Η 19η Μαΐου είναι ημέρα μνήμης ενός εγκλήματος που διαπράχθηκε εναντίον ενός ολόκληρου λαού.
Ο Ποντιακός λαός αφανίστηκε από τις πατρογονικές του εστίες όχι για κάτι που έκανε, αλλά για αυτό που ήταν: Ελληνικός και Χριστιανικός.
Στον Πόντο γράφτηκαν ίσως οι πιο μελανές σελίδες της ιστορίας του Ελληνισμού. Ένας πολιτισμός που διατήρησε την Αρχαία Ελληνική Γλώσσα επί τρείς χιλιάδες χρόνια και έβαλε την κυρίαρχη πολιτιστική σφραγίδα στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, κυνηγήθηκε μέχρι αφανισμού σε μια από τις μαζικότερες και βιαιότερες γενοκτονίες που γνώρισε ποτέ η ανθρωπότητα.
Η 19η Μαΐου είναι ακόμη ημέρα τιμής για εκείνους που χάθηκαν, και ήταν πολλοί:
Από την πτώση της αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας, το 1461, το Ποντιακό στοιχείο γνώρισε συνεχείς διωγμούς, σφαγές, ξεριζωμούς και πιέσεις για το βίαιο εξισλαμισμό και εκτουρκισμό του.
Τον αιώνα που τελείωσε οι Πόντιοι πλήρωσαν ακόμα βαρύτερο φόρο αίματος:
Η απόφαση για την τελική εξόντωση τους πάρθηκε το 1911 όταν οι Νεότουρκοι στην Θεσσαλονίκη αναγόρευσαν την εθνοκάθαρση σε Εθνική Πολιτική της Τουρκίας, εφαρμόστηκε κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου πολέμου και ολοκληρώθηκε από το Μουσταφά Κεμάλ (1919 – 1923).
353.000 άνθρωποι χάθηκαν και άλλοι τόσοι εξαναγκάστηκαν σε φυγή και στην προσφυγιά από τις οργανωμένες επιδρομές των Νεότουρκων και το κύμα εθνικισμού που σάρωσε την γείτονα χώρα εκείνη την εποχή.
Οι διηγήσεις αφθονούν και οι πληγές πείθουν:
Μια έκθεση ελληνικής Πρεσβείας, με ημερομηνία τον Ιούνιο του 1915 ζωντανεύει τη φρίκη.
«Οι εκτοπιζόμενοι από τα χωριά τους δεν είχαν δικαίωμα να πάρουν μαζί τους ούτε τα απολύτως αναγκαία. Γυμνοί και ξυπόλητοι, χωρίς τροφή και νερό, δερνόμενοι και υβριζόμενοι, όσοι δεν εφονέυοντο, οδηγούντο στα όροι από τους δήμιους τους. Οι περισσότεροι από αυτούς πέθαιναν κατά την πορεία από τα βασανιστήρια. Το τέρμα του ταξιδιού δεν σήμαινε και το τέρμα των δεινών τους, γιατί οι βάρβαροι κάτοικοι των χωριών, τους παρελάμβαναν για να τους καταφέρουν το τελειωτικό πλήγμα…»
Η αποβίβαση του Μουσταφά Κεμάλ στην Σαμψούντα στις 19 Μαΐου του 1919 εγκαινίασε την δεύτερη και σκληρότερη φάση της Ποντιακής Γενοκτονίας. Με τη βοήθεια μελών του Νεοτουρκικού Κομιτάτου συγκροτεί μυστική οργάνωση, τη Mutafai Milliye, κηρύσσει το μίσος εναντίον των Ελλήνων και σχεδιάζει την ολοκλήρωση της εξόντωσης του ποντιακού ελληνισμού. Ότι δεν πέτυχε το σουλτανικό καθεστώς στους πέντε αιώνες της τυραννικής διοίκησης του, το πέτυχε μέσα σε λίγα χρόνια ο Κεμάλ.
Η γενοκτονία των Ποντίων αποτέλεσε μια παρατεταμένη, μαζική σφαγή με εκατοντάδες χιλιάδες θύματα. Έφερε μια κρίση που άλλαξε την ρότα ενός ολόκληρου λαού – μεταφορικά και κυριολεκτικά:
Κι όμως οι πόντιοι επιτέλεσαν εθνικό έργο και μες το δράμα τους.
Ταλαιπωρημένοι και πένητες, εγκαταστάθηκαν σε χωριά και πόλεις της Μακεδονίας και της Θράκης και θωράκισαν τα νέα σύνορα της Ελλάδας με το φρόνημα και την δημιουργικότητα τους. Έφεραν την ελληνική λαλιά σε μέρη που είχε αιώνες να ακουστεί.
Η γενοκτονία των Ποντίων, το τραύμα που άφησε στους επιζήσαντες, αλλά το πείσμα και η δημιουργικότητα που εμφύσησε στους απογόνους τους αποτελούν αναπόσπαστα στοιχεία της Ελληνικής Ταυτότητας.
Το να «λυγίζεις» αλλά να μην σπας αποτελεί κληροδότημα του Ποντιακού ελληνισμού στην σύγχρονη Ελλάδα.
Σαν σήμερα ο Κεμάλ αποβιβάστηκε στην Σαμψούντα και εγκαινίασε το πιο μαζικό κύμα διωγμών. Σήμερα, 83 χρόνια μετά περίπου ενάμιση εκατομμύριο Πόντιοι είχαν ενσωματωθεί λειτουργικά μέσα στην Ελληνική κοινωνία, κατέχοντας με αξιοπρέπεια σημαντικές θέσεις σ’ όλους τους κλάδους της πνευματικής, επιστημονικής και επαγγελματικής ζωής της χώρας. Στην τέως Σοβιετική Ένωση 500.000 Έλληνες Πόντιοι διατηρούν με υπερηφάνεια την Ποντιακή μητρική τους γλώσσα.
Άλλο μισό εκατομμύριο Ποντίων βρίσκεται διασπαρμένο σε Αυστραλία, Αμερική, Ευρώπη, και Αφρική. Δίπλα σ’ αυτούς στέκονται με μια αξιοπρέπεια κερδισμένη από τον πόνο, 500.000 Πόντιοι της Τουρκίας, που με χαρακτηριστικό πείσμα διατηρούν σαν ζωντανή την θύμηση της καταγωγής τους την Ποντιακή γλώσσα μέσα στα σπίτια τους.
Σήμερα, είναι ανάγκη το ποντιακό δράμα να μην φτάνει στη νέα γενιά σαν αχνός απόηχος μιας ιστορίας που συνέβη σχεδόν έναν αιώνα πριν. Όπως σε όλα τα μαζικά εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, ζωντανή διατήρηση της μνήμης είναι η ασφαλέστερη μέθοδος αποφυγής παρόμοιων τραγωδιών.
Επιπλέον η Ποντιακή κληρονομιά είναι από τις πιο πολύτιμες αποσκευές της μικρής Ελλάδας προκειμένου να διαφυλάξει την Εθνική ταυτότητα της σε ένα κόσμο όλο και πιο ομοιογενή. Ο εθνικός εορτασμός της 19ης Μαΐου ως ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ελλήνων του Πόντου είναι το λιγότερο που μπορεί να κάνει η πατρίδα ως αναγνώριση αυτής της συνεισφοράς.Και να ακολουθησουν την πολιτειακη βουλη της Νοτιας Αυστραλιας οπου αναγνωρισε την Ποντιακη Γενοκτονια στις 30 Απριλιου 2009.
ΔΩΡΑ ΜΠΑΛΤΑΤΖΙΔΟΥ
Γ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ
Σ.ΠΟ.Σ. Κ. ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ & ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ
Π.Ο.Ε.