Περί το έτος 1828 και εντεύθεν, επειδή τα Μεταλλεία της Αργυρουπόλεως ήρχισαν να μη λειτουργούν, λόγω εξαντλήσεως των αποθεμάτων των, οι κάτοικοι των πέριξ χωρίων Κρώμνης, Ίμερας, Σταυρίν (ανατολικά της Αργυρουπόλεως) και Δερραίνης, Λοντζίονος, Κάσκας, Νιβαίνης και άλλων προς δυσμάς της Αργυρουπόλεως χωρίων, ήρχισαν να μεταναστεύουν άλλοι μεν προς βορράν εις τας επαρχίας της μεσημβρινής Ρωσίας, άλλοι δε εις το εσωτερικόν της Τουρκίας, εκεί όπου ηδύναντο ν' ανεύρουν Μεταλλεία προς εξόρυξιν μεταλλευμάτων χρυσού, αργύρου και άλλων μετάλλων, ήτοι προς την περιοχήν του Ακ-Δαγ-Μαδέν περιοχής Υοσγάτης.
Η μετοικεσία των Ελλήνων του Απτουρραχμανλή από την περιοχή της Δερραίνης, Λοντζίονος, Κάσκας, Κρώμνης, Σταυρίν και άλλων χωρίων και οικισμών δυτικά και ανατολικά της Αργυρουπόλεως εγένετο περί το 1828-1830, η δε μεταφορά των από την αρχική κοιτίδα του τόπου προελεύσεώς των- (Δερραίνης, Λοντζίονος, Κάσκας κ.α.), ηκολούθει τους κανόνας αι οποίαι επεκράτουν την εποχήν εκείνην. Μια ομάς επιλέκτων κατοίκων ανεζήτουν τον νέον τόπον και όταν αυτός ενετοπίζετο με την σειράν των ανεχώρουν με τας οικοσυσκευάς των αι οικογένειαι με όλα τα μέλη της οικογενείας και τα υπάρχοντα των προς την νέαν πατρίδα.
Περιττόν να τονίσωμεν, ότι η τοιαύτη μετακίνησις δεν ήτο άμοιρος κακουχιών και ποικίλων ταλαιπωριών, ο πόθος όμως ότι εκεί όπου θα εγκαθίσταντο θα ήτο καλύτερος της γενέτειρας, ανεπτέρωνε το φρόνημα των Ελλήνων και καρτερικώς υφίσταντο πάντα όσα κατά την πορείαν, μετά την έξοδόν των από το χωρίον των, θα επηκολούθουν. Εις την πατρίδα, το Απτουρρχμανλή, το οποίον απέχει από το Ακ-δαγ-Μαδέν (Ακ-δαγ- Λευκό Όρος - Μαδέν - Μεταλλείον) περί τα 17 χιλιόμετρα οι χριστιανοί κάτοικοι του Απτουρραχμανλή έζησαν περί τα 94 έτη, χρόνια σκληρής εργασίας και καταπληκτικής δημιουργίας.
Το χωρίον Απτουρραχμανλή ευρίσκεται δυτικά του Ακ-δαγ-Μαδέν σε υψόμετρο 1200 π.μ. με ωραίον κλίμα, απέραντα γεωργικά κτήματα και πλούσια βοσκοτόπια. Η κύρια απασχόλησις των κατοίκων ήτο η γεωργία, ο δε τόπος προσεφέρετο ως τοιούτος, διότι ήτο εύπορος. Εκτός της γεωργίας ικανός αριθμός των κατοίκων ησχολείτο και με άλλας βιοποριστικάς εργασίας, όπως με την τέχνην του σιδηρά, του πετρά - ως κτίστες και την κτηνοτροφίαν.
Όργανα Εξουσίας
Αι κοινότητες εις τον Μικρασιατικόν χώρον, όπως και εις ολόκληρον την Βυζαντινή Επικράτειαν ήταν αυτόνομαι και διοικούντο από το Συμβούλιον της Δημογεροντίας, όργανον του οποίου αι ρίζαι έρχονται από το Βυζάντιον και φθάνουν από την Τουρκοκρατίαν ως τας τελευταίας ημέρας του βίου του Ελληνισμού εις τους τόπους όπου κατώκουν πριν από την Ανταλλαγήν.
Ο πρόεδρος της Κοινότητας, ο Μουχτάρης, ήτο πρόσωπον με κοινωνικήν και οικονομικήν επιφάνειαν και εξελέγετο από τα κρατικά όργανα της Τουρκικής Πολιτείας και έπρεπε να είναι της απολύτου αρεσκείας και εμπιστοσύνης. Μόνο δια θέματα σοβαρά, όσα δεν ηδύνατο να διευθετήσει ο πρόεδρος, ήσκει άμεσα την εξουσίαν της η Δημογεροντία. Δια θέματα εκκλησιαστικής φύσεως αρμόδιος ήτο ο Ιερεύς, ο οποίος ήτο όργανο του οικείου Μητροπολίτου και αποφασιστικόν πρόσωπον της Ενορίας και γενικότερον της τοπικής κοινωνίας. Εις πόλεις και χωρία τα οποία ήταν απομεμακρυσμένα από την έδραν της Μητροπόλεως καθήκοντα Αρχιερατικού Επιτρόπου δια την έκδοσιν αδειών γάμου, ήσκει πολλάκις και λαϊκόν πρόσωπον, ο Έξαρχος, ο οποίος έχαιρε γενικής εκτιμήσεως και είχε οικονομικήν επιφάνειαν.
Οι Έλληνες συχνά εδείκνυον αδιαφορίαν δια τα αξιώματα και τας θέσεις των οργάνων εξουσίας, διότι το αξίωμα του προέδρου (Μουχτάρη) είχε μεγάλην οικονομικήν επιβάρυνσιν εις την οικογένειαν του προέδρου, διότι ούτος ήτο υποχρεωμένος με δικά του έξοδα να φιλοξενήσει εις το χωρίον του κρατικά όργανα, τα οποία συχνά και διά διαφόρους λόγους επεσκέπτοντο το χωρίον του.
Δια θέματα οικογενειακού, αγροτικού ή κοινοτικού δικαίου σπανίως οι Χριστιανοί κατέφευγαν εις Τουρκικά δικαστήρια. Η δημογεροντία, εις την προκειμένην περίπτωσιν, ήσκει αποφασιστικήν επιρροήν εις τας αποφάσεις προς διευθέτησιν των μεταξύ των Χριστιανών διαφορών. Παρομοίαν καταλυτικήν επιρροήν ήσκει και ο εκάστοτε Ιερεύς του χωρίου, του οποίου το πρόσωπον ήτο σεβάσμιον και απελάμβανε της γενικής εκτιμήσεως εις θέματα Εκκλησιαστικού και οικογενειακού δικαίου.
Εκκλησιαστικώς το Απτουρραχμανλή, όπως και όλα τα χωρία του Ακ-Δαγ-Μαδέν, τριάντα(30) τον αριθμόν, υπήγοντο εις την Ιεράν Μητρόπολιν Χαλδείας της οποίας η έδρα ευρίσκετο εις την Αργυρούπολιν, 500 περίπου χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Ακ-Δαγ-Μαδέν.
Από αλληλογραφία του Μητροπολίτου Χαλδείας Γερβασίου Σουμελίδη (1864-1905) προς τους προύχοντας, προκρίτους και τους ευσεβείς Χριστιανούς του Απτουρραχμανλή, με ημερομηνίαν 28 Μαΐου 1868, ο οικείος Μητροπολίτης διαμαρτύρεται προς τους υπευθύνους, διότι, όπως γράφει «...Δεν γνωρίζομεν δια ποίον λόγον και αιτίαν προ τριών ετών (1865), εν αγνοία ημών, ανεγνωρίσατε ως Κυριάρχην σας τον Άγιον Καισαρείας και παραχωρήσατε αυτώ πάντα τα αρχιερατικά ημών δικαιώματα. Το κίνημά σας τούτο, αγαπητά ημών εν Χριστώ τέκνα, να γνωρίσητε καλώς είναι σκανδαλώδες και αντικανονικόν, καθότι παλαιότερον, γράφει, ο πνευματικός πατήρ και κυριάρχης σας ήτο ο κατά καιρόν Χαλδείας, δια τούτο σας συμβουλεύομεν πατρικώς και νουθετούμεν Εκκλησιαστικώς, ίνα του λοιπού πάλιν αναγνωρίσητε κυρίαρχην σας κανονικόν τον της Χαλδείας Μητροπολίτην...»
Συγχρόνως ο Χαλδείας κάμνει γνωστόν εις τους κατοίκους του Απτουρραχμανλή ότι «...συνεστήσαμεν Σχολείον Ελληνικόν εις το Μεταλλείον (Ακ-Δαγ-Μαδέν). Όθεν αν έχητε παιδία ικανά δια να ακούωσιν μαθήματα να τα στείλετε ακολούθως εις τω εν Μεταλλείω Σχολείον...».
Παρά τας διαμαρτυρίας του κανονικού Επισκόπου Χαλδείας προς τους Προκρίτους - Προύχοντες και τους χριστιανούς του Απτουρραχμανλή οι Χριστιανοί κάτοικοι του Απτουρραχμανλή δεν επειθάρχησαν εις την εντολήν του οικείου Μητροπολίτου και τελικώς η Ενορία Απτουρραχμανλή παρεχωρήθη και προσηρτήθη εις την Ιεράν Μητρόπολιν Καισαρείας. Υποθέτομεν και σχεδόν είναι βέβαιον ότι ο Χαλδείας ηναγκάσθη να εκχωρήσει και να προσαρτηθή το Απτουρραχμανλή εις την Ι.Μ. Καισαρείας λόγω της μεγάλης χιλιομετρικής αποστάσεως μεταξύ Απτουρραχμανλή και Αργυρουπόλεως, έδρας της Μηροπόλεως Χαλδείας.
Εις τα αρχάς του Ιουλίου του 1924, με την ανταλλαγήν των πληθυσμών, οι κάτοικοι του Απτουρραχμανλή ανεχώρησαν δια την Ελλάδα και μετά από έξι (6) μήνας, εν μέσω ποικίλων δυσκολιών και ταλαιπωριών, έφθασαν εις την Ελλάδα και εγκαταστάθησαν τα Χριστούγεννα του 1924 εις διάφορα χωρία της βορείου Ελλάδας ως ακολούθως:
α) Ο κύριος όγκος 120 - 130 οικογ. εγκαταστάθησαν εις το Δυτικό.
β) 80 οικογ. εγκαταστάθησαν εις Λεκάνη Καβάλας.
γ) 60 οικογ. εγκαταστάθησαν εις το Ριζοχώριον Αριδαίας.
δ) 15 - 20 οικογ. εγκαταστάθησαν εις Ποντολίβαδον και Λεύκην Καβάλας και αλλαχού.
Εις το Δυτικό (Κονίκοβον (αλογότοπος), Στίβα - Δυτικό εγκατεστάθησαν ολίγας ημέρας ενωρίτερον και άλλαι Ποντιακαί οικογένειαι από την περιοχήν της Σαμψούντος - Πάφρας - Ναρλούχ (Βεζίρ - Κιοπρού) περί τας 10-12 οικογ. και περί τα 5 με 6 οικογ. Σαρακατσαναίοι (οι Κατσαβαίοι) το 1935-37.