Θα ήθελα να ευχαριστήσω τα μέλη της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδας για την ευκαιρία που μου έδωσαν να μιλήσω εδώ απόψε. Είναι τιμή μου που συμμετέχω σε αυτή την εκδήλωση αλλά και που υποστηρίζω το σημαντικό έργο που πραγματοποιεί αυτή η οργάνωση, δηλαδή να εξασφαλίζει ότι η ιστορία των Ελλήνων του Πόντου δε θα ξεχαστεί ποτέ.Ως Πολιτειακός Αντιπρόσωπος και πρώην Πολιτειακός Γερουσιαστής του Ροντ Άιλαντ, είχα την ευκαιρία να καταθέσω ψηφίσματα στο Πολιτειακό Κοινοβούλιο (State House) με τα οποία αναγνωριζόταν η αδικία που συντελέστηκε πριν από 92 χρόνια στους Έλληνες του Πόντου. Έπραξα έτσι, επειδή ειλικρινά πιστεύω ότι αν δεν σεβόμαστε και δεν καταλαβαίνουμε το παρελθόν μας, δεν θα μπορέσουμε να αναπτυχθούμε και να συμβιώσουμε ως κοινότητα ανθρώπων και εθνών. Όπως είπε κάποτε ο μεγάλος Αμερικανός συγγραφέας, Γουίλλιαμ Φώκνερ «Το παρελθόν δεν έχει πεθάνει. Μάλιστα, δεν είναι καν παρελθόν.»
Καταγόμενος από το Νότο, ο Φώκνερ στο έργο του ασχολήθηκε πολύ με το βάρος του παρελθόντος πάνω στο παρόν. Ο ίδιος, στη διάρκεια της ενήλικης ζωής του, το δέκατο ένατο αιώνα, τη δεκαετία του τριάντα, του σαράντα και του πενήντα, έζησε σ’ έναν κόσμο όπου η τραγική κληρονομιά της δουλείας εξακολουθούσε να έχει άμεση επίδραση στις ζωές πολλών Αμερικανών.
Το απλό γεγονός είναι ότι δεν μπορούμε να αρνηθούμε το παρελθόν γιατί εμπλέκεται στη ζωή μας στο παρόν αλλά και στις ζωής των επομένων γενεών. Δεν αποτελεί απλά το υλικό σκονισμένων βιβλίων ιστορίας ή παλιών φωτογραφιών. Αποτελεί κομάτι του ποιοι είμαστε, τι ελπίζουμε να είμαστε αλλά και τι επιθυμούμε για τα παιδιά μας.
Όταν αγνοούμε τις παλιές αμαρτίες χάριν πολιτικών σκοπιμοτήτων, όταν κλείνουμε τα μάτια στις αδικίες του παρελθόντος για να αποφύγουμε να προκαλέσουμε το κατεστημένο, αδικούμε όχι μόνο την ιστορία, αλλά και τους εαυτούς μας και το μέλλον μας. Γιατί όταν δεν καταφέρνουμε να αντιμετωπίσουμε με ειλικρίνεια το παρελθόν, διαφθείρουμε αυτό το ίδιο το μέλλον.
Ίσως είναι επίπονο να ρίχνουμε το φως της αλήθειας σε γεγονότα του παρελθόντος. Αλλά σε μέρη όπως η Νότια Αφρική και η επανενωμένη Γερμανία, είδαμε ότι υπάρχει συστηματική προσπάθεια να αντιμετωπιστούν οι αδικίες του παρελθόντος...να ανοίξουν οι πόρτες που ήταν κλειστές και να κατεδαφιστούν τα εμπόδια που δίχαζαν τους ανθρώπους για αιώνες. Και μόνο τότε μπορεί να ξεκινήσει η πραγματική συμφιλίωση.
Η άρνηση του παρελθόντος είναι άρνηση της ευκαιρίας για ειλικρινή αξιολόγηση αυτών που συνέβησαν πριν από μας και του τρόπου με τον οποίο άγγιξαν τη ζωή μας σήμερα και θα συνεχίσουν να επηρεάζουν άλλους αύριο. Καθυστερεί την ευκαιρία για συνεννόηση ανάμεσα στους λαούς που θα εγγυόταν ότι δεν πρόκειται να επαναληφθούν οι τραγωδίες του παρελθόντος. Και μειώνει την πιθανότητα για πραγματικές συνεργασίες και σεβασμό ανάμεσα σε έθνη που ζητούν να γίνουν μέρος της παγκόσμιας κοινότητας.
Οι ιστορίες των Ελληνικών οικογενειών του Πόντου που έζησαν υπό το καθεστώς του φόβου πρέπει να γίνουν γνωστές ώστε οι μελλοντικές γενιές να αντιληφθούν την κληρονομιά τους. Αυτή εδώ η Οργάνωση κατανοεί αυτή τη βασική αρχή και έχει αφοσιωθεί στο να δίνει φωνή σε εκείνους που υπέφεραν βιαιότητες αλλά και τους απογόνους τους που αναζητούν αναγνώριση αυτού που ήδη ξέρουν—ότι συντελέστηκαν αδικίες και δεν πρέπει ποτέ να ξεχαστούν.
Μία από αυτές τις ιστορίες είναι της Σάνο Χάλο, της οποίας την επική ιστορία επιβίωσης, μεταμόρφωσης και αποφασιστικότητας αφηγήθηκε η κόρη της Θία, στο βιβλίο «Ούτε το όνομά μου». Αφηγούμενη την ιστορία μιας γυναίκας η Θία έδωσε ένα ανθρώπινο πρόσωπο σε κάτι που μέχρι πρότινος ήταν μια άγνωστη τραγωδία για τον υπόλοιπο κόσμο. Το έργο της βοήθησε και άλλους να θυμηθούν, και ενθάρρυνε τους ανθρώπους να καταλάβουν με ποιο τρόπο η τραγωδία των Ελλήνων του Πόντου άγγιξε τις ζωές τους.
Η διαδικασία της αφήγησης τέτοιων ιστοριών και η διαδικασία αναγνώρισης αυτών των γεγονότων δεν είναι απλή άσκηση σκανδαλοθηρίας. Δεν είναι έργο εκείνων που δημιουργούν περιβλήματα ή που ψάχνουν να βρουν υπαίτιους να επιρρίψουν κατηγορίες για να πάρουν καθυστερημένα ικανοποίηση.
Αντίθετα, είναι μια διαδικασία που αποτελεί θεμέλιο για να καταλάβουμε ποιοι είμαστε, πως φτάσαμε εδώ που είμαστε και πως μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι στα επόμενα χρόνια δε θα επιτραπεί σε κανένα συσχετισμό δυνάμεων να δράσει με τρόπο που να δικαιολογεί την καταστροφή μιας ολόκληρης κοινότητας ανθρώπων.
Οι Οθωμανοί Τούρκοι επεδίωξαν να ξεριζώσουν την Ελληνική κοινότητα του Πόντου και αυτό αποτελεί μια τραγωδία. Αλλά ο λαός του Πόντου και η πλούσια κουλτούρα του επιβίωσαν και αυτό αποτελεί θρίαμβο. Είναι θρίαμβος για την ποντιακή κοινότητα αλλά και για όλους εκείνους που όρθωσαν το ανάστημά τους και αφηγήθηκαν την ιστορία τους.
Έρχομαι από την άλλη άκρη του Ατλαντικού για να σας πω ότι οι Έλληνες του Πόντου είναι πάντα στην καρδιά μου αλλά και στις καρδιές πολλών από τους συμπατριώτες μου.
Έρχομαι εδώ για να θυμηθώ μαζί σας την αδικία που συντελέστηκε πριν από 92 χρόνια και να συνταχθώ μαζί σας στην παραδοχή ότι δεν πρέπει ποτέ να επιτραπεί να επαναληφθούν τέτοιες τραγωδίες.
Και έρχομαι εδώ για να στείλω ένα ηχηρό μήνυμα στη παγκόσμια κοινότητα ότι όταν οι Έλληνες του Πόντου ή οποιαδήποτε άλλη μειονότητα στοχοποιείται και θανατώνεται ή απελαύνεται, επειδή είναι αυτοί που είναι ή επειδή είναι όπως είναι, πρέπει να καταδικάζουμε αυτή τη συμπεριφορά και να την λέμε με το όνομά της: αποτελεί μια προσβολή στην ανθρωπιά μας.
Ποτέ δεν πρέπει να διστάζουμε να ρίχνουμε άπλετο φως αλήθειας στο παρελθόν μας, γιατί είναι ο μόνος τρόπος να αποτρέψουμε να γίνει η επανάληψη των χειρότερων εγκλημάτων της ανθρώπινης συμπεριφοράς αποδεκτό πολιτικό εργαλείο οποιουδήποτε έθνους.
Speech by former State Senator Leonidas Raptakis to the Panpontian Federation of Greece
I want to thank the members of the Pan-Pontian Federation of Greece for giving me the opportunity to speak here today. It is an honor to be a part of this event and to support the important work this organization does to make sure the story of the Pontic Greek people is never forgotten.
As a State Representative and then a State Senator in Rhode Island, I had the opportunity to offer resolutions in the State House recognizing the injustice of what happened 92 years ago to the Pontian Hellenes. I did this because I truly believe that if we fail to respect and understand our past, we will not grow together as a community of people and nations. As the great American writer William Faulkner once said, “The past isn’t dead. In fact, it’s not even past.”
As a Southerner, much of Faulkner’s fiction dealt with the burdens of the past in the present. His was a world where the tragic legacy of slavery continued to have an immediate impact on the lives of many Americans well into Faulkner’s adult life in the nineteen-twenties, the thirties, the forties, and the fifties.
The simple fact is that the past cannot be denied because it is woven into our present lives and the lives of those yet to come. It is not the stuff of dusty history books or grainy old photographs. It is a part of who we are and what we hope to be and what we want for our children.
When we seek to ignore past sins for the sake of political expediency… when we turn a blind eye to past injustices in order to avoid disrupting the status quo…we do a disservice to not only to history, but to ourselves and our future. Because when we fail to deal honestly with the past, we corrupt that future.
Shining the light of truth on past events may be painful. But in places like South Africa and the re-unified Germany, we have seen that when there is a systematic effort to address past injustices…to open up doors that were closed and to bring down barriers which divided people for decades, only then can true healing begin.
To deny the past is to deny the opportunity for honest assessments of what has gone on before us and how it has touched our lives today and will continue to impact others tomorrow. It delays the opportunity for understanding among peoples to ensure that past tragedies are not repeated. And it diminishes the opportunity for true partnerships and respect between nations which seek to be part of the world community.
The stories of Pontian Greek families who lived through a reign of terror need to be told so that future generations understand their legacy. This organization understands that essential principle and has dedicated itself to giving voice to those who suffered atrocities and their descendents who seek recognition of what they already know—that injustices were done and should never be forgotten.
One of those stories, one of those voices, was that of Sano Halo, whose epic tale of survival, transformation and determination was told by her daughter Thea in “Not Even My Name”. In writing one woman’s story, Thea Halo has put a human face to what was previously a largely unknown tragedy in much of the world. Her work helped others remember, encouraged people to understand how the tragedy of the Pontian Greeks touched their lives.
The process of telling such stories and the process of seeking recognition of these events is not a mere exercise in muckraking. It is not the work of trouble-makers or finger-pointers seeking delayed gratification for assigning blame.
Instead, it is a process that is fundamental to understanding who we are, how we have gotten to where we are, and how we can make sure that in the years to come no combination of forces can ever be allowed to come together in a manner which justifies the destruction of an entire community of people.
The Ottoman Turks sought to eradicate the Pontian Greek community and that is a tragedy. But the Pontian people and their rich culture survived and that is a triumph. It is a triumph for the Pontian community and all those with the courage to stand up and tell their story.
I come from across the Atlantic to tell you that the Pontian Greeks are close to my heart and close to the hearts of many of my fellow citizens.
I come here to commemorate the injustice of 92 years ago and to stand with you in saying that such tragedies can never be allowed to happen again.
And I come here to send a strong message to the world community that when the Pontian Greeks or any minority groups are targeted for death or deportation because of who they are or how they look that we must denounce this behavior and call this what it is—an affront to our humanity.
We must never shy away from shining the light of truth on our past because it is the only way to avoid repeating the worst crimes and the worst kinds of human behavior from becoming an acceptable tool of any nation’s policies.