήστρας επάξια εισέπραξαν το χειροκρότημα όλων.
Την εκδήλωση τίμησαν ακόμη με την παρουσία τους ο πρόεδρος του ΔΕΠΕΘΕ Γ. Ναβροζίδης, ο πρόεδρος της ΔΕΣΚΟΜ Γιάννης Τσαβδαρτζής, η διευθύντρια του ΙΕΚ και νομαρχιακή σύμβουλος Βούλα Νεστωράκη - Καλαϊτζόγλου, η πρόεδρος των βρεφονηπιακών σταθμών και του ΚΕΦΟ Κομοτηνής Έλενα Αντωνακάκη, η πρ. έφορος αρχαιοτήτων Νικολίτσα Κοκοτάκη, η πρόεδρος του συλλόγου Κερασούντα και το Γαρς Χρύσα Μαυρίδου, η δραστήρια Ελμάς Ιμάμογλου, πρόεδροι άλλων συλλόγων, Πόντιοι της Κομοτηνής και του Θρυλορίου, πλήθος κόσμου.
18-03-2008, Εφημερίδα ΧΡΟΝΟΣ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΠΟΝΤΙΩΝ ΓΥΝΑΙΚΩΝ ΘΡΥΛΟΡΙΟΥ
ΘΡΥΛΟΡΙΟ ΚΟΜΟΤΗΝΗΣ
Τ.Κ. 69100