• Με επίκεντρο τα καφενεία του χωριού
Για μια ακόμη χρονιά πραγματοποιούνται οι εκδηλώσεις «Παρακάθ κι αροθυμίας» από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς». Οι φετινές εκδηλώσεις, οι οποίες ξεκινούν την Τετάρτη 14 Ιουλίου, και κορυφώνονται την Κυριακή 18, επικεντρώνονται στην ιστορία των καφενείων του χωριού, μέσα από την οποία όμως καταγράφονται μοναδικές στιγμές της ιστορίας και της παράδοσης του τόπου.
Τα καφενεία καθρέπτης της κοινωνίας
Επίκεντρο των φετινών εκδηλώσεων τα καφενεία του χωριού. «Γενικότερα τα καφενεία είναι ένας χώρος που πραγματικά είναι ο καθρέπτης της κοινωνίας, κι αν δεν τα δεις από αυτή την πλευρά δεν μπορείς να καταλάβεις την αξία τους» αναφέρει η πρόεδρος του Συλλόγου Χρύσα Μαυρίδου. «Είναι ένας χώρος όπου οι άνθρωποι συγκεντρώνονται, επικοινωνούν, συζητούν, κάνουν μέχρι και πολιτική, ανατρέποντας καταστάσεις της καθημερινότητας. Στα καφενεία δίνεται έμφαση στα μεγάλα γεγονότα που βιώνουν, πέρα από το γεγονός ότι αποτελούσαν εκτόνωση της καθημερινότητας, όπως και είναι και μέχρι σήμερα. Ήταν βέβαια και όπως όλα δείχνουν βάσει έρευνας τα καφενεία ανδρικό προνόμιο. Γυναίκες δεν υπήρξαν ποτέ σε αυτά παρά μόνο όταν γινόταν ένα γλέντι. Τα καφενεία στο χωριό μου έτσι λειτούργησαν αλλά πιστεύω ότι αυτή η άποψη αντικατοπτρίζει και τα καφενεία όλων των υπόλοιπων χωριών».
Ήταν μια σκέψη που ξεκίνησε από πέρσι στο σύλλογο «γιατί γνωρίζαμε πολλές ιστορίες μέσα από αυτά. Το καφενείο πάντα έπαιζε ρόλο στην κοινωνία του χωριού μας αλλά και γενικότερα». Σήμερα στα χωριά τα καφενεία παραμένουν να έχουν αυτό το χαρακτήρα παρά το γεγονός ότι μπορεί δίπλα τους να βρίσκεται μια καφετέρια. «Το καφενείο κρατά το ρόλο του», τονίζει η κ. Μαυρίδου. «Μέσα από την έρευνα που κάναμε φαίνεται η εξέλιξή τους και τα στοιχεία εκμοντερνισμού που προστέθηκαν κάποια στιγμή αλλά θεωρώ ότι η σημερινή εικόνα μπορεί να μην αντικατοπτρίζει το παραδοσιακό καφενείο αλλά ο ρόλος του συνεχίζει να είναι ο ίδιος, όπως παλιά».
Σήμερα στο Θρυλόριο λειτουργεί ένα μόνο καφενείο
Η έρευνα για τα καφενεία του Θρυλορίου έγινε από τη Χρύσα Μαυρίδου και τον Σάββα τον Σαλπιγγίδη, ο οποίος βοήθησε πολύ στην έρευνα και στις καταγραφές, στην συλλογή του φωτογραφικού υλικού. «Ήταν μια δύσκολη δουλειά και σημαντικό ρόλο έπαιξε σε αυτήν ο Σάββας ο Σαλπιγγίδης ο οποίος έγραψε και το θεατρικό έργο «Καφενείο ο Πόντος» το οποίο και θα ανεβάσουμε με το ξεκίνημα των εκδηλώσεων, το οποίο περιλαμβάνει πραγματικές ιστορίες μέσα από τα καφενεία του χωριού οι οποίες βέβαια, δέθηκαν σε ένα σενάριο και προκαλούν πολύ γέλιο».Το χωριό είχε πολλά καφενεία. «Σε μια περίοδο χρονική μπορεί αν είχαμε και τέσσερα καφενεία ταυτόχρονα. Δεν ήταν όμως μόνο καφενεία. Υπήρχαν καφενεία παντοπωλεία, καφενεία- ψιλικατζίδικα, σκέτα καφενεία, καφενεία- καφεουζερί ή και καφενεία που λειτουργούσαν ως κέντρα διασκέδασης». Σήμερα στο χωριό υπάρχει ένα καφενείου, του Ζάκου, που ιδρύθηκε την δεκαετία του 1970, «από εκεί και πέρα όσα κι αν άνοιξαν δεν μπόρεσαν να το ανταγωνισθούν το συγκεκριμένο καφενείο, για κάποιους λόγους που έχουν να κάνουν με την εμπιστοσύνη που έχει κατορθώσει να αναπτύξει στους συγχωριανούς του».
Λαογραφική αναφορά στα καφενεία από τον Μανώλη Σέργη
Ο επίκουρος καθηγητής του Τμήματος Γλώσσας Φιλολογίας και Πολιτισμού κ. Μανώλης Σέργης για τέταρτη φορά έχει βάλει τη δική του σφραγίδα στο πρόγραμμα των εκδηλώσεων. «Τετράπτυχο είναι πλέον το πρόγραμμα της Αγίας Μαρίνας με λαογραφική αναφορά στα στοιχεία του χωριού γεγονός που πετυχαίνει το στόχο μας για την καταγραφή σιγά – σιγά τα διάφορα κομμάτια της ιστορίας και της λαογραφίας του χωριού μας. Να θυμίσω ότι το πρώτο τεύχος υπήρξε το αφιέρωμα στην ονοματολογία του χωριού μας με τους Τριλόουερ, το δεύτερο αφορούσε στον γάμο όπου και κάναμε την αναβίωσή του, το τρίτο αφορούσε τον Αγροτικό Συνεταιρισμό του χωριού και φέτος έχουμε το αφιέρωμα στα καφενεία. Ο κ. Σέργης και στα τέσσερα αυτά αφιερώματα έχει τη δική του επιστημονική προσέγγιση του θέματος και την θεωρώ πολύ σπουδαία. Από πλευράς συλλόγου εγώ κάνω την έρευνα και την καταγραφή του θέματος από εκεί και πέρα ο κ. Σέργης δίνει την επιστημονική διάσταση αυτών των στοιχείων γιατί ερμηνεύουν τον τρόπο που τα βιώνουμε, τον τρόπο που τα αντιμετωπίζουμε και τον λόγο για τον οποίο τα κάνουμε, τις συμπεριφορές και είναι πολύ σπουδαίο που ο Μανώλης Σέργης στον οποίο οφείλουμε πάρα πολλά σε αυτό το κομμάτι έχει τη δική του επιστημονική ερμηνεία».
Πρόγραμμα εκδηλώσεων
Την Τετάρτη 14 Ιουλίου θα γίνει το 9ο Συναπάντεμα Θρυλοριωτών στην πλατεία του χωριού και θα δοθεί η παράσταση «Καφενείον ο Πόντος» από τον θίασο του συλλόγου που για μια ακόμη φορά ανεβάζει παράσταση την οποία έγραψε ο Σάββας Σαλπιγγίδης και σκηνοθέτησε ο Θανάσης Δουλγερίδης. «Είναι και οι δυο δίπλα μας εδώ και χρόνια και θέλω να τους ευχαριστήσω για αυτό», τονίζει η κ. Μαυρίδου.
Την δεύτερη μέρα Πέμπτη 15 Ιουλίου ο Ξενοφών Σοφιανίδης και ο Πλούταρχος Κανετίδης καθώς και μέλη του θιάσου του Συλλόγου θα περιπλανήσουν τους παρευρισκόμενους στα λόγια και τους ήχους του Πόντου, «όπου θα ακούσουμε ανέκδοτα, παροιμίες, κωμικές ιστορίες, δίστιχα, μουσική. Πέρσι κάναμε ένα αφιέρωμα στα ποντιακά ανέκδοτα και είδαμε ότι αυτή η εκδήλωση που για πρώτη φορά είχε γίνει ότι θα πρέπει να διανθιστεί και με άλλα στοιχεία. Είπαμε να θεσμοθετήσουμε τη βραδιά των ποντιακών ανεκδότων, αλλά θεωρούμε ότι τα λόγια των ποντίων έχουν μεγαλύτερη διάσταση. Και ο χορός και το τραγούδι είναι καλά και εμείς τα κρατάμε και τα ακολουθούμε, αλλά πρέπει να γνωρίσουμε και άλλα κομμάτια και της λαογραφίας μας και του λόγου μας και της μουσικής μας, για αυτό και ανοιγόμαστε και μιλάμε και για τα ανέκδοτα των ποντίων».Την Παρασκευή, της Αγίας Μαρίνας, θα φιλοξενηθούν χορευτικά συγκροτήματα. Συγκεκριμένα θα φιλοξενηθούν τα συγκροτήματα της Παραμυθιάς της Ηπείρου, των Κρητών της Δράμας, των Ποντίων της Δράμας και της Χρυσούπολης, της Καρυδιάς και του χορευτικού του Συλλόγου. Την ίδια ημέρα όπως είθισται θα τιμηθούν κάποιοι άνθρωποι. «Θα τιμήσουμε τον ζωγράφο Τριαντάφυλλο Ηλιάδη, που ως γνωστό ζωγραφίζει με το στόμα λόγω της αναπηρίας και είναι διεθνώς γνωστός, όπως θα τιμήσουμε τον Ολυμπιονίκη Γιώργο Ποζίδη, τον Παγκόσμιο Πρωταθλητή Γιώργο Μουστόπουλο, όπως και τον Ξενοφώντα Σοφιανίδη και τον Πλούταρχο Κανετίδη, ειδικά ο τελευταίος έχει ιστορία με το Θρυλόριο, γιατί στην διερεύνηση των καφενείων βρήκαμε φωτογραφίες με τον Πλούταρχο ένα πηγαίο ταλέντο του οποίου η συμβολή στην παράδοση και στον πολιτισμό των Ποντίων ήταν σπουδαία. Να τονίσω ότι και ο Ξενοφών Σοφιανίδης και ο Πλούταρχος Κανετίδης αφιλοκερδώς είναι πάντα κοντά μας για να μας στηρίξουν και να μας βοηθήσουν».
Το Σάββατο 17 Ιουλίου θα πραγματοποιηθεί παραδοσιακή ποντιακή βραδιά με τον Θεοδοσιάδη και την ορχήστρα του ενώ την Κυριακή 18 Ιουλίου οι εκδηλώσεις κλείνουν με αφιέρωμα στον Τριαντάφυλλο Ηλιάδη στον πόντιο ζωγράφο από τον Πετεινό της Ξάνθης. Επίσης θα λειτουργεί έκθεση ζωγραφικής με τα έργα του και θα προβληθεί ταινία με την ζωή του. Επίσης θα παραβρίσκεται η χορωδία Θέρμης, στην οποία είναι μέλος ο Τριαντάφυλλος Ηλιάδης, η οποία και θα κλείσει τις εκδηλώσεις», τονίζει η κ. Μαυρίδου.
Πηγή: Παρατηρητής της Θράκης