Κυριακή 6 Δεκεμβρίου 2009

20ο Σεμινάριο Ιστορίας - Λαογραφίας


του Γιάννη Δελόγλου

Η πρωτεύουσα της Ρηνανίας Βεστφαλίας έγινε για κάποιες ώρες πρωτεύουσα της καρδιάς μας, πρωτεύουσα της ιστορίας μας, πρωτεύουσα του μαρτυρικού Πόντου. Εκεί όπου το δέος υπήρξε αυθόρμητο από τα ιστορικά γεγονότα που αναφέρθηκαν μέσα σ' ένα χώρο που δέθηκε με τον Ελληνισμό, ένα πνευματικό κέντρο της κοιτίδας της Ορθοδοξίας, γίναμε για μια ακόμα φορά δέκτες της πολιτιστικής δραστηριότητας των Ελλήνων του Πόντου, της ανάπτυξης και του εμπορίου τους από δύο επιφανείς αναλυτές των δρώμενων και της ιστορίας του.

Και όλα αυτά χάρις στην πλούσια δραστηριότητα της Ομοσπονδίας Συλλόγων Ελλήνων Ποντίων στην Κεντρική Ευρώπη (Ο.Σ.Ε.Π.Ε.) αυτών των άξιων απογόνων που συνεχίζουν την ιστορία των προγόνων τους. Γιατί με ευλάβεια και σεβασμό οι Πόντιοι της Κεντρικής Ευρώπης έφθασαν στα 28 χρόνια παρουσίας τους να διοργανώσουν το 20ο σεμινάριο ιστορίας λαογραφίας όταν άλλοι δεν ενδιαφέρθηκαν για κάτι παρόμοιο.

Έτσι στην τεράστια αίθουσα του πνευματικού κέντρου της Ορθόδοξης Ελληνικής ενορίας Αγίου Ανδρέα Ντίσελντορφ αντάμωσαν αδελφωμένοι οι Πόντιοι για να δοξάσουν την δόξα των προγόνων τους. Αντάμωσαν και άλλοι συμπατριώτες μας που εκπροσωπούν τον υπόλοιπο οργανωμένο Ελληνισμό σε διάφορους εκπολιτιστικούς συλλόγους για να συνεορτάσουν, να διδαχθούν και να αποτίσουν φόρο τιμής στους ξεριζωμένους από τον τόπο τους Πόντιους αδελφούς.

Η Ο.Σ.Ε.Π.Ε. σε συνεργασία με τον Σύλλογο Ποντίων Ντίσελντορφ άνοιξαν διάπλατα τις πόρτες της ιστορίας για να χυθεί και άλλο φως στην άγνωστη σε πολλούς ζωή των Ποντίων στα χρόνια που ζούσαν στην ΡΩΜΑΝΙΑ, άνοιξαν και τις καρδιές τους για να δώσουν την αγάπη τους στην σημερινή γεμάτη πονηριές κοινωνία.

Παρά το γεγονός της καθολικής απουσίας εκπροσώπου του Γενικού Προξενείου Ντίσελντορφ, (αποκλείεται να είχε όλο το προσωπικό άλλες υποχρεώσεις), για μια τόσο σοβαρή εκδήλωση, η παρουσία εκπροσώπων διαφόρων φορέων έστειλε το μήνυμα της αλληλεγγύης. Ντόρτμουντ, Νόϊς, Βούπερταλ, Χέρτε, Κρέφελντ και άλλες Ελληνικές παροικίες είπαν το εύγε τους στην προσπάθεια της Ο.Σ.Ε.Π.Ε. που εκπροσωπήθηκε από την Πρόεδρο κ. Δήμητρα Παπαδοπούλου, τον Αντιπρόεδρο κ. Λάζαρο Βασιλειάδη, τον ταμία κ. Αριστογείτωνα Καλυβά και τον υπεύθυνο νεολαίας κ. Αναστάσιο Τσαβδαρίδη.

Σύσσωμο το διοικητικό συμβούλιο του τοπικού συλλόγου με επικεφαλής τον Πρόεδρο κ. Κώστα Αμπατζίδη και μια ομάδα γυναικών που ετοίμασε τα πλούσια ποντιακά εδέσματα. Παραβρέθηκε ο ιερατικής προϊστάμενος της ενορίας, πρωτοπρεσβύτερος του Οικουμενικού Θρόνου εφημέριος Ιωάννης Ψαράκης, ο διευθυντής του Λυκείου κ. Βασίλειος Κουλίνας και οι δυο εισηγητές για την οικονομική ζωή στον Πόντο.

Ο επίτιμος πρόεδρος της Ο.Σ.Ε.Π.Ε. κ. Χρήστος Γαλανίδης, οικονομολόγος - πολιτικός μηχανικός και ο κ. Κυριάκος Χατζηκυριακίδης διδάκτωρ νεότερης και σύγχρονης ιστορίας και λαογραφίας του Α.Π.Θ.

Ο αντιπρόεδρος της Ο.Σ.Ε.Π.Ε. κ. Λάζαρος Βασιλειάδης αφού καλωσόρισε τους παραβρισκόμενους και ευχαρίστησε το δ.σ. του τοπικού συλλόγου τόνισε ότι η ομοσπονδία διοργανώνει τα σεμινάρια ιστορίας και λαογραφίας για να δοθεί η δυνατότητα στον απόδημο Ελληνισμό και κυρίως στα παιδιά να αποκτήσουν γνώσεις για την ιστορία των προγόνων μας.

Γνωστοποίησε τηλεγραφήματα που έστειλαν οι πρώην πρόεδροι της Ο.Σ.Ε.Π.Ε. κ.κ. Γιώργος Τσορακλίδης και Γιώργος Αμαραντίδης, οι χορηγοί κ.κ. Δημήτριος Εμμανουηλίδης και Αμανάτης Ταγκαλίδης με ευχές για επιτυχία και κάλεσε στο βήμα την Πρόεδρο κ. Δήμητρα Παπαδοπούλου για να απευθύνει χαιρετισμό.

Η πρόεδρος που μάχεται πολλά χρόνια τώρα για την προβολή της ιστορίας τόνισε μεταξύ των άλλων ότι η Ο.Σ.Ε.Π.Ε. με αίσθημα ευθύνης υπηρετεί τον θεσμό και στόχος μας είναι η διατήρηση της παράδοσης η πνευματική διάσταση και ιστορική μνήμη. Χρέος μας είναι να διατηρήσουμε την πολιτιστική μας ταυτότητα και να κάνουμε τους νέους μας πρωτοπόρους στους αγώνες των δικαίων του Ποντιακού Ελληνισμού.

Ο οικοδεσπότης Πρόεδρος κ. Αμπατζίδης απευθύνοντας χαιρετισμό συνεχάρη όλους εκείνους που προσφέρουν ευκαιρίες μάθησης και γνώσης στην πλατεία μάζα του Ελληνισμού και ευχήθηκε κάθε επιτυχία. Ο αιδεσιμώτατος εφημέριος π. Ιωάννης Ψαράκης εξέφρασε τον θαυμασμό του για την διοργάνωση του σεμιναρίου ιστορίας, γιατί η ένδοξη ιστορία του Ελληνισμού πρέπει να διδάσκεται, τόνισε με έμφαση γνωρίζοντας ότι υπάρχει σχετική αδιαφορία. Είναι μια θαυμάσια προσπάθεια μια μεγάλη προσφορά στην πατρίδα αυτή σας η πρωτοβουλία που γίνεται για 20η φορά.

Ο κ. Χρήστος Γαλανίδης που το ένα τέταρτο της ζωής του είναι η Ομοσπονδία Ποντίων Ευρώπης ανέπτυξε το πρώτο θέμα για την οικονομική ζωή στον Πόντο. Στην βαρυσήμαντη ομιλία του τόνισε μεταξύ των άλλων ότι τρεις οδοί συνδέουν την Τραπεζούντα σε εμπορική συγκοινωνία.

Η μία προς δυσμάς με τις μεγαλύτερες πόλεις του Ευξείνου, η δεύτερη προς ανατολάς με τις πόλεις του Καυκάσου και την Κασπία θάλασσα και η τρίτη η σημαντικότερη προς μεσημβρία κατά την Αρμενία και Περσία και από ένα σημείο και μετά σταυροδρόμι μέσω του Ευφράτη για Μεσοποταμία και Συρία.

Στην περιοχή αυτή εγένοντο πολλές ετήσιες πανηγύρεις με συμμετοχή και άλλων λαών. Κατά το 10ο αιώνα όλα τα υφάσματα που κατασκευάζονται από τους Έλληνες και Μωαμεθανούς διαμετακομίζονται δια της Τραπεζούντας. Κατά την άποψη έγκριτων ιστορικών ο οικονομικός παράγοντας ήταν ένας από τους βασικούς λόγους που οδήγησαν στην ίδρυση της Αυτοκρατορίας της Τραπεζούντας από τον Αλέξιο το μεγάλο Κομνηνό.

Στον Πόντο και ιδιαίτερα στην Τραπεζούντα την περίοδο των Μεγάλων Κομνηνών είχαν εγκατασταθεί πολλοί ξένοι έμποροι και ιδίων Γενουάτες οι οποίοι με συμφωνία που είχαν συνάψει με τον Αλέξιο Β' τον Κομνηνό (1297 - 1330) κατείχαν ειδική τοποθεσία στο λιμάνι της Δαφνούντας και ανήγειραν οικοδόμημα -το Λεοντόκαστρο- όπου στέγαζε τις εμπορικές αρχές και τον πρόξενό τους.

Ο Άγγλος μελετητής του Πόντου Anthony Bryer αναφέρει ότι η Τραπεζούντα έως το 1869 κινούσε το 40% του εμπορίου της Περσίας και το διαμετακομιστικό εμπόριο απέφερε περίπου 200.000.000 φράγκα κέρδος το χρόνο.

Την περίοδο αυτή στην πόλη είναι εγκατεστημένα τα προξενεία των μεγαλύτερων κρατών της Ευρώπης και οι κεντρικές διευθύνσεις των ταχυδρομείων, των τελωνείων και πολλών ακτοπλοϊκών εταιρειών. Εμπορεύματα από Ινδία και Κίνα έφθαναν με καραβάνια στην Τραπεζούντα και από εκεί με πλοία στέλνονταν στα δυτικά κράτη.

Η όλη εμπορική κίνηση βρισκόταν στα χέρια Ελλήνων οι οποίοι ασκούσαν εκτεταμένο εμπόριο που διέθεταν υποκαταστήματα σε Ρωσία, Περσία, Κωνσταντινούπολη, Μασσαλία, Αγγλία και αλλού. Είχαν τα περισσότερα από τα 14 μεγαλύτερα πρακτορεία προμηθειών...

Ο δεύτερος εισηγητής Κυριάκος Χατζηκυριακίδης με θέμα "Το επενδυτικό ενδιαφέρον των Γερμανών για τα μεταλλεία του Πόντου και της Μικράς Ασίας" στην χειμαρρώδη ομιλία του τόνισε: "Η ουσιαστική συνεργασία μεταξύ Γερμανίας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας έγινε πραγματικότητα με την άνοδο στο θρόνο της Γερμανίας του Γουλιέλμου Β' στα τέλη της δεκαετίας του 1880 και με τη μεγάλη επιτάχυνση που γνώρισε η ανάπτυξη της βιομηχανίας της την ίδια εποχή.

Ο Γουλιέλμος Β' εγκατέλειψε τη μετριοπαθή πολιτική του Βίσμαρκ και έθεσε άμεσα σε εφαρμογή, την "πολιτική παγκόσμιας εξάπλωσης" που απειλούσε κυρίως τα βρετανικά συμφέροντα. Οι δύο επισκέψεις του Γουλιέλμου Β' στην Κωνσταντινούπολη μέσα σε μια δεκαετία (1889 και 1898) έδωσαν στις γερμανικές επενδύσεις και το γερμανικό επεκτατισμό την ώθηση που χρειαζόταν.

Η παρουσία του Γερμανού αυτοκράτορα στην Κωνσταντινούπολη περιόριζε ή και τερμάτιζε τον απόλυτο έλεγχο της περιοχής από τους Γάλλους και τους Βρετανούς... Από τις αρχές του 20ου αιώνα και ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του Α' παγκοσμίου πολέμου, η Γερμανία διεκδίκησε με αξιώσεις τον αποκλειστικό έλεγχο των αξιολογότερων φυσικών πόρων της αυτοκρατορίας, κυρίως των μεταλλευτικών όπως το χρώμιο της Κιουτάχειας και της Μάκρης, τον άνθρακα της Ποντοηράκλειας κ.λ.π. που ήταν απαραίτητοι για τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς και τον εφοδιασμό της γερμανικής βιομηχανίας και μου μέχρι τότε ανήκαν είτε στην Οθωμανική κυβέρνηση είτε στους Βρετανούς και τους Γάλλους...

Το Μεταλλείο Ταύρου συγκαταλέγεται μεταξύ των σημαντικότερων μεταλλείων εξόρυξης αργυρούχου μολύβδου της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι Γερμανοί γνώριζαν την ύπαρξη των πλούσιο κοιτασμάτων αργυρούχου μολύβδου στον Ταύρο από πολύ νωρίς, από τα πρώτα χρόνια ίδρυσης του οικισμού και λειτουργίας των στοών του, χάρις στις ταξιδιωτικές αναφορές περιηγητών και ερευνητών που επισκέφθηκαν τη συγκεκριμένη περιοχή.

Η φιλοξενία των επισκεπτών στην Γερμανική μεγαλούπολη από το δ.σ. του συλλόγου Ποντίων Ντίσελντορφ συνεχίστηκε στα γραφεία του συλλόγου όπου αντάλλαξαν απόψεις όλοι οι παραβρισκόμενοι. Ήταν ένα αξιόλογο φινάλε γεμάτο γνώσεις και εμπειρία σε ζητήματα που αφορούν τον Ποντιακό Ελληνισμό της Κεντρικής Ευρώπης.