Οι Πόντιοι της περιοχής των Σουρμένων Αττικής, οι συγγενείς και οι φίλοι τους, την Κυριακή του Θωμά, διατηρούν και αναβιώνουν, εδώ και 91 χρόνια, το Ταφικό Έθιμο που έφεραν μαζί τους από τον Ιστορικό Πόντο.
Εκεί το έθιμο γιορταζόταν τη δεύτερη μέρα του Πάσχα, γεγονός που φανερώνει την πίστη του ποντιακού λαού στην Χριστιανική αντίληψη για την ανάσταση των νεκρών και το σεβασμό και την τιμή προς εκείνους, αφού τους αφιέρωναν τη δεύτερη μέρα της μεγάλης αυτής γιορτής της Χριστιανοσύνης.
Πλήθος Ποντίων απ’ όλη την Ελλάδα και το εξωτερικό, συγκεντρώνεται στα Σούρμενα για να τιμήσει και να βιώσει από κοντά το Ποντιακό αυτό έθιμο.
Αφού παρακολουθήσουν το πρωί της Κυριακής του Θωμά την Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων, ιερείς και ποίμνιο κατευθύνονται στο Κοιμητήριο της περιοχής.
Εκεί ο καθένας πηγαίνει στον οικογενειακό τάφο. Οι νοικοκυρές στρώνουν τραπεζομάντηλα στα οποία ακουμπούν τσουρέκια, κόκκινα αυγά, μεζέδες, ούζο και όλοι μαζί περιμένουν τον ιερέα να τελέσει τρισάγιο.
Αρχικά οι ιερείς τελούν τρισάγιο στην εκκλησία του Κοιμητηρίου των Σουρμένων υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των απανταχού κεκοιμημένων Ποντίων. Στην συνέχεια τελείται τρισάγιο σε κάθε τάφο.
Οι συγγενείς συζητούν για τα κεκοιμημένα προσφιλή πρόσωπα, θυμούνται τα προτερήματά τους, τις καλοσύνες τους και ό,τι προκαλεί την αίσθηση της ζωντανής παρουσίας των νεκρών ανάμεσά τους. Γιατί η μέρα αυτή αφιερώνεται στην ανάσταση των νεκρών. Είναι μέρα χαράς και όχι πονεμένης ανάμνησης.
Στο τέλος προσφέρουν στον ιερέα και τους παρευρισκόμενους κόκκινα αυγά και τσουρέκια. Και όλοι μαζί ψάλλουν το ΧΡΙΣΤΟΣ ΑΝΕΣΤΗ.
Πρόγραμμα εκδηλώσεων
Τετάρτη 8 Μαΐου 2013, στις 20.15, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ένωσης Ποντίων Σουρμένων
Ποντιακή θεατρική παράσταση με τίτλο: "Βαρκί ζ’ ο κλέφτες" από την Θεατρική Ομάδα της Ένωσης Ποντίων Ωραιοκάστρου και Φίλων σε μεταφορά του έργου του Δημήτρη Ψαθά και σκηνοθεσία, Γιάννη Γεωργιάδη.
«Φωνάζει ο κλέφτης». Έργο διαχρονικό και απίστευτα επίκαιρο...! Με σεβασμό προς την Ποντιακή παράδοση, αλλά και στην σύλληψη του συγγραφέα, τολμήσαμε την μεταφορά του έργου στην Ποντιακή διάλεκτο με τίτλο «Βαρκίζ’ ο κλέφτες». Εγχείρημα δύσκολο.
Κάτω από το φορτίο της ευθύνης, έπρεπε να κρατηθούν οι ισορροπίες, όσο αφορά τη γραφή και το ύφος του συγγραφέα, αλλά και την απόδοση στην Ποντιακή σε ιδίωμα Τραπεζούντας, Χαλδίας.
Σκοπός και ιερό καθήκον μας, η διάσωση της Ποντιακής διαλέκτου.
Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται στην Ελλάδα τη δεκαετία του '50 - '60. Η εντιμότητα και η αγαθοσύνη του πρωταγωνιστή, αλλά και ένα πορτοφόλι, γίνονται η αιτία να αποκαλυφθεί μια μεγάλη κατάχρηση.
Όλοι είναι Πόντιοι εκτός από τον διοικητή της αστυνομίας και τον χωροφύλακα. Οι Πόντιοι στην προσπάθεια τους να μιλήσουν
στους αστυνομικούς Ελληνικά, ανακατεύουν και τα Ποντιακά.
Φαίνεται να «δικαιώνεται» ο κλέφτης φωνάζοντας, όμως τελικά το κουβάρι ξετυλίγεται όταν...
Υπεύθυνος θεατρικού και μεταφορά στην Ποντιακή διάλεκτο: Κεβρεκίδης Αλέξανδρος
 |
| Μουσική Σχολή Σουρμένων, 1908 |
Πέμπτη 9 Μαΐου 2013, στις 20:30, στο Πολιτιστικό Κέντρο Ένωσης Ποντίων Σουρμένων
Ομιλία με θέμα: Η Ποντιακή μουσική, από την Παράδοση στην εξέλιξη
Ομιλητής: Δρ Ματθαίος Τσαχουρίδης, University of London
Θέμα: Παραδοσιακές και Σύγχρονες Τεχνικές Παιξίματος της Ποντιακής Λύρας - Συγκριτική Μελέτη με Τοξωτά Έγχορδα της Εγγύς-Μέσης Ανατολής και Κεντρικής Ασίας.
Η παρούσα εργασία στοχεύει στην ανάλυση των παραδοσιακών και σύγχρονων τεχνικών παιξίματος, ερμηνείας και εκτέλεσης της ποντιακής λύρας.
Εξετάζονται πηγές προέλευσης του οργάνου, στοιχεία οργανολογίας καθώς και εθνογραφικές έρευνες και μελέτες με αναφορά σε ποντίους λυράρηδες της πρώτης, δεύτερης και τρίτης γενιάς.
Τέλος, παρουσιάζονται λύρες από τον γεωγραφικό χώρο της Εγγύς, Μέσης Ανατολής και Κεντρικής Ασίας με ιδιαίτερη έμφαση στις ομοιότητες και διαφορές εκτέλεσης των μουσικών αυτών οργάνων με την Ποντιακή Λύρα.
Ομιλητής: Δρ Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης, University of London, Λέκτορας Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, Παιδαγωγική Σχολή, Επισκέπτης – Βοηθός Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Λονδίνου
Θέμα: Το ποντιακό τραγούδι και η έννοια της Παράδοσης στην σύγχρονη Ελλάδα.
Η παρούσα εισήγηση στοχεύει στην παρουσίαση της ανατομικής φωνητικής λειτουργίας των παραδοσιακών τεχνικών του ποντιακού τραγουδιού στον Ελλαδικό χώρο.
Στόχος είναι τόσο η αποκωδικοποίηση των φωνητικών τεχνικών, όσο και ένας προβληματισμός γύρω από τις έννοιες «Παράδοση και Αυθεντικότητα», μέσα από την τρέχουσα πρακτική της ποντιακής μουσικής.
Η φωνητική παρουσίαση έχει ως σημείο αναφοράς τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη και την προσφορά του στον ποντιακό χώρο.
Τέλος, η εισήγηση αποσκοπεί στην συνειδητοποίηση της προβληματοθεσίας που περικλείει τις έννοιες της «Παράδοσης» και της «Αυθεντικότητας», μέσα από εθνομουσικολογικές ερμηνείες που ενθαρρύνουν τη ροή της αντιπαράθεσης και της μελέτης του γνωστικού αντικειμένου.
Θα ακολουθήσει παρουσίαση με μουσικά παραδείγματα των σύγχρονων, παραδοσιακών τεχνικών παιξίματος αλλά και των μουσικών δυνατοτήτων της Ποντιακής Λύρας.
Παρασκευή 10 Μαΐου 2013, στις 20:15, Mουσικοχορευτική παράσταση - Παραδοσιακοί χοροί από όλη την Ελλάδα
Στα πλαίσια των πενθήµερων εορταστικών εκδηλώσεων η Ένωση Ποντίων Σουρµένων αφιερώνει φέτος µια από τις ηµέρες στην παρουσίαση παραδοσιακών χορών και τραγουδιών από όλη την Ελλάδα.
Βασικός µας σκοπός είναι η ανάδειξη και παραστατική παρουσίαση της σχέσης των Ελληνικών παραδοσιακών χορών και τραγουδιών µε παλαιότερες και σύγχρονες µορφές ζωής και λαϊκές εκφράσεις που αντικατοπτρίζουν διάφορες κοινωνικές και ηθικές - θρησκευτικές αξίες, ιδέες, αντιλήψεις και συνήθειες του λαού µας.
Ο χορός και το τραγούδι αποτελούν το σηµαντικό κρίκο ανάµεσα στην ιστορική και την λαϊκή παράδοση. Βασιζόµενος στην ιστορική παράδοση παίρνει σάρκα και οστά µέσω της λαϊκής έκφρασης.
Λαϊκή έκφραση που ζωντανεύει διαφορετικά από περιοχή σε περιοχή ανάλογα µε τα τοπικά ήθη και έθιµα.
Συμμετέχουν τα χορευτικά συγκροτήματα:
- Ένωση Ποντιών Σουρµένων / Χοροί Πόντου
- Σύλλογος Κρητών Ελληνικού "Ο Ψηλορείτης" / Χοροί Κρήτης
- Σύλλογος Ηπειρωτών Ελληνικού "Το Ζάλογγο" / Χοροί Ηπείρου
- Σύλλογος Ελληνικών Χορών και Εθνογραφικών Ερευνών "Ελληνική Παράδοση", Άργος / Χοροί Κυκλάδων
- Λαογραφικός Μουσικοχορευτικός Όμιλος Γλυφάδας "Χοροστάσι" Διδυμότειχου / Χοροί Ασβεστάδες
- Σύλλογος Γυναικών Αγ. Στεφάνου Κέντρο Παραδοσιακών Χορών και Μουσικής “Εμμέλεια” / Χοροί Νομού Πέλλας, Αριδαία
- Ομάδα Ελληνικού Λαϊκού Χορού Δήμου Καλλιθέας / Χοροί των Ελλήνων Προσφύγων της Β. Θράκης (Ανατολικής Ρωμυλίας)
Συνοδεύουν οι µουσικοί:
- Παυλόπουλος Γιάννης / Βιολί & Τραγούδι
- Τασούλας Θοδωρής / Κλαρίνο & Φλογέρα
- Κλαπάκης Μανούσος / Κρουστά
- Παπαπροκοπίου Κώστας / Λαούτο
- Γραμματικός Βασίλης / Γκάιντα
- Μπάκος Δημήτρης / Γκάιντα
- Αντώνης Κεχαγιαδάκης / Κρητική λύρα & Τραγούδι
- Αδαμάντιος Λαδουκάκης / Λαούτο
- Μανώλης Φετοκάκης / Λαούτο
- Γιώργος Σαραφίδης / Ποντιακή λύρα
- Στέλιος Σαραφίδης / Ποντιακό Τραγούδι
- Γρηγόρης Κεκρίδης / Νταούλι
Σάββατο 11 Μαΐου 2013, στις 19:00 στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων στις 19:00
Μέγας Πανηγυρικός Εσπερινός, χοροστατούντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γλυφάδας κ. Παύλου και αρτοκλασία υπέρ υγείας των απανταχού της γης Ποντίων.
Παραδοσιακοί χοροί του Πόντου, στις 20:15, στην πλατεία Σουρμένων
Χορεύουν τα Συγκροτήματα
- Σύλλογος Ποντίων Αμαρουσίου "Νίκος Καπετανίδης"
- Σύλλογος Ποντίων Βοιωτίας "Ο Ευκλείδης"
- Σύλλογος Ποντίων Ασπροπύργου "Οι Ακρίτες του Πόντου
- Μορφωτικός Πολιτιστικός Σύλλογος Βατερού Κοζάνης
Παραδοσιακό γλέντι μέχρι πρωίας, με κεμεντζέ, ταούλ’, τουλούμ’, γαβάλ, κρασί και χαψία...
Τραγούδι: Θεοδοσιάδης Κώστας, Καρασαββίδης Δημήτρης, Σοφιανίδης Γιώργος
Κεμεντζέ: Τσαχουρίδης Ματθαίος, Καρασαββίδης Δημήτρης
Τουλούμ: Σοφιανίδης Γιώργος
Ταούλ’ Κεκρίδης Γρηγόρης, Χατζηδαυιτίδης Νίκος
Παρουσιάζει ο Λάζος Τερζάς
Κυριακή 12 Μαΐου 2013, στις 07:00 στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος Σουρμένων στις 19:00
 |
| Έγγραφο-ντοκουμέντο του 1928 που αναφέρεται στην οργάνωση ”κατά τα εν πατρίδι έθιμα, πανήγυρην του Συνοικισμού” |
- Όρθρος και Θεία Λειτουργία προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Γλυφάδας, Ελληνικού, Βούλας, Βουλιαγμένης και Βάρης κ. Παύλου.
- Λιτανευτική Πομπή προς το Κοιμητήριο Σουρμένων, στις 11:00 π.μ.
- Επιμνημόσυνη δέηση υπέρ αναπαύσεως των ψυχών των κεκοιμημένων προσφιλών προσώπων, "Ταφικό έθιμο", στις 11:30 π.μ.
Παραδοσιακοί χοροί του Πόντου, στις 20:00, στην πλατεία Σουρμένων
Χαιρετισμοί
• Προέδρου Ένωσης Ποντίων Σουρμένων, κ. Σαραφίδη Γιώργου
• Δημάρχου Ελληνικού-Αργυρούπολης, κ. Κορτζίδη Χρήστου
• Προέδρου Συνδέσμου Ποντιακών Σωματείων Νοτίου Ελλάδος & Νήσων της Π.Ο.Ε. κ. Βαρυθυμιάδη Γιώργου
Χορεύουν τα Συγκροτήματα:
- Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντοηράκλειας "Διγενής Ακρίτας"
- Σύλλογος Ποντίων Έδεσσας "Ο Άγιος Θεόδωρος Γαβράς"
- Ένωση Ποντίων Σουρμένων
Παραδοσιακό γλέντι με κεμεντζέ, ταούλ’, τουλούμ’, γαβάλ, κρασί και χαψία...
Τραγούδι: Θεοδοσιάδης Κώστας, Καρασαββίδης Δημήτρης, Σοφιανίδης Γιώργος
Κεμεντζέ: Τσαχουρίδης Ματθαίος, Καρασαββίδης Δημήτρης
Τουλούμ: Σοφιανίδης Γιώργος
Ταούλ’ Κεκρίδης Γρηγόρης, Χατζηδαυιτίδης Νίκος
Παρουσιάζει ο Λάζος Τερζάς.