Του Σωκράτη Μουτίδη
Ο χαρακτηριστικός ήχος της ποντιακής λύρας ακούγεται δυνατά από το ισόγειο της οδού Ομήρου στην Πτολεμαΐδα. Τον συνοδεύει ο ήχος του νταουλιού, το οποίο δίνει τον ρυθμό. Οι περαστικοί σταματούν για να κοιτάξουν τους οργανοπαίχτες. Δεν πρόκειται για έναν ούτε δύο, αλλά για πενήντα νεαρούς λυράρηδες, οι οποίοι κάνουν τη σαββατιάτικη πρόβα τους στον Ποντιακό Σύλλογο Πτολεμαΐδας.Το τμήμα εκμάθησης ποντιακής λύρας είναι το πιο καινούργιο του συλλόγου και σε αυτό συμμετέχουν περισσότεροι από πενήντα λυράρηδες, ηλικίας από 6 έως και 30 ετών. Το ένα τρίτο αυτών είναι κορίτσια, τα οποία απολαμβάνουν εξίσου με τα αγόρια την εμπειρία αυτή. Οι νεαροί μουσικοί κάθονται αμφιθεατρικά, ενώ στη μέση βρίσκεται ο μικρότερος, ίσως, νταουλτσής, ο μικρός Θοδωρής ηλικίας μόλις 6 ετών. Το νταούλι φτάνει κάτω από τα γόνατά του, αυτό, όμως, δεν φαίνεται να τον ενοχλεί ούτε στο παίξιμο, ούτε και στο χορό. Οι λυράρηδες ακολουθούν τις οδηγίες του δασκάλου τους Διονύση Παυλίδη, ενός νέου ανθρώπου που ανέλαβε το συγκεκριμένο τμήμα από τη δημιουργία του, τρία χρόνια πριν.
«Η εκμάθηση της ποντιακής λύρας ξεκίνησε δειλά-δειλά πριν έξι χρόνια και όχι οργανωμένα, λόγω του ότι στην αρχή δεν υπήρχε μεγάλο ενδιαφέρον. Βλέποντας, όμως, ότι όλο και περισσότερα παιδιά ήθελαν να μάθουν λύρα, αποφασίσαμε να προχωρήσουμε και νομίζω ότι πετύχαμε» μας λέει ο κ. Παυλίδης. Έμαθε να παίζει λύρα πριν από 16 χρόνια από το Λαμπριανό Κοσμίδη, τον «παππού» όπως τον ήξεραν όλοι στον σύλλογο, το έργο του οποίου συνεχίζει ο ίδιος σήμερα επάξια. Έχοντας αναπτύξει μια πολύ ζεστή σχέση με τα παιδιά, ο κ. Παυλίδης σε καθημερινή βάση από το απόγευμα μέχρι το βράδυ πραγματοποιεί μαθήματα μιας ώρας σε κάθε παιδί ξεχωριστά. Το πρόβλημα είναι ότι πλέον ο σύλλογος δεν μπορεί να δεχθεί περισσότερους μαθητές, καθώς ο κ. Παυλίδης είναι ο μοναδικός δάσκαλος και το πρόγραμμά του γεμάτο. «Μακάρι να είχαμε τρεις Διονύσηδες, γιατί μπορεί λυράρηδες να υπάρχουν πολλοί, δεν έχουν, όμως, τη μεταδοτικότητα και αυτό το «κάτι» που χρειάζεται για να γίνουν αγαπητοί στα παιδιά» μας λέει ο πρόεδρος του ποντιακού συλλόγου Πτολεμαΐδας Γιώργος Ελευθεριάδης. Όπως προσθέτει, επιχείρησε πολλές φορές να αναζητήσει δασκάλους για να ελαφρύνει το πρόγραμμα του κ. Παυλίδη, χωρίς τα αναμενόμενα αποτελέσματα. «Για μας ο Διονύσης είναι λαχείο. Είναι αυτό που λέει η παροιμία, ένας, αλλά λέοντας» προσθέτει ο κ. Ελευθεριάδης. Το ιδανικό θα είναι, όπως μας λέει, κάποια από αυτά τα παιδιά αργότερα να γίνουν δάσκαλοι και να αναλάβουν με τη σειρά τους το τμήμα.
Ο κ. Παυλίδης είναι με τη σειρά του απόλυτα ευχαριστημένος από τις επιδόσεις των μικρών λυράρηδων. Η εξέλιξή τους είναι ταχεία, ενώ υπάρχουν παιδιά, τα οποία μέσα σε ένα μήνα παίζουν τόσο καλά λες και μαθαίνουν χρόνια τη λύρα. «Αυτά τα παιδιά είναι ταλέντα και το θετικό είναι ότι δίνουν τεράστια ώθηση και στους υπόλοιπους για να γίνουν καλύτεροι. Έχουμε παιδιά στο τμήμα που είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο και μπορούν να βγάλουν πρόγραμμα παίζοντας επαγγελματικά» προσθέτει ο δάσκαλος της λύρας. Όπως μας λέει, κάθε όργανο έχει τη δυσκολία του, αλλά η ποντιακή λύρα έχει την ιδιαιτερότητα ότι δεν μπορείς να δείξεις τις νότες επάνω στις χορδές, αλλά πρέπει να τις «πιάσεις» με το αυτί. Εκεί είναι που τα παιδιά δυσκολεύονται.
Τα πρώτα μαθήματα έχουν να κάνουν με τη σωστή στάση που πρέπει να έχει ο μουσικός όταν κρατά τη λύρα. Στη συνέχεια ακολουθούν ασκήσεις, ενώ και οι πενήντα μαθητές του τμήματος κάνουν κοινή πρόβα όταν προετοιμάζονται για εκδηλώσεις. «Είναι πολύ δύσκολο να συντονιστούν όλοι μαζί και γι’ αυτό είμαστε εμείς εδώ. Σε μια κοινή εμφάνιση πολύ σημαντικός παράγοντας είναι το κούρδισμα των οργάνων και βασική μας επιδίωξη, όπως καταλαβαίνετε, είναι να παίζουν πενήντα λύρες που να ακούγονται σαν μία» τονίζει ο μουσικοδιδάσκαλος.
Η εκμάθηση της λύρας, όπως βέβαια και των υπολοίπων οργάνων, απαιτεί μελέτη και πειθαρχία. Δεν αρκεί μόνο η εξάσκηση στο σύλλογο, αλλά είναι απαραίτητη και η μελέτη στο σπίτι. Γι’ αυτό και όλα τα παιδιά έχουν τη δική τους λύρα, ενώ το μάθημά τους στο σπίτι μετατρέπεται πολλές φορές σε γλέντι, καθώς μαζεύεται η οικογένεια γύρω από το τραπέζι και απολαμβάνουν όλοι μαζί τα ποντιακά κομμάτια. «Πολλές φορές με προσκαλούν στα σπίτια τους οι συγγενείς μου για να τους παίξω ποντιακά και να γλεντήσουμε. Το κάνω με μεγάλη χαρά. Όποτε παίζω λύρα αισθάνομαι πάρα πολύ ωραία και χαίρομαι που άκουσα τον πατέρα μου, ο οποίος με παρότρυνε να μάθω» μας λέει ο Στέλιος Καλαφατίδης, ο οποίος μαθαίνει λύρα εδώ και τέσσερα χρόνια και θέλει να γίνει επαγγελματίας λυράρης. Η συμμαθήτριά του Ελένη Παπαδοπούλου ξεκίνησε από τα χορευτικά τμήματα του συλλόγου και εδώ και τρία χρόνια μαθαίνει και η ίδια λύρα, «όταν ξεκίνησα ήταν δύσκολα, αλλά τώρα είμαι εντάξει, συντονιζόμαστε όλοι μαζί με τα παιδιά και το αποτέλεσμα είναι πολύ ωραίο και χαίρομαι γι αυτό. Αυτό άλλωστε θέλουμε όλοι, να «πατάμε» σωστά για να ακουγόμαστε ωραία» μας λέει. Όπως προσθέτει, δεν είναι λίγες οι φορές που οι γονείς της την παρακινούν να πάρει τη λύρα και να τους παίξει ποντιακά τραγούδια, ενώ δεν κρύβει ότι θα ήθελε να παίξει και επαγγελματικά. «Ένας μαθητής μου είχε πει ότι όταν έχει κάποιο πρόβλημα παίζει λύρα και ξεχνιέται. Για μένα αυτό τα λέει όλα, γιατί όταν αποκτάς μουσικό πνεύμα γίνεσαι καλύτερος άνθρωπος» μας λέει ο κ. Παυλίδης, καταθέτοντας τη δική του εμπειρία.
«Μακάρι η δουλειά που γίνεται σε όλα τα πρωτοβάθμια σωματεία να είναι ανάλογη με αυτό που κάνουμε εδώ» μας λέει περήφανος ο πρόεδρος του ποντιακού συλλόγου Πτολεμαΐδας Γιώργος Ελευθεριάδης. Σήμερα ο σύλλογος έχει 140 παιδιά στα χορευτικά του τμήματα και δέχεται προσκλήσεις από όλη τη χώρα για να δείξει το έργο του. «Είμαι ευχαριστημένος που η πορεία μας είναι ανοδική. Μπήκα στο διοικητικό συμβούλιο για να προσφέρω ότι μπορώ σε αυτό που λέγεται παράδοση και πρωταρχικός μας στόχος είναι η διάσωση, η διάδοση και η ανάδειξη της ποντιακής κληρονομιάς. Δεν μπορείτε να φανταστείτε πόσο χαίρομαι που βλέπω ότι το πρώτο πράγμα που σκέφτονται αυτά τα παιδιά είναι το πότε θα έρθει το απόγευμα για να έρθουν στον σύλλογο για πρόβα» συνεχίζει. Στις προθέσεις του διοικητικού συμβουλίου του ποντιακού συλλόγου Πτολεμαΐδας είναι, επίσης, να στήσει ένα όμορφο μουσείο με θέματα από τον Πόντο και να αξιοποιήσει τα περίπου 1300 αξιόλογα βιβλία που διαθέτει, δημιουργώντας μια οργανωμένη βιβλιοθήκη. Όλα αυτά θα γίνουν εφόσον ενταχθεί στο ΕΣΠΑ η κατασκευή του κτιρίου του συλλόγου, κάτι που θα συμβάλλει τα μέγιστα στην εύρυθμη λειτουργία του, την πλήρη ανάπτυξη όλων του των τμημάτων και στη δημιουργία νέων.
Πηγή: Omikron