Παρασκευή 25 Νοεμβρίου 2011

Ο «γολγοθάς» της Κατοχής


του Φόρη Πεταλίδη

Η προσφυγιά ήταν πρόσφατη. Δεν πρόλαβαν να σταθούν στα πόδια τους μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών με τη Συνθήκη της Λοζάνης, το 1923, και ήρθε ο νέος αγώνας για να κρατήσουν την Ελλάδα ελεύθερη. Πολέμησαν στο αλβανικό μέτωπο και στη Μακεδονία για να αποκρούσουν τον εχθρό, τη φασιστική Ιταλία και τη ναζιστική Γερμανία, αλλά οι μηχανοκίνητες ορδές του Χίτλερ σκέπασαν τον ελεύθερο ορίζοντα της χώρας μας. Η πείνα θέριζε τους κατοίκους των πόλεων. Και τότε οι πρόσφυγες δεν ξέχασαν την αλληλεγγύη στο συνάνθρωπο. Η Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης στη Μακεδονία και η «Αργοναύται - Κομνηνοί» στην Καλλιθέα Αττικής έσωσαν από την πείνα χιλιάδες άτομα.

Τη δράση αυτών των δύο ποντιακών οργανώσεων μελέτησε ο Κυριάκος Στ. Χατζηκυριακίδης, δρ Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας και υπεύθυνος Δημοτικού Ιστορικού Αρχείου Κορδελιού - Ευόσμου και ξεναγεί τους αναγνώστες του «Α» στις δύσκολες συνθήκες της Κατοχής.

Η Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης

Η δράση και η προσφορά της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης στην περίοδο του ελληνοϊταλικού πολέμου και της γερμανικής κατοχής θα μπορούσε να συνοψισθεί στους ακόλουθους άξονες: επιδόματα στους απόρους, συσσίτια παιδιών, περίθαλψη αρρώστων. Ηδη από το 1941 η λέσχη έσπευσε να βοηθήσει το έργο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού σχετικά με τη φροντίδα των μικρών παιδιών. Το 1942 οργάνωσε μάλιστα και δύο αποστολές παιδιών άπορων οικογενειών της Καλαμαριάς (73 και 40 αντίστοιχα, ηλικίας 6-13 ετών) που στάλθηκαν στις 25 Μαρτίου 1942 και λίγο αργότερα στην περιοχή της Πτολεμαΐδας, για να σωθούν από το φάσμα της πείνας. Αλλα 33 φιλοξενήθηκαν από ποντιακές οικογένειες του Μεσσιανού Γιαννιτσών. Οι ανάδοχες οικογένειες απέστελλαν ακόμη και τρόφιμα στις οικογένειες των παιδιών στην Καλαμαριά. Κάθε παιδί έφερε μάλιστα επάνω του και επιστολή της «Ευγνωμονούσας Μάνας της Καλαμαριάς». Αξίζει, να αναφέρουμε τις χειρόγραφες σημειώσεις από το προσωπικό αρχείο του Μιχάλη Μεταλλείδη:

«Είμαι η τραγική γυναίκα της Καλαμαριάς, που βρέθηκε στην ανάγκη να χωρισθεί από το παιδί της, για να μην το βλέπει να μαραζώνει και να λιώνει από την πείνα, τη στέρηση και την ανέχεια. Είμαι εκείνη που το παιδί της βρίσκεται την ώρα τούτη στα χέρια σου. Κράτησέ το. Προστάτευσέ το. Χάρισέ του ένα ελάχιστο μέρος από τις φροντίδες σου».

Το 1942, η λέσχη στράφηκε και στην περίθαλψη των ασθενών απόρων συμπατριωτών, με σκοπό τον εντοπισμό και την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη των αρρώστων, με παράλληλη διεξαγωγή εράνων. Το 1943 βοηθάει τους βομβόπληκτους των Συκεών, εξασφαλίζει ρούχα για παιδιά, προσφέροντας μάλιστα σημαντικό χρηματικό ποσό από το δικό της ταμείο.

«Αργοναύται - Κομνηνοί»

Οι «Αργοναύται - Κομνηνοί» ανέπτυξαν σχεδόν από τα πρώτα χρόνια της ίδρυσής τους (1930) μία ευρεία δράση, ευεργετική για το κοινωνικό σύνολο τόσο σε καιρό ειρήνης όσο και στις εμπόλεμες περιόδους που βίωσε η Ελλάδα. Με την επίθεση των ιταλικών στρατευμάτων, ο σύλλογος αποφάσισε την αποστολή δώρου σε κάθε Πόντιο και μη στρατιώτη στα βουνά της Βορείου Ηπείρου. Στο κάθε δέμα τοποθετούσαν: ένα ζεύγος μάλλινες κάλτσες, ένα προσόψι, μία κουβαρίστρα ή ένα μασουράκι, βελόνες και παραμάνες, κάρτες αλληλογραφίας και ένα μολυβάκι, ένα μικρό σαπούνι, ένα χακί μαντίλι, μία χτένα και δύο μικρά πακέτα τσιγάρα. Χάρη στις εισφορές των πατριωτών στάλθηκαν συνολικά 1.132 δέματα.

Το Σεπτέμβριο του 1941, μόλις 5 μήνες μετά την επικράτηση των δυνάμεων Κατοχής, άρχισαν για πρώτη φορά οι συζητήσεις για την αναγκαιότητα πραγματοποίησης συσσιτίων. Το σχέδιο για τη διοργάνωση του συσσιτίου ήταν πια έτοιμο στις αρχές του 1942. Με την έναρξη του συσσιτίου, το οποίο τουλάχιστον τις πρώτες ημέρες λειτούργησε μόνο με τις οικονομικές δυνάμεις του συλλόγου, προσήλθαν για εγγραφή άλλα 350 παιδιά. Αλλοι προσέφεραν χρήματα, άλλοι τρόφιμα και ψωμί, άλλοι το απαραίτητο νερό του συσσιτίου. Υπήρχαν και οι φορείς ή οι εταιρίες που προσέφεραν επανειλημμένα, σε κάθε κρίσιμη στιγμή, τη βοήθειά τους. Λίγες μόνον ημέρες μετά την έναρξη του συσσιτίου στην Καλλιθέα προτάθηκε, λόγω της επείγουσας κατάστασης, να σιτιστούν και τα παιδιά της Δραπετσώνας (γνωστή και ως ποντιακός συνοικισμός), καθώς οι ανάγκες του εκεί πολυπληθούς ποντιακού στοιχείου ήταν πολύ μεγάλες. Συνολικά, τα σιτιζόμενα παιδιά στην Καλλιθέα και στη Δραπετσώνα έφθασαν τα 500 (σίτιση μέρα παρά μέρα). Η λειτουργία του συσσιτίου συνεχίστηκε κανονικά και απρόσκοπτα μέχρι και τα μέσα του 1943. Τελικά, 2,5 χρόνια αφότου το συσσίτιο του συλλόγου είχε ξεκινήσει, σταμάτησε, την 1η Οκτωβρίου του 1944, με την απελευθέρωση.

Πηγή: Αγγελιοφόρος