Τον Φεβρουάριο του 1994 η Βουλή των Ελλήνων ψήφισε ομόφωνα την ανακήρυξη της 19ης Μαΐου, ημέρα που ο Μουσταφά Κεμάλ αποβιβάζεται στη Σαμψούντα και αρχίζει η δεύτερη και σκληρότερη φάση εξόντωσης του ελληνισμού στον Πόντο, ως Ημέρα Μνήμης του Ποντιακού Ελληνισμού, που έζησε και άκμασε στο βόρειο τμήμα της Μικράς Ασίας μέχρι το 1922. Η αναγνώριση αυτή δικαίωσε ηθικά τον ποντιακό ελληνισμό και συνέδεσε το σύγχρονο ελληνισμό με την ιστορική του μνήμη.Η γενοκτονία των Ποντίων (1916- 1922) αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες του αιώνα μας. Οι απώλειες των Ποντίων, σύμφωνα με τη Μαύρη Βίβλο του Κεντρικού Συμβουλίου των Ποντίων στην Αθήνα, ανέρχονται σε 303.238 ως το 1922, και 353.000 ως το Μάρτιο του 1924, ποσοστό που ξεπερνάει το 50% του ολικού πληθυσμού των Ελλήνων του Πόντου!
Όσοι κατάφεραν να επιζήσουν από τις απάνθρωπες εθνικές εκκαθαρίσεις και τις κακουχίες αναγκάστηκαν να γίνουν πρόσφυγες και να εγκαταλείψουν τις πατρογονικές τους εστίες. Έτσι βίαια, έπειτα από 27 αιώνες ζωής, εκριζώθηκε η παρουσία του Ελληνισμού στον Πόντο, που από «άξενο», αφιλόξενο τόπο, με την έντονη πολιτιστική, πνευματική και οικονομική τους δραστηριότητα κατάφεραν οι ίδιοι να τον μετατρέψουν σε Εύξεινο.
Περισσότεροι από 700.000 πρόσφυγες από τη Μικρασία και τον Πόντο εγκαταστάθηκαν στην Ελλάδα, κυρίως τη Μακεδονία και τη Θράκη. Μοναδική αλλά και μεγάλη παρηγοριά, ότι οι ξεριζωμένοι πρόσφυγες με τα ψυχικά τους αποθέματα, τις γνώσεις, τον πολιτισμό και την εργατικότητά τους συνεισέφεραν τα μέγιστα στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανόρθωση του καθημαγμένου εκείνη την εποχή ελληνικού κράτους και άλλαξαν τις πληθυσμιακές ισορροπίες στη Βόρειο Ελλάδα.
Η τραγωδία των Ελλήνων, που τιμούμε σήμερα, περιλαμβάνει όλα εκείνα τα στοιχεία, που απαιτούνται από τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών, για να χαρακτηριστεί ως Γενοκτονία. Και κάθε γενοκτονία, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, αποτελεί έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, το βαρύτερο σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο και δεν επιδέχεται παραγραφή.
Όπως διακήρυξε η γαλλική Εθνοσυνέλευση το 2001 «το να αρνείται κανείς την ύπαρξη της Γενοκτονίας είναι σα να σκοτώνει για δεύτερη φορά τα θύματα και να αναβιώνει τον πόνο των επιζώντων».Η αναγνώριση της Γενοκτονίας των Ποντίων, λοιπόν, δεν αφορά μόνο μια πληθυσμιακή ομάδα, ούτε μόνο τους Έλληνες, αλλά απευθύνεται σε όλη την ανθρωπότητα.
Η ημέρα αυτή επιτάσσει σε όλους τους Έλληνες την εκπλήρωση ενός εθνικού χρέους. Του χρέους της αποκατάστασης της ιστορικής αλήθειας, της διεθνούς αναγνώρισης. Πρόσφατα το Σουηδικό Κοινοβούλιο αναγνώρισε τη Γενοκτονία των Ποντίων, αποτελώντας τη δεύτερη χώρα που αναγνωρίζει τη γενοκτονία σε επίπεδο κρατικής οντότητας μαζί με τη Κυπριακή Δημοκρατία, ενώ επίσημα έχει αναγνωριστεί και από κάποιες πολιτείες των ΗΠΑ. Όλοι οι Έλληνες, ανά τον κόσμο, οφείλουμε να διεκδικήσουμε ακόμη πιο δυναμικά να φωτιστούν οι σκοτεινές σελίδες της ελληνικής ιστορίας!
Η 19η Μαΐου, λοιπόν, είναι ημέρα εθνικού πόνου και εθνικής μνήμης, αλλά και ημέρα τιμής και χρέους. Είναι επέτειος μνήμης και τιμής σε εκείνους που χάθηκαν, που εκδιώχθηκαν, που υπέφεραν απλά και μόνο γιατί ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι, γιατί ήταν Έλληνες.