Τραπεζούντα,
κείμενο-φωτογραφίες των Νίκου Παπαχρήστου και Νίκου Μαγγίνα
Πλήθη πιστών που ταξίδεψαν από την Ελλάδα, την Ρωσία, την Γεωργία, την Κύπρο και πολλές άλλες χώρες, ακόμα και από την μακρινή Αυστραλία ανέβηκαν σήμερα το πρωί στο όρος Μελά του Πόντου για να συμμετάσχουν στην πανηγυρική θεία λειτουργία που τελέστηκε προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και με την συμμετοχή του Αρχιεπισκόπου Αμερικής Δημητρίου και του Μητροπολίτη Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβα.
Ήταν ένα ταξίδι επανασύνδεσης με τις ρίζες, ένα προσκύνημα στην γη που φιλοξενεί τα λείψανα των προγόνων, μια ευκαιρία για προσευχή στο Μοναστήρι της Παναγιάς της Σουμελιώτησσας, προστάτιδας του Ποντιακού Ελληνισμού. Η επανένωση μιας μακραίωνης νοητής αλυσίδας που βιαίως έσπασε το 1923.
«Ανήλθαμε εκπληρούντες την μύχιον υπόσχεσίν μας, η οποία μετεποιήθη εις καρδιακήν προσευχήν, να μας αξιώση η Υπεραγία Θεοτόκος, η Παναγία η Σουμελιώτισσα, να την πανηγυρίσουμε και πάλιν εις τον ιερόν βράχον της, εις τον στενόν τούτον αλλ᾽ όντως ευρύχωρον, όπως αυτή, και ηλιοστάλακτον θρόνον της, εις τον οποίον κατά το παρελθόν έτος εψάλαμε δια πρώτην φοράν μετά πολυετή σιωπήν, και με βαθυτάτην συγκίνησιν, το «νενίκηνται της φύσεως οι όροι», και ηκούσαμε να ηχούν μυστικώς «τα τριανταπέντε σήμαντρα και οι δεκαοχτώ καμπάνες» της Σουμελιώτισσας. Και ιδού, αδελφοί και τέκνα, «πεποικιλμένη τη θεία δόξη», μας υποδέχεται και εφέτος η πανύμνητος Θεοτόκος, παλαιούς και νέους προσκυνητάς, εξ Ελλάδος και Ρωσίας και Γεωργίας και Ουκρανίας και Κύπρου και εκ της βασιλίδος των Πόλεων, και εκ των της οικουμένης περάτων, Ποντίους και φιλοποντίους, και όλα τα πιστά τέκνα της, και μας ασπάζεται όλους μητρικώς, χαίρουσα δια το προσκύνημά μας, και επισκιάζουσα ημάς με «την φωτοφόρον και θείαν» αυτής χάριν» είπε, στην ομιλία του, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος και πρόσθεσε:
«Μαζί της μας υποδέχονται πανηγυρίζοντες οι κτίτορες της ιεράς ταύτης Μονής Βαρνάβας, Σωφρόνιος και Χριστοφόρος, και οι μετά των αποστόλων παρεπιδημούντες σήμερον ενταύθα ουράνιοι ένοικοι της Τραπεζούντος και της Κερασούντος, της Σινώπης και της Ματσούκας, του Βαζελώνος και του Περιστερεώτα. Μαζί της και η χορεία των ευλαβών τέκνων της, τα οποία ανά τους αιώνας εστήριξαν, ενίσχυσαν, εκραταίωσαν και εμεγάλυναν το ιερόν αυτό Σταυροπήγιον. Μαζί της και τα πλήθη των Ποντίων, τα οποία επί δεκαέξ αιώνας άναβαν ενώπιον της θαυματουργού εικόνος της την λαμπάδα της προσκυνήσεως και της αγάπης των προς την Δέσποιναν του Κόσμου, την Πλατυτέραν των ουρανών, την ιδικήν των Παναγίαν, την Σουμελιώτισσαν».
Περισσότεροι από 2000 προσκυνητές ανέβηκαν στην Σουμελά περνώντας μέσα από τα δάση με τις καστανιές και τις φουντουκιές και ψηλότερα, στα 1100 μέτρα όπου βρίσκεται το Μοναστήρι, μέσα από τις Οξιές, τα πανύψηλα μαύρα έλατα, περπατώντας στο «χαλί» από φτέρες που σκεπάζει το γόνιμο έδαφος του βουνού. Και όλα αυτά υπό τον ήχο των νερών του αρχαίου ποταμού Πυξίτη. Τοπίο μοναδικής φυσικής ομορφιάς, σημείο συνάντησης του ανθρώπου με τον Θεό.
Στο Μοναστήρι, που σήμερα λειτουργεί ως Μουσείο, περίπου 500 πιστοί μπόρεσαν να εισέλθουν σε αυτό, αφού οι αρχές για λόγους ασφαλείας και προστασίας του μνημείου δεν επέτρεψαν την είσοδο σε περισσοτέρους. Με δέος παρακολούθησαν την θεία λειτουργία και με ευλάβεια άναψαν ένα κερί στην χάρη της Παναγίας.
"Δεν ήλθαμε δια να θρηνήσουμε απώλειας"
«Όσοι προσήλθαμε εδώ, ήλθαμε δια να γίνουμε και ημείς θεαταί του θαύματος της Θεομήτορος• θεαταί του θαύματος της μεταλλαγής του θανάτου εις ζωήν, της μεταλλάξεως των λυπηρών επί τα θυμηδέστερα. Εδώ «σε πιάνουν κλάματα – και όποιος δεν το χει αισθανθεί, δεν ξέρει από θαύματα». Όσοι προσήλθαμε εδώ, δεν ήλθαμε δια να θρηνήσουμε απωλείας, αλλά δια να ανανεώσουμε την ελπίδα και την πίστιν ότι και εκ του θανάτου είναι δυνατόν να οδηγηθούμε εις την ζωήν, αρκεί να πιστεύσουμε εις την Παναγίαν Μητέρα μας ειλικρινώς και ακραδάντως• αρκεί να εμπιστευθούμε, εν ενότητι πίστεως και πνεύματος, «εαυτούς και αλλήλους και πάσαν την ζωήν ημών» εις την μητρικήν της αγάπην, και εις την ανύστακτον προς τον Πανοικτίρμονα Υιόν της μεσιτείαν της» επισήμανε ο Οικουμενικός Πατριάρχης.
«Όσοι προσήλθαμε εδώ», συνέχισε, «ας μη περιορισθούμε να την ατενίζουμε «αιρομένην προς ύψος», ας μη αρκεσθούμε εις το φυσικόν αυτό ύψος, το όρος Μελά, εις το οποίον ανεβήκαμε σήμερα δια να προσκυνήσουμε την Χάριν της και να εορτάσουμε την ένδοξον Κοίμησίν της. Ας αξιοποιήσουμε την Υπεραγίαν Θεοτόκον ως όντως κλίμακα, δια να ανέλθουμε και ημείς προς ουρανόν. Ας μη αρκεσθούμε μόνον εις την άνοδόν μας προς «το θείον τούτο όρος και άγιον» της Θεομήτορος, αλλά ας φροντίσουμε να παραμερίσουμε «παν όρος και βουνόν», το οποίον παρακωλύει την επικοινωνίαν μας με τον Θεόν και την Παναγίαν Μητέρα μας. Ας απαλλαγούμε από τα δεσμεύοντα την ψυχήν μας ποικιλώνυμα πάθη, ας αποκηρύξουμε τον εγωϊσμόν και την φιλαυτίαν, τα οποία δημιουργούν μεν εις τον άνθρωπον προσωρινώς την ψευδαίσθησιν της ισχύος και της αυταρκείας, οδηγούν όμως αυτόν τελικώς εις την αυτοκαταστροφήν. Ας προκρίνουμε αντ᾽ αυτών την ανυπέρβλητον δύναμιν της ανιδιοτελούς αγάπης και την ακατανίκητον ισχύν της υψοποιού ταπεινώσεως, αι οποίαι εστόλιζαν την Παναγίαν Παρθένον εις τοιούτον βαθμόν, ώστε να αξιωθή να γίνη η Χώρα του αχωρήτου Θεού, και να μακαρίζεται ως η Πλατυτέρα των ουρανών και ως Κυρία των αγγέλων και των ανθρώπων».
Ήταν η δεύτερη χρονιά που τελέστηκε η λειτουργία, ύστερα από την περυσινή που και πάλι προεξήρχε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, ύστερα από 87 χρόνια αναγκαστικής σιωπής της Ιστορικής Μονής.
«Εις αυτήν την επιλογήν καλούμεν με πολλήν αγάπην όλους εσάς, ευλαβείς προσκυνηταί, ώστε η συγκίνησις εκ της ιεράς αυτής αποδημίας εις την Μονήν της Παναγίας Σουμελά, να μη αποτελέση προσωρινόν μόνον συναίσθημα συντόμως εξατμιζόμενον, αλλά αφορμήν ριζικής αλλαγής και μεταστροφής του έσω ημών ανθρώπου σε κατά Θεόν κτισθέντα καινόν άνθρωπον» σημείωσε στην ομιλία του ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος και συνέχισε:
«Τοιουτοτρόπως, θα ζήσουμε και εμείς το θαύμα, το οποίον εβίωσαν οι απόστολοι, και θα αισθανθούμε το στοργικό χέρι της πανυπερευλογημένης Θεοτόκου να σφογγίζη τα δάκρυά μας, και να μας ενθαρρύνη δια να αγωνισθούμε έτι πλέον τον καλόν αγώνα, να διατηρούμεν άσβεστον την κανδήλαν της προς αυτήν αγάπης και πίστεως και εις το μέγα αυτό Μοναστήρι της του Πόντου αλλά και εις τας ψυχάς μας».
Στην πανηγυρική θεία λειτουργία παρέστησαν συμπροσευχόμενοι οι Μητροπολίτες Δημητριάδος Ιγνάτιος, Δράμας Παύλος, ο Αρχιεπίσκοπος Γιαροσλάβλ και Ροστώβ Παντελεήμονας, εκ της Εκκλησίας της Ρωσίας και ο Επίσκοπος Φασιάνης Αντώνιος, βοηθός Επίσκοπος του Αρχιεπισκόπου Αμερικής. Ανάμεσά στους προσκυνητές ο ομογενής βουλευτής στη Ρωσική Δούμα Ιβάν Σαββίδης, ο πρώην υπουργός Στέλιος Παπαθεμελής και ο πρώην Πρόεδρος της ΕΣΥΕΑ Πάνος Σόμπολος
Αναφερόμενος στην παρουσία του ρώσου Ιεράρχη και των πιστών εκ της Εκκλησίας της Ρωσίας, ο Οικουμενικός Πατριάρχης επανέλαβε την πρόσκλησή του όπως μελλοντικά να μπορέσει να έλθει για να συλλειτουργήσουν και ο Πατριάρχης Μόσχας και πάσης Ρωσίας Κύριλλος.
Σας χαιρετούμε από τον τόπο που είναι οι ρίζες σας» είπε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος απευθυνόμενος στους απανταχού Ποντίους εκφράζοντας τους την αγάπη του και ζητώντας από όλους να κρατήσουν στην καρδιά τους αυτό το μεγάλο πνευματικό γεγονός.
Πηγή: Amen