Οι Αυστραλοί ξεναγήθηκαν στα δρομάκια και στα πρώτα σπίτια του χωριού, τα οποία έχτισε ο Ceorge Divine Treloar (Τριλόουαρ), ο αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών, αρμόδιος για την περίθαλψη των προσφύγων της Α. Θράκης κατ' αρχάς (μέχρι την εκκένωση της από το ελληνικό στοιχείο) και της Δ. Θράκης αργότερα, από τον Νοέμβριο του 1922 μέχρι και το 1926
της Δήμητρας Συμεωνίδου
 |
| Σύσσωμο το χωριό του Θρυλορίου μαζί με τις τοπικές αρχές επεφύλαξαν θερμή υποδοχή στην αντιπροσωπεία των 22 Αυστραλών |
Κάθε χρόνο στις 25 Απριλίου, οι Αυστραλοί τιμούν τους πεσόντες Αυστραλούς και Νεοζηλανδούς στρατιώτες, οι οποίοι πήραν μέρος κατά τη διάρκεια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου στην εκστρατεία της Καλλίπολης το 1915. Η φετινή επέτειος βρήκε αντιπροσωπεία 22 Αυστραλών, βουλευτών, γερουσιαστών και αιρετών της τοπικής αυτοδιοίκησης στην Ελλάδα και στην Τουρκία να ακολουθούν τα χνάρια των προγόνων τους και να φτάνουν μέχρι το Θρυλόριο του Ν. Ροδόπης, εκεί όπου έδρασε ο αρμοστής της Κοινωνίας των Εθνών, αυστραλός στην καταγωγή, συνταγματάρχης του αγγλικού στρατού Ceorge Divine Treloar (Τριλόουαρ), φροντίζοντας για την περίθαλψη των προσφύγων και ουσιαστικά χτίζοντας ένα χωριό από την αρχή, στο οποίο δόθηκε το όνομά του προς τιμήν της προσφοράς του.
 |
| Η Ελληνοαυστραλή υφυπουργός Ιωάννη Μικάκου με καταγωγή από τη Μάνη και Ελληνοαυστραλός βουλευτής Ηλίας Ταρλάμης με καταγωγή από τη Λήμνο σε ένα από τα σπίτια που χτίστηκαν από τον Ceorge Divine Treloar |
Η ιστορία της προσφυγιάς ενώνει Ελλάδα - Αυστραλία
Η ιστορία που συνδέει Ελλάδα και Αυστραλία ζωντάνεψε ξανά το μεσημέρι της Κυριακής 28 Απριλίου, όταν στην κεντρική πλατεία του Θρυλορίου έφτασε το λεωφορείο με την αντιπροσωπεία των 22 Αυστραλών. Εκεί η πρόεδρος του πολιτιστικού συλλόγου Θρυλορίου "Η Κερασούντα και το Γαρς" Χρύσα Μαυρίδου ο δήμαρχος Κομοτηνής Γιώργος Πετρίδης ο μητροπολίτης Μαρωνείας και Κομοτηνής Παντελεήμων, δημοτικοί σύμβουλοι και μεγάλος αριθμός κατοίκων, επεφύλαξαν θερμή υποδοχή στους Αυστραλούς επισκέπτες με παραδοσιακούς ποντιακούς χορούς και το έθιμο Μωμόγεροι. «Είμαστε υπερήφανοι για το καλωσόρισμα» δήλωναν οι επισκέπτες και ήθελαν να αποθανατίσουν κάθε στιγμή της υποδοχής που είχαν ετοιμάσει οι Πόντιοι κάτοικοι του οικισμού διαβεβαιώνοντας με τον τρόπο τους πως δεν ξεχνούν ποτέ τους ευεργέτες τους, σέβονται το παρελθόν τους, αντιστέκονται στη λήθη και υπόσχονται ότι και οι επόμενες γενιές θα συνεχίσουν να μιλούν με περηφάνια για το όνομα του χωριού τους.
 |
| Το παραδοσιακό έθιμο των Μωμόγερων αναβίωσε στην πλατεία του χωριού με τους Αυστραλούς να αποθανατίζουν τις στιγμές με κάμερες και φωτογραφικές |
Ο Αυστραλός που οργάνωσε 15 χωριά προσφύγων
Το όνομα του Θρυλορίου αρκεί για να μικρύνουν αποστάσεις τεράστιες και δύο λαοί να σμίξουν μέσα από την ιστορία τους. Γιατί τελικά κάθε όνομα κρύβει και μια ιστορία και η ιστορία του Θρυλορίου κρύβει πόνο, τραγωδία, αλλά και δύναμη ψυχής και μεγαλείο ανθρώπινο, τόσο των προσφύγων που στήσανε αυτό το χωριό, όσο και του ανθρώπου που φέρει το όνομα του, ο οποίος συνέβαλε τα μέγιστα στο να ξαναγεννηθούν οι κάτοικοι του από τις στάχτες τους. Ο λόγος για τον αρμοστή της Κοινωνίας των Εθνών, αυστραλό στην καταγωγή, συνταγματάρχη του αγγλικού στρατού Ceorge Divine Treloar (Τριλόουαρ), αρμόδιο για την περίθαλψη των προσφύγων της Α. Θράκης κατ' αρχάς (μέχρι την εκκένωση της από το ελληνικό στοιχείο) και της Δ. Θράκης αργότερα, από τον Νοέμβριο του 1922 μέχρι και το 1926. Η προσφορά του στον ελληνισμό, τον θρακικό ελληνισμό ειδικότερα και ακόμη πιο ειδικά στον ελληνισμό του Θρυλορίου μεγάλη.
 |
| Οι Θρυλοριώτες ποτέ δεν ξέχασαν την ιστορία τους, την οποία μέσα από τις διηγήσεις τους παρέδωσαν στις επόμενες γενιές, είπε καλωσορίζοντας τους επισκέπτες η Χρύσα Μαυρίδου |
Ο Τριλόουαρ, όπως περιγράφει επιγραμματικά ο καθηγητής Λαογραφίας Μανόλης Σέργης, μετέφερε με πλοία και άλλα μέσα εκατοντάδες Ελλήνων από την Α. Θράκη στην Ελλάδα, εξοικονόμησε παράλληλα γι' αυτούς τόνους σιταριού, παρέσχε σημαντική βοήθεια στις ελληνικές αρχές, στην προσπάθεια τους να μεταφέρουν πρόσφυγες από τον Πόντο, οι οποίοι, εγκαταλελειμμένοι στα βόρεια παράλια της Μ. Ασίας ήταν έρμαιο της εκδίκησης των τουρκοσυμοριών, ανέλαβε και οργάνωσε 15 συνολικά οικισμούς προσφύγων στη Δ. Θράκη και στην Α. Μακεδονία, βοήθησε καθοριστικά στην αποκατάσταση των προσφύγων από τη θέση του Αντιπροέδρου της Επιτροπής Αποκαταστάσεως Προσφύγων, ίδρυσε στην Κομοτηνή και τη Θεσσαλονίκη Γραφεία Ευρέσεως Εργασίας γι' αυτούς, οργάνωσε νοσοκομεία, εργαστήρια ταπητουργίας, βιοτεχνίες καυσόξυλων, πλυντήρια κ.λ.π. Τη φιλοσοφία του για την αποκατάσταση των προσφύγων την οικειοποιήθηκαν και άλλοι ξένοι φιλέλληνες των αποστολών. Σύμφωνα με αυτήν οι πρόσφυγες έπρεπε να αυτοοργανωθούν, αφού προηγουμένως το κράτος και η Επιτροπή Αποκατάστασης Προσφύγων τους παρείχαν τα χρήσιμα βασικά στοιχεία για το ξεκίνημα της νέας τους ζωής (γη, σπόρους, υλικά κατασκευής σπιτιών, εργαλεία, ζώα).
 |
| Στο σπίτι της κυρίας Ανατολής προσφέρθηκαν κερκέλια (παραδοσιακά ποντιακά πασχαλινά νηστίσιμα κουλουράκια) και τα παιδιά έψαλλαν τα ποντιακά κάλαντα των Βαΐων |
Οι πρόσφυγες δεν έπρεπε να μείνουν αδρανείς, οφείλουν να οργανώσουν τη ζωή τους χωρίς άλλες κρατικές παρεμβάσεις και αρωγή, όπως ακριβώς έγινε και στο Θρυλόριο. Για τη συνολική του προσφορά στην υπόθεση της περιθάλψεως των προσφύγων στη Θράκη και στη Μακεδονία δευτερευόντως, η επίσημη ελληνική πολιτεία τίμησε τον Τριλόουαρ με το Χρυσό Σταυρό του Σωτήρος και με το να δώσει το όνομα του στο χωριό του νομού Ροδόπης. Έτσι ονομάστηκε το χωριό Θρυλόριο.
Οι απόγονοι του Αυστραλού ύπατου αρμοστή
Οι Θρυλοριώτες ποτέ δεν ξέχασαν την ιστορία τους, την οποία μέσα από τις διηγήσεις τους παρέδωσαν στις επόμενες γενιές, είπε καλωσορίζοντας τους επισκέπτες η Χρύσα Μαυρίδου και πρόσθεσε «κομμάτι αυτής της ιστορίας είναι και η ονοματοθεσία του χωριού και οι αναφορές στον σημαντικό άνθρωπο στον οποίο οφείλει το όνομα του το χωριό, σε κάθε διήγηση που αφορούσε το Θρυλόριο. «Το χωριό μας έχει σχέδιο πόλεως και φέρει το όνομα ενός μηχανικού σπουδαίου που το έφτιαξε», έλεγε η γιαγιά μου όποτε μου διηγιόταν ιστορίες από τα παλιά. Μπορεί να μην γνώριζε την πραγματική ιδιότητα του Τριλόουαρ, τόνιζε όμως με έμφαση ότι το χωριό μας δεν έχει ένα συνηθισμένο όνομα, αλλά το όνομα ενός ανθρώπου ξένου που πρόσφερε πολλά στους πρόσφυγες.
 |
| Η γερουσιαστής κ. Ένεκιουν πλαισιωμένη από τον Ελληνοαυστραλό βουλευτή Γιάννη Πανταζόπουλο υποδεικνύει με χαρά τα δώρα ένα θρακιώτικο ούζο και το ποντιακό φαγητό χασίλ |
Μεγαλωμένοι με τις διηγήσεις των παππούδων μας και τις αρχές των προγόνων μας, δε θα μπορούσαμε οι νεότεροι παρά να ξετυλίξουμε το κουβάρι της ιστορίας μας ώστε από τις αλήθειες της να διδαχθούμε και να χτίσουμε ένα καλύτερο μέλλον για εμάς και τα παιδιά μας. Περπατώντας λοιπόν στα μονοπάτια της ιστορίας μας και έχοντας την πολύτιμη βοήθεια του καθηγητή λαογραφίας Μανόλη Σέργη, όχι μόνο μάθαμε την αλήθεια του ονόματος του χωριού μας αλλά και συγκινηθήκαμε όταν διαπιστώσαμε πόσο σημαντικός άνθρωπος ήταν ο αυστραλός Τριλόουαρ για τον ελληνισμό. Έμελλε όμως να ζήσουμε ακόμη μεγαλύτερες συγκινήσεις γιατί το μονοπάτι που συνδέει το χθες με το σήμερα, το οποίο ακολουθούμε συνειδητά εδώ και χρόνια μέσα από τον Πολιτιστικό Σύλλογο Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς» μας επιφύλασσε ένα μοναδικό δώρο, μας οδήγησε στους απογόνους του Τριλόουαρ, οι οποίοι ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του Συλλόγου και επισκέφθηκαν τον Ιούλιο του 2007 το χωριό που φέρει το όνομα του πατέρα τους, το Θρυλόριο. Έτσι στις κορυφαίες εκδηλώσεις του Συλλόγου μας «Παρακάθ' κι αροθυμίας», που γίνονται για τον εορτασμό του εξωκλησιού της Αγίας Μαρίνας Θρυλορίου, στην καρδιά του καλοκαιριού, οι δύο γιοι του Τριλόουαρ David και John, η εγγονή του Ελεανόρ και η σύζυγος του David, Έλεν, με την παρουσία τους στο χωριό μας, έγραψαν τη συνέχεια της ιστορίας του πατέρα τους στην Ελλάδα, στη Θράκη και κυρίως στο Θρυλόριο. Γιατί εκτός του ότι ανέσυραν μνήμες, έφεραν μαζί τους και τα πειστήρια μιας σκληρής εποχής, της προσφυγιάς και του ξεριζωμού, όπως αποτυπώνονται μέσα από 100 ανέκδοτες φωτογραφίες που ο Τριλόουαρ, είχε την πρόνοια να τραβήξει την εποχή της δράσης του στη Θράκη».
Ξενάγηση στα σπίτια που έχτισε ο Τρίλοουαρ
Οι 22 Αυστραλοί ξεναγήθηκαν στα δρομάκια και στα πρώτα σπίτια του χωριού, τα οποία έχτισε ο Τριλόουαρ, τους προσφέρθηκε τοπικό λικέρ και χασίλ, το κατεξοχήν ποντιακό φαγητό. Η γερουσιαστής κ. Ένεκιουν με τη βοήθεια του Ελληνοαυστραλού βουλευτή Γιάννη Πανταζόπουλου μίλησε τους κατοίκους του χωριού και δήλωσε ενθουσιασμένη από την υποδοχή. Τους ευχαρίστησε ιδιαίτερα γιατί άνοιξαν την αγκαλιά τους στους Αυστραλούς που θέλησαν να μάθουν την ιστορία των προγόνων τους και πάνω από όλα εξέφρασε την ευγνωμοσύνη της για το γεγονός ότι δεν λησμόνησαν το έργο του Ceorge Divine Treloar στην αποκατάσταση των προσφύγων. Στο σπίτι της κυρίας Ανατολής προσφέρθηκαν κερκέλια, παραδοσιακά ποντιακά πασχαλινά νηστίσιμα κουλουράκια, και τα παιδιά έψαλλαν τα ποντιακά κάλαντα των Βαΐων
Το ταξίδι των Αυστραλών είχε σαν τόπους προορισμού την Καλλίπολη της Τουρκίας ακολουθώντας τα μέρη που πολέμησαν οι Αυστραλοί τον πρώτο και δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο και επισκεπτόμενοι το νεκροταφείο που υπάρχει εκεί. Επίσης επισκέφτηκαν την Κωνσταντινούπολη για να δουν τις εκκλησίες και τα ελληνικά μνημεία της πόλης. Ολοκλήρωσαν το ταξίδι τους στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στην Ουρανούπολη, χωριό που επίσης δέχθηκε τη βοήθεια των Αυστραλών κατά τη διάρκεια εγκατάστασης των προσφύγων.
Πηγή: Ο Χρόνος