Ο ποντιακός ελληνισμός, αλλά και ο ευρύτερος πνευματικός και καλλιτεχνικός κόσμος της χώρας, στερήθηκε από την Τετάρτη 1 Αυγούστου 2012 τις αγαθές υπηρεσίες και την προσφορά του ευπατρίδη Ευστάθιου (Στάθη) Ευσταθιάδη.Ο νομικός Στάθης Ευσταθιάδης, που γεννήθηκε στην Κοκκινιά Κιλκίς το 1930, διακρίθηκε σε ποικίλους τομείς του πολιτισμού και της επιστήμης, με επίκεντρο πάντα την κληρονομιά του Πόντου. Συνδύαζε την έρευνα, την καταγραφή και τη μελέτη της λαϊκής παράδοσης με την καλλιτεχνική έκφραση, και γι’ αυτό μπορούσε να αναζωογονεί με την προσωπική του αγωνία και κατάθεση την ίδια την πλούσια και παραδεδομένη κληρονομιά. Ήταν ένας ακαταπόνητος πνευματικός εργάτης και εκφραστής του ποντιακού ελληνισμού, συμμετέχοντας σε ένα πλήθος εκδηλώσεων -μουσικές, θεατρικές, ραδιοφωνικές, διαλέξεις και συνέδρια, συγγραφή βιβλίων- παρόλο που σε ηλικία 17 χρονών είχε χάσει το φως του από έκρηξη νάρκης.
Απευθυνθήκαμε στον ηθοποιό και σκηνοθέτη Κώστα Αλεξανδρίδη, γαμπρό του Στάθη Ευσταθιάδη και γνώστη του έργου και της καλλιτεχνικής πορείας του, και του ζητήσαμε να μας σκιαγραφήσει την πορεία του εκλιπόντος: «Εκείνο που πρέπει να τονιστεί για τον Ευσταθιάδη», μας είπε, «είναι ότι υπήρξε πρωτοπόρος στον τομέα της διατήρησης των παραδόσεων των Ποντίων και εν γένει της ταυτότητάς τους. Άλλωστε υπήρξε ένας από τους πρώτους που κατάλαβαν τη σημασία και την αξία της καταγραφής του πολιτιστικού πλούτου που έφεραν οι ξεριζωμένοι από τον Πόντο για να μείνει ως παρακαταθήκη για τις επόμενες γενιές. Δυστυχώς κάποιοι άλλοι δεν το αντιλήφθηκαν αυτό και έτσι χάθηκαν πολύτιμα στοιχεία. Αντίθετα ο Στάθης Ευσταθιάδης, παρ’ όλο το σοβαρό πρόβλημα που αντιμετώπιζε, κατέγραψε με επιτόπιες έρευνες από τους ανθρώπους της πρώτης γενιάς των ξεριζωμένων τις μουσικές, τα τραγούδια, τα ήθη και τα έθιμα και όλο τον λοιπό θησαυρό του Πόντου».
Ο καλλιτέχνης
Όσον αφορά τον δημιουργό-καλλιτέχνη Στάθη Ευσταθιάδη μας ανέφερε: «Είχε το ταλέντο να παίζει λύρα και μάλιστα την ιδιαίτερη διάκριση να αντιλαμβάνεται, να αφομοιώνει και να αποδίδει με εξαιρετικό τρόπο το ξεχωριστό ηχόχρωμα της κάθε περιοχής του Πόντου. Αυτό το απέδειξε και όταν τα τελευταία χρόνια πήγε στον Πόντο και γνώρισε τους ποντιόφωνους μουσικούς και έπαιξε μαζί τους, αποδίδοντας θαυμάσια την ιδιαιτερότητα του τοπικού ηχοχρώματος. Αυτή η πτυχή του ταλέντου του και της αναγνώρισής του στον Πόντο δεν είναι τόσο γνωστή στην Ελλάδα. Εκεί εμφανίστηκε επανειλημμένως σε κανάλια πλάι σε μεγάλους καλλιτέχνες, όπως ήταν ο Ερκάν Ορξακλί, και έκανε πάταγο. Έτσι έμαθαν και οι ποντιόφωνοι της Τουρκίας πως και στην Ελλάδα υπάρχει αντίστοιχος με τον δικό τους πολιτισμός. Ήταν δηλαδή πρωτοπόρος και σε αυτό. Ο Στάθης Ευσταθιάδης ήταν ένας ολοκληρωμένος καλλιτέχνης, αφού εκτός από λυράρης απέδιδε και τα τραγούδια, και κάποιες από τις ερμηνείες τους δύσκολα θα βρεθούν άλλοι να τις αποδώσουν με τον ίδιο τρόπο.
Έγραψε επίσης 16 θεατρικά έργα, πολλές ποιητικές συλλογές και άρθρα. Μια άλλη ιδιαίτερα σημαντική προσφορά του ήταν η περίφημη σειρά ραδιοφωνικών εκπομπών που έκανε στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Μακεδονίας με τίτλο ‘Ποντιακοί αντίλαλοι’. Μέσα από τις εκπομπές αυτές παρουσίασε όχι μόνο τους γνωστούς και διακεκριμένους καλλιτέχνες όπως τον Χρύσανθο, τον Κουγιουμτζή, τον Γώγο κ.ά., αλλά και καλλιτέχνες από τα χωριά, που ο καθένας διατηρούσε τη μοναδική αυθεντικότητα της περιοχής του.
Ήταν μάλιστα περίφημος ρήτορας και είχε πάει σε όλο τον κόσμο όπου υπήρχε ποντιακός ελληνισμός. Αξίζει να επισημάνουμε πως όλες του οι ομιλίες γίνονταν από στήθους. Όλα αυτά εκτιμήθηκαν από την Ακαδημία Αθηνών, η οποία το 1985 τον τίμησε με το Α’ βραβείο».
Η στέγαση της κληρονομιάς του
Στην απορία μας πώς θα αξιοποιηθεί το πλούσιο αρχείο Ευσταθιάδη ο Κώστας Αλεξανδρίδης μας είπε: «Το τεράστιο αρχείο θα αξιοποιηθεί από την κόρη του, Μυροφόρα Ευσταθιάδου, η οποία πριν από μία εβδομάδα επελέγη ως αριστούχος μεταπτυχιακός του τμήματος Λαογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών να εκπονήσει διδακτορική διατριβή και έτσι να συνεχίσει και το έργο του. Γι’ αυτό και ο πατέρας της έφυγε ικανοποιημένος όταν του ανακοινώσαμε την εξέλιξη αυτή. Η στέγαση του αρχείου, των κειμηλίων και του λοιπού υλικού θα μπορούσε να γίνει σε ένα μουσείο σε συνεργασία πάντα με τον σύλλογο ‘Φάρος Ποντίων’, που είχε ιδρύσει ο ίδιος».
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΙΑ ΑΝΔΡΕΑΔΗ «Δεν είχε όρια!»
Για την προσωπικότητα του Στάθη Ευσταθιάδη μας μίλησαν επίσης ο γνωστός βραβευμένος συγγραφέας πολλών και σημαντικών βιβλίων Γεώργιος Ανδρεάδης και η σύζυγός του Αναστασία. Ο εκλιπών με τον κ. Ανδρεάδη ήταν συνιδρυτές του συλλόγου «Φάρος Ποντίων». «Στην πορεία μας στα ποντιακά θέματα», μας ανέφερε ο κ. Ανδρεάδης, «ο Στάθης είχε μια ιδιαίτερη, μια ξεχωριστή ακτινοβολία. Διέπρεπε σε ποικίλους τομείς, στο θέατρο, τη μουσική, τη συγγραφή βιβλίων. Ήταν ιδιαίτερα ενεργητικός και θα μπορούσαμε να πούμε πως δεν είχε όρια»!
Η κ. Ανδρεάδου ανέφερε: «Ο μεγαλύτερος αδελφός της μητέρας μου ήταν διευθυντής στο θέατρο Χατζώκου, που βρισκόταν στην ταράτσα του κινηματογράφου "Ολύμπιον", και μια φορά που ήμασταν εκεί μου είπε: ‘Αν θέλεις να γεμίσουμε το θέατρο, θα πρέπει να καλέσουμε τη Βουγιουκλάκη ή τον Στάθη Ευσταθιάδη. Μόνο αυτοί γεμίζουν το θέατρο και βάζουμε και καρέκλες στους διαδρόμους’. Έγραψε πάρα πολύ ωραία έργα, γιατί έπιανε την εποχή, που τότε ήταν πάρα πολύ δύσκολη για τους Ποντίους. Στην πορεία του αυτή είχε στήριγμα την αδελφή του, η οποία τον βοήθησε σε όλη του την καριέρα - όπως βεβαίως και η σύζυγός του. Ήταν μια πάρα πολύ μεγάλη απώλεια για το ποντιακό στοιχείο».
Πηγή: Μακεδονία