Αρχή Κάλαντα και Αρχή του Χρόνου
Με μεγάλη επιτυχία και σε ιδιαίτερα ζεστή ατμόσφαιρα πραγματοποιήθηκε η κοπή της πρωτοχρονιάτικης βασιλόπιτας των Χορευτικών Τμημάτων, της Θεατρικής Ομάδας και του τμήματος εκμάθησης λύρας του Συλλόγου Ποντίων Ν. Ροδόπης "Η Τραπεζούντα" την Κυριακή 31 Ιανουαρίου 2010 στην αίθουσα εκδηλώσεων της Λέσχης Κομοτηναίων παρουσία εκατοντάδων μελών, φίλων ενώ την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο εκπρόσωπος του Υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργό και Βουλευτή Πασοκ Ροδόπη Γιώργου Πεταλωτή κ. Χρήστος Αμπατζιάνης, ο Νομάρχης Ροδόπης κ. Άρης Γιαννακίδης, Ο Δήμαρχος Κομοτηνής κ. Κοτσάκης Δημήτρης, ο Εισαγγελέας Εφετών Θράκης που ήταν και το τιμώμενο πρόσωπο της χρονιάς και ο Πρόεδρος της Λέσχης Κομοτηναίων κ. Διογένης Νικολαΐδης.
Η εκδήλωση άρχισε με τον χαιρετισμό του Προέδρου του Συλλόγου κ. Νικολαΐδη Γιάννη που ευχήθηκε χρόνια πολλά, ευτυχία, υγεία και πρόοδο σε μικρούς και μεγάλους και ακολούθησαν οι χαιρετισμοί των επισήμων που είπαν τα καλύτερα λόγια αναφορικά με την προσφορά του συλλόγου στη διάσωση και προβολή της Ελληνικής παράδοσης καθώς και την ενεργή συμμετοχή των μελών του συλλόγου σε δράσεις εθελοντισμού. Δεν παρέλειψαν επίσης να αποδώσουν τα εύσημα στο συμβούλιο αλλά και τους γονείς των παιδιών για την άψογη συνεργασία.
Ο Πρόεδρος του συλλόγου στη συνέχεια αναφέρθηκε στις δράσεις του περασμένου έτους στέκοντας ιδιαίτερα στις 21 χορευτικές παραστάσεις τόσο στη Ροδόπη όσο και σε άλλα μέρη όπως την Κοζάνη, τη Θεσσαλονίκη, την Κατερίνη και τις Σέρρες, στην μεγάλη επιτυχία της καθιερωμένης εβδομάδας πολιτιστικών εκδηλώσεων στον Οικισμό των Ποντίων στην Κομοτηνή με αφορμή το πανηγύρι του ναού της περιοχής Αγίου Κοσμά του Αιτωλού καθώς και στη Γιορτή του Μωμόγερου που πλαισιώνει κάθε χρόνο τις Χριστουγεννιάτικες εκδηλώσεις του Δήμου.
Έκανε ιδιαίτερη μνεία στην καμπάνια δενδροφύτευσης 2000 περίπου δενδρυλίων σε συνεργασία με επιμέρους φορείς όπως με το Δήμο Κομοτηνής στο χώρο δασικής αναψυχής που λαμβάνει χώρα η εκδήλωση "Παρχάρια" και στην ημερίδα για την ανακύκλωση.
Ο Πρόεδρος του συλλόγου συνέχισε κάνοντας μια εκτενή αναφορά στην αναβίωση για 8η συνεχή χρονιά του ολοήμερου υπαίθριου πανηγυριού "Παρχάρια" στην περιοχή του Οχυρού της Νυμφαίας καθώς και στη μαζική συμμετοχή του κόσμου που αναδεικνύει περίτρανα την αγάπη και το ενδιαφέρον του νεοέλληνα για πρωτοβουλίες και δράσεις που συνθέτουν πολιτισμό, αθλητισμό και φυσικό περιβάλλον και τέλος ευχαρίστησε όλους τους εκπροσώπους των τοπικών φορέων για την καθοριστική συμβολή τους στην εξέλιξη αυτής της εκδήλωσης σε ένα μοναδικό αντάμωμα Ελληνικής παράδοσης όπως επίσης το στρατό, την αστυνομία και την πυροσβεστική για την αμέριστη υποστήριξή τους απο την πρώτη ακόμη διοργάνωση το 2002.
Ο Πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στις υποδομές που δημιουργήθηκαν προοδευτικά από το 2002 προϊόν συνεργασίας επιμέρους τοπικών φορέων καθώς και στη μεγάλη συμβολή του προγράμματος "Θησέας" μέσω του οποίου αποκτήθηκαν επιπλέον υποδομές και οι οποίες αποτελούν αναμφιβόλως τον πιο άρτια οργανωμένο χώρο δασικής αναψυχής, όπως είναι χαρακτηρισμένος, στην Ορεινή Ροδόπη.
Στην ομιλία του ο Πρόεδρος του Συλλόγου Γιάννης Νικολαΐδης έκανε επίσης μια ιστορική αναδρομή στο έθιμο της βασιλόπιτας λέγοντας ότι στον Πόντο την έλεγαν "Βασιλόψωμον". Το έθιμο είναι Πανελλαδικό και κατάγεται από την αρχαία Ελλάδα. Δηλαδή, από τους "άρτους" που πρόσφεραν οι αρχαίοι στους θεούς και απο τα "πλακούντια" γλυκά ψωμάκια που έφτιαχναν στα νεκρόδειπνα. Η συνήθεια του φλουριού προστέθηκε αργότερα και προέρχεται απο τους Ρωμαίους. Μόλις τον 4ο μ.Χ αιώνα η βασιλόπιτα πήρε τη Χριστιανική της διάσταση και οι άγιοι Πατέρες, με φτιαγμένες αφηγήσεις των λόγιων Συναξαρίων, μεταμόρφωσαν το ειδωλολατρικό έθιμο σε Χριστιανικό και το συνέδασαν μάλιστα με το όνομα του ενάρετου σοφού και φιλάνθρωπου Επισκόπου Καισαρείας Βασιλείου ο οποίος ήταν Ποντιακής Καταγωγής.
Από τις αφηγήσεις δημιουργήθηκαν διάφορες παραδόσεις γύρω από το έθιμο με πολλές παραλλαγές όπως αυτή της Ηπείρου, της Αδριανουπόλεως, του Πόντου και της Κωνσταντινουπόλεως. Οι παραδόσεις πιστεύθηκαν από το λαό και κυρίως από τους πληθυσμούς της Ανατολής όπου επίσκοπος Βασίλειος ήταν περισσότερος γνωστός για το έργο του. Επικρατέστερη είναι αυτή της Κωνσταντινουπόλεως η οποία έφτασε ως της μέρες μας. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την παράδοση Ο Άγιος Βασίλειος έπεισε τους κατοίκους της Καισαρείας να μαζέψουν ότι χρυσαφικά είχαν και να τα προσφέρουν στον φίλο και συμφοιτητή του αυτοκράτορα Ιουλιανό ο οποίος από φθόνο και ζήλεια επέβαλε βαριά φορολογία στην περιοχή της Καισάρειας. Τα χρυσαφικά μαζεύτηκαν και οι πιστοί μαζί με τον Δεσπότη τους πήγαν να πρoϋπαντήσουν τον έπαρχο. Ο έπαρχος βλέποντας την έντονα φτωχική αμφίεση τους αλλά και με την πειθώ του Αγίου Βασιλείου έδειξε κατανόηση και δεν πήρε τα χρυσαφικά.
Γύρισαν πίσω και προσπάθησε ο Άγιος Βασίλειος να επιστρέψει τα χρυσαφικά. Ο διαχωρισμός όμως ήταν δύσκολος διότι υπήρχαν πολλά όμοια κοσμήματα και σταυροί και τότε ο Άγιος Βασίλειος διέταξε να παρασκευαστούν το απόγευμα του Σαββάτου πλακούντια δηλαδή μικρές πίτες και να τοποθετηθεί στο καθένα απο ένα χρυσαφικό. Την Κυριακή μετά τη Θεία Λειτουργία πήρε ο καθένας απο μία πίτα και εκ θαύματος βρήκε ο καθένας το δικό του Χρυσαφικό. Απο τότε, λέει η χριστιανική παράδοση κάθε φορά στη γιορτή του Αγίου Βασιλείου κάνουμε πίτες και βάζουμε νομίσματα.
Τα παλιά χρόνια πίστευαν ότι το φλουρί έχει μαγική ιδιότητα και μπορούσε να απομακρύνει τα κακά πνεύματα και τις αντίξοες συνθήκες και για αυτό πολλές φορές το κρεμούσαν στο λαιμό ως φυλαχτό. Και σήμερα όποιος βρίσκει το φλουρί της Βασιλόπιτας θεωρείται ο ευνοημένος της Χρονιάς. Εδώ και αρκετά χρόνια βλέπουμε ότι το έθιμο συνηθίζεται και από Συλλόγους, Οργανώσεις, Σωματεία, Φιλανθρωπικά Ιδρύματα και Υπηρεσίες ενώ μαζί με την τελετή πολλές φορές διοργανώνονται χοροί, φιλανθρωπικοί έρανοι και άλλες εκδηλώσεις. Έτσι λοιπόν η παράδοση από οικογενειακή τελετή έγινε έθιμο και κοινωνικό και φιλανθρωπικό και κοσμικό. Αυτό είναι καλό γιατί σημαίνει ότι εξακολουθεί να συγκινεί όλες τις τάξεις του λαού μας, ότι θεωρείται από όλους μας, καλό ξεκίνημα της χρονιάς και ότι συμβολίζει το δεσμό, την αλληλεγγύη και την επικοινωνία μεταξύ των ανθρώπων.
Ο Πρόεδρος έκλεισε λέγοντας ας κρατήσουμε λοιπόν το έθιμο έστω και ελαφρά αλλοιωμένο, προσαρμοσμένο μάλλον στην εποχή μας, αφού έχει τόσο ευεργετική επίδραση στην ψυχοσύνθεση του λαού μας. Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε έχουμε καθήκον να διατηρήσουμε ότι μας απέμεινε. Ότι ο χρόνος και ο λαός μας σεβάστηκε, δεν πρέπει να το αφήσουμε να χαθεί. Ο σύγχρονος πολιτισμός δεν πρέπει να είναι ισοπεδωτικός. Αντίθετα πρέπει να προωθεί και να αναδεικνύει τις ιδιαιτερότητες και να βοηθάει τη συνύπαρξη όλων όπως εδώ στην περιοχή μας Χριστιανών και Μουσουλμάνων.
Στη διάρκεια κοπής της Βασιλόπιτας χόρεψαν το μικρό, το εφηβικό και το μεγάλο χορευτικό του Συλλόγου Ποντίων Ν. Ροδόπης "Η Τραπεζούντα" με τη συνοδεία της λύρας του Λευτέρη Ξενητιάδη και νταουλιού του Νίκου Σακίδη ενώ στα πλήκτρα ήταν ο Κώστας Σαββίδης.
Σύλλογος Ποντίων Ν. Ροδόπης "Η Τραπεζούντα"
Κ. Καραμανλή 37
Κομοτηνή
Τ.Κ. 69100
Tηλ. 6942592662
www.trapezounta2002.blogspot.gr
trapezounta2002@yahoo.gr