Πλησιάζει το Πάσχα και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου Ν. Ροδόπης «Η Κερασούντα και το Γαρς» θα αναβιώσει μια σειρά έθιμα ξεκινώντας από σήμερα, Σάββατο του Λαζάρου με τα «κερκέλια».
Τα «κερκέλια» είναι ένα είδος κουλουριού, που το φτιάχνουν οι πόντιες νοικοκυρές το Σάββατο του Λαζάρου για να το δώσουν στα παιδιά που θα ψάλλουν την άλλη μέρα. Λέγεται ότι ο φτωχός Λάζαρος ζητιάνεψε αλεύρι και με αυτό έκανε τα κερκέλια και τα μοίρασε στα φτωχά παιδιά που πεινούσαν. Μια άλλη εκδοχή θέλει τα κερκέλια να είναι το πρώτο φαγητό που έφαγε ο Λάζαρος μετά την Ανάστασή του από τον Κύριο.
Οι πόντιες νοικοκυρές θα μας δείξουν από την αρχή μέχρι το τέλος τη διαδικασία παρασκευής του κουλουριού αυτού, που γίνεται μόνο με αλεύρι και νερό.
Την επόμενη μέρα ψάλλουν τα παιδιά τα κάλαντα των Βαϊων. Με τα φύλλα δάφνης που παίρνουν από την εκκλησία, τα παιδιά στολίζουν καλάθια στα οποία βάζουν τα αυγά που θα τους δώσουν. Τα κερκέλια τα περνούν σε ένα ξύλο το οποίο στη βάση του έχει άλλο ένα ξύλο σταυρωτά, ώστε να συγκρατούνται.
Οι νοικοκυρές τους δίνουν αυγά, κερκέλια, καραμέλες, τσούγκουρα και σήμερα πλέον χρήματα. Από τα αυγά που θα μαζέψουν θα ψάξουν τα πιο γερά αυγά για να συμμετάσχουν στις «Αυγομαχίες». Οι πόντιοι ξεχωρίζουν τα γερά αυγά κότας από τον ήχο που κάνουν όταν τα χτυπούν στα δόντια τους κλείνοντας το ένα αυτί. Ο κυρ Γιάννης Λαζαρίδης, 83 χρονών σήμερα, έμαθε στους νεότερους τον τρόπο να ξεχωρίζουν τα γερά αυγά. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς» ανέλαβε εδώ και πολλά χρόνια, πάνω από 15, να σώσει το έθιμο, διοργανώνοντας τις «Αυγομαχίες». Έτσι κάθε που πλησιάζει το Πάσχα, οι Πόντιοι ψάχνουν να βρουν τα πιο γερά αυγά με τα οποία θα διαγωνιστούν. Δεν διστάζουν να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα, να πάνε στις πιο απομακρυσμένες περιοχές προκειμένου να τα βρουν.
Οι «Αυγομαχίες» φέτος θα γίνουν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, στις 5.00 μ.μ. στην πλατεία του χωριού, σε συνεργασία με το δήμο Κομοτηνής και τη ΔΕΠΑΚ.
Οι αυγομάχοι χωρίζονται σε δύο ομάδες ανάλογα με την ηλικία τους, την ομάδα των μικρών και την ομάδα των μεγάλων. Ειδική επιτροπή ελέγχει τα αυγά, που μόνο κότας μπορεί να είναι (απαγορεύονται όλα τα άλλα αυγά και κυρίως της φραγκόκοτας γιατί είναι πολύ γερά), και τα διαγωνιζόμενα ζευγάρια τσουγκρίζουν μετά από κλήρωση. Οι τρεις πρώτοι νικητές και από τις δύο ομάδες παίρνουν κύπελα. Η νίκη στις αυγομαχίες είναι πολύ σημαντική, γεγονός που κάνει τον αγώνα πολύ ενδιαφέρων και διασκεδαστικό.
Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε και τα υπόλοιπα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας.
Κάθε Μεγάλη Τετάρτη οι νοικοκυρές εκτός από το ζυμάρι που πηγαίνουν στην εκκλησία, βάζουν σε ένα σακουλάκι αυγά, σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι και γενικότερα ότι παράγουν, λίγο αλάτι και τα τοποθετούν μέχρι την Ανάσταση μπροστά στο τέμπλο της εκκλησίας, κάτω από την εικόνα του Χριστού και της Παναγίας. Για να ευλογήσει ο Θεός τη σοδειά, και το αλάτι που το χρησιμοποιούν για να διώχνουν το φόβο και το μάτι. Την Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα αυγά και κάνουν κουλούρια. Τα αυγά τα βάφουν με φύλλα από κρεμμύδι ενώ κάνουν σχέδια πάνω στα αυγά με φύλλα από διάφορα λουλούδια. Το βράδυ τα ελεύθερα κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο και ξημερώνουν τον Κύριο.
Την Μεγάλη Παρασκευή πλένουν το κεφάλι τους για να μην πονάει όλο το χρόνο, ενώ όλοι περνούν κάτω από τον επιτάφιο σταυρωτά τρεις φορές. Το βράδυ γίνονται ομάδες γυναικών και αντρών που ψάλλουν ενώ ο επιτάφιος γυρίζει στο χωριό. Μπροστά από τα σπίτια που περνάει οι νοικοκυρές βγάζουν μια εικόνα και την αναμμένη καντήλα τους.
Το Μεγάλο Σάββατο παίρνουν στην εκκλησία ένα αυγό και μετά το Χριστός Ανέστη αρχίζουν το τσούγκρισμα που κρατάει τρεις ημέρες. Την πρώτη τσουγκρίζουν «α σο μυτίν», τη δεύτερη «α σον κώλον» και την τρίτη «α σην κοιλία». Συνοψίζοντας τις εκδηλώσεις: Σάββατο του Λαζάρου – Κερκέλια, Κυριακή των Βαϊων – Κάλαντα, Μ. Τετάρτη – προϊόντα κάτω στο τέμπλο της εκκλησίας, Μ. Πέμπτη – Βάψιμο αυγών, κουλούρια, Μ. Παρασκευή – Επιτάφιος.
Μ. Σάββατο – Τσούγκρισμα αυγών για τρεις μέρες, δεύτερη μέρα Πάσχα – Αυγομαχίες. Ο σύλλογος προσκαλεί όλους τους Ροδοπίτες και όχι μόνο να ζήσουν από κοντά τα έθιμα που αφορούν το Πάσχα τα οποία θα ήταν ιδιαίτερη χαρά του να τα κάνουν γνωστά και στον υπόλοιπο κόσμο.
Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου Ν. Ροδοπής "Η Κερασούντα και το Γαρς"
Θρυλόριο Ν. Ροδόπης
Τ.Κ. 69100
Τηλ. & Fax: 2531038787
Κιν. 6973070513
www.thrilorio.gr
thrilorio.komotinis@gmail.com
xrysakaiepixrysa@gmail.com
Τα «κερκέλια» είναι ένα είδος κουλουριού, που το φτιάχνουν οι πόντιες νοικοκυρές το Σάββατο του Λαζάρου για να το δώσουν στα παιδιά που θα ψάλλουν την άλλη μέρα. Λέγεται ότι ο φτωχός Λάζαρος ζητιάνεψε αλεύρι και με αυτό έκανε τα κερκέλια και τα μοίρασε στα φτωχά παιδιά που πεινούσαν. Μια άλλη εκδοχή θέλει τα κερκέλια να είναι το πρώτο φαγητό που έφαγε ο Λάζαρος μετά την Ανάστασή του από τον Κύριο.
Οι πόντιες νοικοκυρές θα μας δείξουν από την αρχή μέχρι το τέλος τη διαδικασία παρασκευής του κουλουριού αυτού, που γίνεται μόνο με αλεύρι και νερό.
Την επόμενη μέρα ψάλλουν τα παιδιά τα κάλαντα των Βαϊων. Με τα φύλλα δάφνης που παίρνουν από την εκκλησία, τα παιδιά στολίζουν καλάθια στα οποία βάζουν τα αυγά που θα τους δώσουν. Τα κερκέλια τα περνούν σε ένα ξύλο το οποίο στη βάση του έχει άλλο ένα ξύλο σταυρωτά, ώστε να συγκρατούνται.
Τα κάλαντα των Βαϊων είναι:
Βάι βάι το βαί
τρώγω ψάρι και χαψί
και την άλλη Κερεκή
τρώγω το παχύ τ’ αρνί.
Θεία θεία να το κερκέλ’
και δώσ’ με το κόκκινο τ’ ωβό.
Βάι βάι το βαί
τρώγω ψάρι και χαψί
και την άλλη Κερεκή
τρώγω το παχύ τ’ αρνί.
Θεία θεία να το κερκέλ’
και δώσ’ με το κόκκινο τ’ ωβό.
Οι νοικοκυρές τους δίνουν αυγά, κερκέλια, καραμέλες, τσούγκουρα και σήμερα πλέον χρήματα. Από τα αυγά που θα μαζέψουν θα ψάξουν τα πιο γερά αυγά για να συμμετάσχουν στις «Αυγομαχίες». Οι πόντιοι ξεχωρίζουν τα γερά αυγά κότας από τον ήχο που κάνουν όταν τα χτυπούν στα δόντια τους κλείνοντας το ένα αυτί. Ο κυρ Γιάννης Λαζαρίδης, 83 χρονών σήμερα, έμαθε στους νεότερους τον τρόπο να ξεχωρίζουν τα γερά αυγά. Ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς» ανέλαβε εδώ και πολλά χρόνια, πάνω από 15, να σώσει το έθιμο, διοργανώνοντας τις «Αυγομαχίες». Έτσι κάθε που πλησιάζει το Πάσχα, οι Πόντιοι ψάχνουν να βρουν τα πιο γερά αυγά με τα οποία θα διαγωνιστούν. Δεν διστάζουν να διανύσουν πολλά χιλιόμετρα, να πάνε στις πιο απομακρυσμένες περιοχές προκειμένου να τα βρουν.
Οι «Αυγομαχίες» φέτος θα γίνουν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, στις 5.00 μ.μ. στην πλατεία του χωριού, σε συνεργασία με το δήμο Κομοτηνής και τη ΔΕΠΑΚ.
Οι αυγομάχοι χωρίζονται σε δύο ομάδες ανάλογα με την ηλικία τους, την ομάδα των μικρών και την ομάδα των μεγάλων. Ειδική επιτροπή ελέγχει τα αυγά, που μόνο κότας μπορεί να είναι (απαγορεύονται όλα τα άλλα αυγά και κυρίως της φραγκόκοτας γιατί είναι πολύ γερά), και τα διαγωνιζόμενα ζευγάρια τσουγκρίζουν μετά από κλήρωση. Οι τρεις πρώτοι νικητές και από τις δύο ομάδες παίρνουν κύπελα. Η νίκη στις αυγομαχίες είναι πολύ σημαντική, γεγονός που κάνει τον αγώνα πολύ ενδιαφέρων και διασκεδαστικό.
Αξίζει βέβαια να αναφέρουμε και τα υπόλοιπα έθιμα της Μεγάλης Εβδομάδας.
Κάθε Μεγάλη Τετάρτη οι νοικοκυρές εκτός από το ζυμάρι που πηγαίνουν στην εκκλησία, βάζουν σε ένα σακουλάκι αυγά, σιτάρι, κριθάρι, καλαμπόκι και γενικότερα ότι παράγουν, λίγο αλάτι και τα τοποθετούν μέχρι την Ανάσταση μπροστά στο τέμπλο της εκκλησίας, κάτω από την εικόνα του Χριστού και της Παναγίας. Για να ευλογήσει ο Θεός τη σοδειά, και το αλάτι που το χρησιμοποιούν για να διώχνουν το φόβο και το μάτι. Την Μεγάλη Πέμπτη βάφουν τα αυγά και κάνουν κουλούρια. Τα αυγά τα βάφουν με φύλλα από κρεμμύδι ενώ κάνουν σχέδια πάνω στα αυγά με φύλλα από διάφορα λουλούδια. Το βράδυ τα ελεύθερα κορίτσια στολίζουν τον επιτάφιο και ξημερώνουν τον Κύριο.
Την Μεγάλη Παρασκευή πλένουν το κεφάλι τους για να μην πονάει όλο το χρόνο, ενώ όλοι περνούν κάτω από τον επιτάφιο σταυρωτά τρεις φορές. Το βράδυ γίνονται ομάδες γυναικών και αντρών που ψάλλουν ενώ ο επιτάφιος γυρίζει στο χωριό. Μπροστά από τα σπίτια που περνάει οι νοικοκυρές βγάζουν μια εικόνα και την αναμμένη καντήλα τους.
Το Μεγάλο Σάββατο παίρνουν στην εκκλησία ένα αυγό και μετά το Χριστός Ανέστη αρχίζουν το τσούγκρισμα που κρατάει τρεις ημέρες. Την πρώτη τσουγκρίζουν «α σο μυτίν», τη δεύτερη «α σον κώλον» και την τρίτη «α σην κοιλία». Συνοψίζοντας τις εκδηλώσεις: Σάββατο του Λαζάρου – Κερκέλια, Κυριακή των Βαϊων – Κάλαντα, Μ. Τετάρτη – προϊόντα κάτω στο τέμπλο της εκκλησίας, Μ. Πέμπτη – Βάψιμο αυγών, κουλούρια, Μ. Παρασκευή – Επιτάφιος.
Μ. Σάββατο – Τσούγκρισμα αυγών για τρεις μέρες, δεύτερη μέρα Πάσχα – Αυγομαχίες. Ο σύλλογος προσκαλεί όλους τους Ροδοπίτες και όχι μόνο να ζήσουν από κοντά τα έθιμα που αφορούν το Πάσχα τα οποία θα ήταν ιδιαίτερη χαρά του να τα κάνουν γνωστά και στον υπόλοιπο κόσμο.
Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου Ν. Ροδοπής "Η Κερασούντα και το Γαρς"
Θρυλόριο Ν. Ροδόπης
Τ.Κ. 69100
Τηλ. & Fax: 2531038787
Κιν. 6973070513
www.thrilorio.gr
thrilorio.komotinis@gmail.com
xrysakaiepixrysa@gmail.com