Τραπεζούντα
ρεπορτάζ-φωτογραφίες του Νίκου Μαγγίνα
Στην αγιόσπαρτο και πονεμένη ποντική γη και στο λαοφίλητο προσκύνημά της στην Παναγιά σου Μελά βρέθηκε για τέταρτη χρονιά φέτος ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος. Με το βλέμμα στραμμένο μπροστά, στο μέλλον, με λογισμό και μ ΄ όνειρο διάβηκε και πάλι το ανηφορικό δρομίσκο που οδηγεί στο επιβλητικό Μοναστήρι Της. Κατέφτασε με χαρά καθώς τον περίμενε εκεί κοινωνία γνώριμη πνευμάτων δικαίων τετελειωμένω ν, οι Κτίτορες, οι Ευεργέτες Δεσπότες, οι παλαιοί οικιστές, οι ανέκαθεν πανηγυριστές της Μονής, κλήρος και λαός πολύς. Στη μοσχοβολιά από το λιβάνι, στις θεομητορικές ψαλμωδίες, στις Πατριαρχικές ειρηνεύσεις, στη μνημόνευση και στις αιτήσεις και στον γλυκόηχο κεμεντζέ εύρισκαν αναπαυμό οι μυριάδες ψυχές και το χέρι του Πατριάρχου με επιμονή, στοργή και συγκίνηση απόθετε τα ψυχία τους στο Δισκάρι. Μέσα από την ευάγρια βλάστηση αυτής της ποντικής γης οι προπάτορες συγκινημένοι προσέβλεπαν ή καλύτερα ζούσαν στο θαύμα.
Στο Πατριαρχικό αυτό Μοναστήρι γιορταζόταν και φέτος η Μητέρα της Ζωής. Η ζωή στο Μοναστήρι για τη μέρα εκείνη ξαναέγινε έννοια οικεία και προσφιλής. Όλοι συναντήθηκαν με όλους και οι πάντες με το Ποτήριο της Ζωής και έτσι η μοναξιά του υπόλοιπου χρόνου δεν είχε θέση στον τόπο. Μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος μιλώντας αναφέρθηκε στην αξία και στο ιερό νόημα της Μεγάλης Εορτής της Παναγίας ενώ μέσα από έργα ποιητών σκιαγράφησε την ευλάβεια και τον σεβασμό όλου του Ρωμαίηκου Γένους προς το Πανσεβάσμιο Πρόσωπό Της.
Στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που τελέστηκε με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο συλλειτούργησαν οι Επίσκοποι Απολλωνιάδος Σεραφείμ από την Ι. Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας και Μπροβαρί Θεοδόσιος από την Ουκρανία. Παρέστησαν ο Αρχιεπίσκοπος των Αρμενίων της Πόλης Αράμ Ατεσιάν, κληρικοί, ο Πρόξενος της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη Αθανάσιος Αστρακάς, ο δήμαρχος της Ματσούκας Ertuğrul Genc, Πρόεδροι και εκπρόσωποι Ποντιακών Συλλόγων και Σωματείων από όλη την Ελλάδα και πλήθος πιστών από την Πόλη, την Ελλάδα και άλλες χώρες. Τον Χορό των Ιεροψαλτών διήυθυνε με την στεντόρια φωνή και το αυθεντικό Πατριαρχικό ύφος, ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Λεωνίδας Αστέρης.
Μετά τη Θεία Λειτουργία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος επισκέφθηκε εθιμοτυπικά τον Δήμαρχο της Ματσούκας ενώ το απόγευμα αναχώρησε αεροπορικώς για την Κωνσταντινούπολη.
Σύντομη η φετινή επίσκεψη του Πατριάρχου στον Πόντο. Σύντομη αλλά με την ίδια πνευματική δυναμική και αξία. Με τους περί το Μελά και εν Μελά να περιμένουν και του χρόνου την επίσκεψη αυτή. Ως τότε στα πονεμένα χώματα θα ακούγεται η Πατριαρχική φωνή να ευαγγελίζεται "Εις την εικόνα της σημερινής εορτής της κοιμήσεως εικονίζεται η Παναγία περιστοιχιζομένη υπο των Θείων Αποστόλων και του Υιού της παραλαμβάνοντος την ψυχήν της. "Στην κορφήν κάθεται o Χριστός, η Παναγιά ση 'ρίζαν, σ' άκρας κάθουν οι Άγγελοι. σα φύλλα οι προφητάδες", και όπως η φυσική μητέρα μας προσπαθεί να εκπληρώσει κάθε επιθυμία του παιδιού της, έτσι και η Παναγία απο εκεί απο τους ουρανούς, εκπληρώνει πάσαν καλήν επιθυμίαν μας.
Ιδιαιτέρως όταν αυτή η επιθυμία μας και αυτἠ η προσευχή μας της απευθύνεται όπως σήμερα απο τον αγαπημένον της αυτόν τόπο, απο εδώ που ευρισκόμεθα μεταξύ ουρανού και γης, απο τα βοσκοτόπια της Μονής Σουμελά, μέσα απο τα δάση της μαυροπεύκης και της αζαλέας της ποντικής, τις κραυγές και τα ροδόδεντρα και τα χλοερά λιβάδια του Πόντου που περιγράφει τόσο όμορφα η Μαριάννα Κορομηλά¨ όταν αναπέμπωνται οι προσευχές μας μέσα εις το θρόισμα των φύλλων και τον παφλασμόν των υδάτων που ρέουν νύκτα και ημέρα, χειμώνα- καλοκαίρι, εδώ εις τας παριφάς του Όρους Μελά, εις τον Πυξίτην, το ποτάμι της Παναγίας, το χρυσοπόταμο".
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου
Πατέρες, αδελφοί και ευλογημένα τέκνα εν Κυρίω, Ηγαπημένοι όπου γης Πόντιοι,
«Ξυπνά κι ὁ γερο γούμενος, τον όρθρο του σημαίνει
και μουρμουρίζοντας σιγά, στην εκκλησιά πηγαίνει,
την άγια Εικόνα της Κυράς σκυφτά να προσκυνήσει. Κι ἐκεῖ που ετέντων ο παπάς τα χείλη να φιλήσει
του κάστηκε πως έλειπε –παράδοξη ιστορία-
απ τό θρονί της το χρυσό η Δέσποινα Μαρία...
Ετρομαξ ὁ καλόγερος... Στην πλάκα γονατίζει,
χτυπά το μέτωπο στη γη, παρακαλεί, δακρύζει...
Με μιας αστράφτ ἡ εκκλησιά κι αἰσθάνετ᾽ ένα χέρι
όπου τον ανασήκωνε...Μοσχοβολάει τ ἀγέρι...
Τα μάτια του άνοιξ ὁ παπάς...Στο κάτασπρό του γένι
το δάκρυ του έσταζε βροχή. Κοιτάζει...καθισμένη
στο Θρόνο βλέπει την Κυρά, που του χαμογελούσε
και το Παιδί που εχαίρετο και που τον ευλογούσε.
-Σε ποιό καλύβι αγνώριστο, σε ποιά καρδιά θλιμμένη
να πέρασες τη νύχτα Σου, Κυρά Φανερωμένη;»,
θα ετραγουδούσε και θα υμνούσε μαζί με όλους μας σήμερα εδώ, σην Σουμελάν την Παναΐαν, ο Λευκαδίτης ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης.
Μεγαλύνει, λοιπόν, η ψυχή μας τον Κύριον με πολλήν ευγνωμοσύνην, διότι δια τετάρτην φοράν μας αξιώνει να συναχθώμεν πανταχόθεν της οικουμένης, όπως τότε εκ των της οικουμένης περάτων, εν νεφέλαις, οι Άγιοι Απόστολοι, δια να αποδώσωμεν την οφειλετικήν τιμήν εις την πάναγνον Μητέρα του Εμμανουήλ, εις τον ηγιασμένον τούτον τόπον της περιπύστου Ιεράς Αυτοκρατορικής Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής του Όρους Μελά, του συμβόλου της βαθείας πίστεως των ορθοδόξων Ποντίων.
«Φως σ ὀμμάτια μας», λοιπόν!
Όμως, τι το ιδιαίτερον έχει ο τόπος αυτός, αφού του Κυρίου πάσα η γη και το πλήρωμα αυτής, και μάλιστα μετά από μίαν εκατονταετίαν περίπου σιωπής;
Το ιδιαίτερον είναι ότι η Χάρις του Θεού έχει αγιάσει τον χώρον τούτον δια της ασκήσεως και της χαρισματικής ακτινοβολίας των Αγίων, οι οποίοι έζησαν και ελάτρευσαν εις αυτόν τον Κύριον και την Θεοτόκον από των ημερών των ενθέων Σωφρονίου και Βαρνάβα των ιδρυτών μέχρι του Φεβρουαρίου του 1923, οπότε και ηναγκάσθησαν να εγκαταλείψουν τον ιερόν βράχον οι τελευταίοι Σουμελιώται μοναχοί.
Το όρος τούτο του Σουμελά, το οποίον επί αιώνας εφιλοξένησε το μέχρι σήμερον διασωθέν ιερόν και θαυματουργόν Εικόνισμα της Παναγίας μας, και ηγιάσθη και εχαριτώθη από αυτήν, αποτελεί, δια σύμπασαν την Εκκλησίαν και το Γένος των Ρωμαίων, διαχρονικόν σύμβολον και προσκύνημα, εις το οποίον αμέτρητα πλήθη μακαρίων προγόνων μας κατέθεσαν τα δάκρυα, τους στεναγμούς, τα προβλήματα, τας ευχαριστίας και τους μυχιαιτάτους πόθους των.
Βεβαίως δεν έχομεν σήμερον, όπως θα ευχόμασταν, συνεχή την εδώ ανθρωπίνην παρουσίαν, μίαν ζωντανήν δηλαδή μοναστικήν αδελφότητα, όπως πριν από ένα αιώνα. Ζουν όμως εν χερσί Κυρίου αι ψυχαί των πολυπληθών Σουμελιωτών Αγίων πατέρων, αι οποίαι αοράτως συνεχίζουν, μέχρι της συντελείας των αιώνων, την αέναον λατρευτικήν δοξολογίαν των μετά των αγγελικών χορών, και του πλήθους των Αγίων και των Μαρτύρων του Πόντου και όλης της Εκκλησίας, και μετά πάντων ημών, οι οποίοι σήμερα λατρεύουμε εδώ τον Θεόν των πατέρων μας εν ενί στόματι και μια καρδία.
Υπέρ πάντα, όμως, ζη και ενεργεί εδώ η Κυρία του Τόπου τούτου, η υπέραγνος και κεχαριτωμένη Θεομήτωρ, η οποία επέλεξεν ως κατοικητήριόν της αυτόν τον πελώριον κατακόρυφον βράχον, το ευλογημένον τούτο Όρος, και το κατέστησε μυστικόν κήπον και θαυμαστόν περίβολόν της, όπως και το Άγιον Όρος του κλεινού Άθωνος.
Η Δέσποινα Παναγία, «θρονιασμένη εις την καρδιάν μας», πηγάζει πολυτρόπως, αοράτως και μυστικώς, αλλ ὅμως και πραγματικώς, τας χάριτάς της και ενεργεί τας θαυματουργίας της εις τους προς αυτήν καταφεύγοντας εν πίστει.
Αδελφοί και Πατέρες και φίλτατα τέκνα απανταχού της δεσποτείας Κυρίου Ορθόδοξοι Χριστιανοί,
«Πάσχα ιερόν ημίν σήμερον αναδέδεικται». Αυτό το καλοκαιρινό Πάσχα, η Κοίμησις της Θεοτόκου. Και είναι όντως π α σ χ α. Είναι α ν α σ τ α σ ι ς. Μετέστη προς την Ζωήν, η Μήτηρ της Ζωής, η κατά σάρκα Μήτηρ του Αναστάντος Κυρίου. Και αντί λύπης δια την κοίμησίν της, τα πάντα πεπλήρωται χαράς και φωτός και αναστάσεως.
Διαχρονικώς ασπαζόμεθα αλλήλους εις τας συναναστροφάς μας με τον χαροποιόν χαιρετισμόν «Χαίρετε». Τον ίδιον χαιρετισμόν απηύθυνε και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ όταν απεκάλυψεν εις την Αγνήν Παρθένον το ευαγγέλιον της χαράς λέγων προς αυτήν «Χαίρε, Κεχαριτωμένη». Και ο Υιός της, ο Αναστάς Κύριος, εμφανισθείς εις τας Μυροφόρους μετά την Ανάστασίν Του, απηύθυνε προς αυτάς και τον κόσμον μίαν λέξιν, ένα β ι ω μ α, το «Χαίρετε» και το «Ειρήνη». Ειρήνη υπάρχει εφ ὅσον υπάρχει χαρά. Και χαράν έχομεν όταν είμεθα ικανοποιημένοι με τα «δώρα» του Θεού, και δεν ζητούμε συνεχώς. Χαρά και ειρήνη, ειρήνη και χαρά, βιώματα και καταστάσεις αλληλένδετοι και αλληλοσυμπληρούμεναι και αλληλοπεριχωρού-μεναι.
Είναι, λοιπόν, όλα τα γεγονότα της εκκλησιαστικής μας ζωής πρόξενα μόνον χ α ρ α ς. Κάθε άνθρωπος είναι κεκλημένος να μετάσχη εις την χ α ρ α ν αυτήν, γινόμενος μέλος της ουρανίου βασιλείας. Θάνατος ουκέτι κυριεύει.
Εις την ε ι κ ο ν α της σημερινής εορτής της Κοιμήσεως εικονίζεται η Παναγία, περιστοιχιζομένη υπό των θείων Αποστόλων, και του Υιού της παραλαμβάνοντος την ψυχήν της. «Σην κορφήν κάθεται ο Χριστός, η Παναγιά ση᾽ ρίζαν, σ᾽ άκρας κάθουν οι Άγγελοι, σα φύλλα οι Προφητάδες». Και όπως η φυσική μητέρα μας προσπαθεί να εκπληρώση κάθε επιθυμίαν του παιδιού της, έτσι και η Παναγία από εκεί, από τους ουρανούς, εκπληρώνει πάσαν καλήν επιθυμίαν μας.
Ιδιαιτέρως όταν αυτή η επιθυμία μας και αυτή η προσευχή μας της απευθύνεται όπως σήμερα από τον αγαπημένον της αυτόν τόπον, από εδώ που ευρισκόμεθα μεταξύ ούρανού και γης, από τα βοσκοτόπια της Μονής Σουμελά, μέσα από τα δάση της μαυροπεύκης και της αζαλέας της ποντικής, τις κρανιές και τα ροδόδενδρα και τα χλοερά λιβάδια του Πόντου που περιγράφει τόσο όμορφα η Μαριάννα Κορομηλά: όταν αναπέμπωνται οι προσευχές μας μέσα εις το θρόϊσμα των φύλλων και τον παφλασμόν των υδάτων που ρέουν νύκτα και ημέραν, χειμώνα-καλοκαίρι, εδώ εις τας παρυφάς του Όρους Μελά, εις τον Πυξίτην, το ποτάμι της Παναγίας, το Χρυσοπόταμο, το Altındere.
Η «εν πρεσβείαις ακοίμητος Θεοτόκος και εν προστασίαις αμετάθετος ελπίς» μας, η Σουμελιώτισσα, η κοιμηθείσα και μεταστάσα εις την Ζωήν Παναΐα, ευχόμεθα να δίδη εις όλους τους φυλάσσοντας θ ε ρ μ α ς π υ λ α ς, αυτήν την χ α ρ α ν και την ειρήνην του Υιού της.
Η Παναγία μ ε τ ε σ τ η προς την Ζωήν!
Και πρεσβεύει και μεσιτεύει και ικετεύει και παρακαλεί τον Υιόν Της υπέρ ημών!
Και άδεται παντού και πάντοτε ο νικητήριος π α ι α ν της Σοφίας, της Δυνάμεως και της Ειρήνης του Θεού, το Χριστός Ανέστη!
Και εις το όρος Μελά, οι «προσδοκώντες ανάστασιν» κεκοιμημένοι της ιεράς αυτής γης, ανώνυμοι και επώνυμοι, γνωστοί και άγνωστοι, και μαζί τους τα σύμπαντα, αντηχούν και απαντούν: Αληθώς Ανέστη!
Η Μήτηρ της Ζωής πρεσβεύει και νικά δια της μητρικής αγάπης και στοργής της!
Ας μιμηθούμε κατά το ανθρωπίνως δυνατόν το παράδειγμά της και την Εικόνα της, παραδιδούσης το πνεύμα εις τον Κύριον και Θεόν της, δια να εύρωμεν χάριν και έλεος όταν θα συναντηθούμε εις την ουράνιον Γαλιλαίαν και θα ιδούμε το Πρόσωπον του απροσωπολήπτου Κυρίου, «καθώς εστι» δίκαιος και αληθινός και κρίνων και αγαπών και σώζων.
Είθε όλοι να αξιωθώμεν αυτής της μοναδικής χ α ρ α ς «εν τη Χώρα των ζώντων».
Μέχρι τότε, απευθύνουμε εις την Παναγίαν, σήμερα και πάντοτε, με ένα στόμα και μία καρδιά, την «Μυστική Παράκλησι» του Μεσολογγίτου ποιητού Κωστή Παλαμά:
«Δέσποινα,
κανένα φόρεμα τη γύμνια μου
δε φθάνει να σκεπάσει,
...
Πρόστρεξε, Μυροφόρα,
μονάχα εσένα πίστεψα,
και λάτρεψα μονάχα εσένα,
από τα πρωτινά γλυκοχαράματα
κι ὥς τώρα στα αιματοστάλαχτα
μιας ωργισμένης δύσης.
...
Δέσποινα, στήριξέ με εσύ
και μη μ᾽ αφήσεις.......». Αμήν.
Στο Πατριαρχικό αυτό Μοναστήρι γιορταζόταν και φέτος η Μητέρα της Ζωής. Η ζωή στο Μοναστήρι για τη μέρα εκείνη ξαναέγινε έννοια οικεία και προσφιλής. Όλοι συναντήθηκαν με όλους και οι πάντες με το Ποτήριο της Ζωής και έτσι η μοναξιά του υπόλοιπου χρόνου δεν είχε θέση στον τόπο. Μετά την ανάγνωση του Ευαγγελίου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος μιλώντας αναφέρθηκε στην αξία και στο ιερό νόημα της Μεγάλης Εορτής της Παναγίας ενώ μέσα από έργα ποιητών σκιαγράφησε την ευλάβεια και τον σεβασμό όλου του Ρωμαίηκου Γένους προς το Πανσεβάσμιο Πρόσωπό Της.
Στην Πατριαρχική Θεία Λειτουργία που τελέστηκε με τον Πατριάρχη Βαρθολομαίο συλλειτούργησαν οι Επίσκοποι Απολλωνιάδος Σεραφείμ από την Ι. Αρχιεπισκοπή Αυστραλίας και Μπροβαρί Θεοδόσιος από την Ουκρανία. Παρέστησαν ο Αρχιεπίσκοπος των Αρμενίων της Πόλης Αράμ Ατεσιάν, κληρικοί, ο Πρόξενος της Ελλάδος στην Κωνσταντινούπολη Αθανάσιος Αστρακάς, ο δήμαρχος της Ματσούκας Ertuğrul Genc, Πρόεδροι και εκπρόσωποι Ποντιακών Συλλόγων και Σωματείων από όλη την Ελλάδα και πλήθος πιστών από την Πόλη, την Ελλάδα και άλλες χώρες. Τον Χορό των Ιεροψαλτών διήυθυνε με την στεντόρια φωνή και το αυθεντικό Πατριαρχικό ύφος, ο Άρχων Πρωτοψάλτης της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας Λεωνίδας Αστέρης.
Μετά τη Θεία Λειτουργία ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος επισκέφθηκε εθιμοτυπικά τον Δήμαρχο της Ματσούκας ενώ το απόγευμα αναχώρησε αεροπορικώς για την Κωνσταντινούπολη.
Σύντομη η φετινή επίσκεψη του Πατριάρχου στον Πόντο. Σύντομη αλλά με την ίδια πνευματική δυναμική και αξία. Με τους περί το Μελά και εν Μελά να περιμένουν και του χρόνου την επίσκεψη αυτή. Ως τότε στα πονεμένα χώματα θα ακούγεται η Πατριαρχική φωνή να ευαγγελίζεται "Εις την εικόνα της σημερινής εορτής της κοιμήσεως εικονίζεται η Παναγία περιστοιχιζομένη υπο των Θείων Αποστόλων και του Υιού της παραλαμβάνοντος την ψυχήν της. "Στην κορφήν κάθεται o Χριστός, η Παναγιά ση 'ρίζαν, σ' άκρας κάθουν οι Άγγελοι. σα φύλλα οι προφητάδες", και όπως η φυσική μητέρα μας προσπαθεί να εκπληρώσει κάθε επιθυμία του παιδιού της, έτσι και η Παναγία απο εκεί απο τους ουρανούς, εκπληρώνει πάσαν καλήν επιθυμίαν μας.
Ιδιαιτέρως όταν αυτή η επιθυμία μας και αυτἠ η προσευχή μας της απευθύνεται όπως σήμερα απο τον αγαπημένον της αυτόν τόπο, απο εδώ που ευρισκόμεθα μεταξύ ουρανού και γης, απο τα βοσκοτόπια της Μονής Σουμελά, μέσα απο τα δάση της μαυροπεύκης και της αζαλέας της ποντικής, τις κραυγές και τα ροδόδεντρα και τα χλοερά λιβάδια του Πόντου που περιγράφει τόσο όμορφα η Μαριάννα Κορομηλά¨ όταν αναπέμπωνται οι προσευχές μας μέσα εις το θρόισμα των φύλλων και τον παφλασμόν των υδάτων που ρέουν νύκτα και ημέρα, χειμώνα- καλοκαίρι, εδώ εις τας παριφάς του Όρους Μελά, εις τον Πυξίτην, το ποτάμι της Παναγίας, το χρυσοπόταμο".
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου
Πατέρες, αδελφοί και ευλογημένα τέκνα εν Κυρίω, Ηγαπημένοι όπου γης Πόντιοι,
«Ξυπνά κι ὁ γερο γούμενος, τον όρθρο του σημαίνει
και μουρμουρίζοντας σιγά, στην εκκλησιά πηγαίνει,
την άγια Εικόνα της Κυράς σκυφτά να προσκυνήσει. Κι ἐκεῖ που ετέντων ο παπάς τα χείλη να φιλήσει
του κάστηκε πως έλειπε –παράδοξη ιστορία-
απ τό θρονί της το χρυσό η Δέσποινα Μαρία...
Ετρομαξ ὁ καλόγερος... Στην πλάκα γονατίζει,
χτυπά το μέτωπο στη γη, παρακαλεί, δακρύζει...
Με μιας αστράφτ ἡ εκκλησιά κι αἰσθάνετ᾽ ένα χέρι
όπου τον ανασήκωνε...Μοσχοβολάει τ ἀγέρι...
Τα μάτια του άνοιξ ὁ παπάς...Στο κάτασπρό του γένι
το δάκρυ του έσταζε βροχή. Κοιτάζει...καθισμένη
στο Θρόνο βλέπει την Κυρά, που του χαμογελούσε
και το Παιδί που εχαίρετο και που τον ευλογούσε.
-Σε ποιό καλύβι αγνώριστο, σε ποιά καρδιά θλιμμένη
να πέρασες τη νύχτα Σου, Κυρά Φανερωμένη;»,
θα ετραγουδούσε και θα υμνούσε μαζί με όλους μας σήμερα εδώ, σην Σουμελάν την Παναΐαν, ο Λευκαδίτης ποιητής Αριστοτέλης Βαλαωρίτης.
Μεγαλύνει, λοιπόν, η ψυχή μας τον Κύριον με πολλήν ευγνωμοσύνην, διότι δια τετάρτην φοράν μας αξιώνει να συναχθώμεν πανταχόθεν της οικουμένης, όπως τότε εκ των της οικουμένης περάτων, εν νεφέλαις, οι Άγιοι Απόστολοι, δια να αποδώσωμεν την οφειλετικήν τιμήν εις την πάναγνον Μητέρα του Εμμανουήλ, εις τον ηγιασμένον τούτον τόπον της περιπύστου Ιεράς Αυτοκρατορικής Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Μονής του Όρους Μελά, του συμβόλου της βαθείας πίστεως των ορθοδόξων Ποντίων.
«Φως σ ὀμμάτια μας», λοιπόν!
Όμως, τι το ιδιαίτερον έχει ο τόπος αυτός, αφού του Κυρίου πάσα η γη και το πλήρωμα αυτής, και μάλιστα μετά από μίαν εκατονταετίαν περίπου σιωπής;
Το ιδιαίτερον είναι ότι η Χάρις του Θεού έχει αγιάσει τον χώρον τούτον δια της ασκήσεως και της χαρισματικής ακτινοβολίας των Αγίων, οι οποίοι έζησαν και ελάτρευσαν εις αυτόν τον Κύριον και την Θεοτόκον από των ημερών των ενθέων Σωφρονίου και Βαρνάβα των ιδρυτών μέχρι του Φεβρουαρίου του 1923, οπότε και ηναγκάσθησαν να εγκαταλείψουν τον ιερόν βράχον οι τελευταίοι Σουμελιώται μοναχοί.
Το όρος τούτο του Σουμελά, το οποίον επί αιώνας εφιλοξένησε το μέχρι σήμερον διασωθέν ιερόν και θαυματουργόν Εικόνισμα της Παναγίας μας, και ηγιάσθη και εχαριτώθη από αυτήν, αποτελεί, δια σύμπασαν την Εκκλησίαν και το Γένος των Ρωμαίων, διαχρονικόν σύμβολον και προσκύνημα, εις το οποίον αμέτρητα πλήθη μακαρίων προγόνων μας κατέθεσαν τα δάκρυα, τους στεναγμούς, τα προβλήματα, τας ευχαριστίας και τους μυχιαιτάτους πόθους των.
Βεβαίως δεν έχομεν σήμερον, όπως θα ευχόμασταν, συνεχή την εδώ ανθρωπίνην παρουσίαν, μίαν ζωντανήν δηλαδή μοναστικήν αδελφότητα, όπως πριν από ένα αιώνα. Ζουν όμως εν χερσί Κυρίου αι ψυχαί των πολυπληθών Σουμελιωτών Αγίων πατέρων, αι οποίαι αοράτως συνεχίζουν, μέχρι της συντελείας των αιώνων, την αέναον λατρευτικήν δοξολογίαν των μετά των αγγελικών χορών, και του πλήθους των Αγίων και των Μαρτύρων του Πόντου και όλης της Εκκλησίας, και μετά πάντων ημών, οι οποίοι σήμερα λατρεύουμε εδώ τον Θεόν των πατέρων μας εν ενί στόματι και μια καρδία.
Υπέρ πάντα, όμως, ζη και ενεργεί εδώ η Κυρία του Τόπου τούτου, η υπέραγνος και κεχαριτωμένη Θεομήτωρ, η οποία επέλεξεν ως κατοικητήριόν της αυτόν τον πελώριον κατακόρυφον βράχον, το ευλογημένον τούτο Όρος, και το κατέστησε μυστικόν κήπον και θαυμαστόν περίβολόν της, όπως και το Άγιον Όρος του κλεινού Άθωνος.
Η Δέσποινα Παναγία, «θρονιασμένη εις την καρδιάν μας», πηγάζει πολυτρόπως, αοράτως και μυστικώς, αλλ ὅμως και πραγματικώς, τας χάριτάς της και ενεργεί τας θαυματουργίας της εις τους προς αυτήν καταφεύγοντας εν πίστει.
Αδελφοί και Πατέρες και φίλτατα τέκνα απανταχού της δεσποτείας Κυρίου Ορθόδοξοι Χριστιανοί,
«Πάσχα ιερόν ημίν σήμερον αναδέδεικται». Αυτό το καλοκαιρινό Πάσχα, η Κοίμησις της Θεοτόκου. Και είναι όντως π α σ χ α. Είναι α ν α σ τ α σ ι ς. Μετέστη προς την Ζωήν, η Μήτηρ της Ζωής, η κατά σάρκα Μήτηρ του Αναστάντος Κυρίου. Και αντί λύπης δια την κοίμησίν της, τα πάντα πεπλήρωται χαράς και φωτός και αναστάσεως.
Διαχρονικώς ασπαζόμεθα αλλήλους εις τας συναναστροφάς μας με τον χαροποιόν χαιρετισμόν «Χαίρετε». Τον ίδιον χαιρετισμόν απηύθυνε και ο Αρχάγγελος Γαβριήλ όταν απεκάλυψεν εις την Αγνήν Παρθένον το ευαγγέλιον της χαράς λέγων προς αυτήν «Χαίρε, Κεχαριτωμένη». Και ο Υιός της, ο Αναστάς Κύριος, εμφανισθείς εις τας Μυροφόρους μετά την Ανάστασίν Του, απηύθυνε προς αυτάς και τον κόσμον μίαν λέξιν, ένα β ι ω μ α, το «Χαίρετε» και το «Ειρήνη». Ειρήνη υπάρχει εφ ὅσον υπάρχει χαρά. Και χαράν έχομεν όταν είμεθα ικανοποιημένοι με τα «δώρα» του Θεού, και δεν ζητούμε συνεχώς. Χαρά και ειρήνη, ειρήνη και χαρά, βιώματα και καταστάσεις αλληλένδετοι και αλληλοσυμπληρούμεναι και αλληλοπεριχωρού-μεναι.
Είναι, λοιπόν, όλα τα γεγονότα της εκκλησιαστικής μας ζωής πρόξενα μόνον χ α ρ α ς. Κάθε άνθρωπος είναι κεκλημένος να μετάσχη εις την χ α ρ α ν αυτήν, γινόμενος μέλος της ουρανίου βασιλείας. Θάνατος ουκέτι κυριεύει.
Εις την ε ι κ ο ν α της σημερινής εορτής της Κοιμήσεως εικονίζεται η Παναγία, περιστοιχιζομένη υπό των θείων Αποστόλων, και του Υιού της παραλαμβάνοντος την ψυχήν της. «Σην κορφήν κάθεται ο Χριστός, η Παναγιά ση᾽ ρίζαν, σ᾽ άκρας κάθουν οι Άγγελοι, σα φύλλα οι Προφητάδες». Και όπως η φυσική μητέρα μας προσπαθεί να εκπληρώση κάθε επιθυμίαν του παιδιού της, έτσι και η Παναγία από εκεί, από τους ουρανούς, εκπληρώνει πάσαν καλήν επιθυμίαν μας.
Ιδιαιτέρως όταν αυτή η επιθυμία μας και αυτή η προσευχή μας της απευθύνεται όπως σήμερα από τον αγαπημένον της αυτόν τόπον, από εδώ που ευρισκόμεθα μεταξύ ούρανού και γης, από τα βοσκοτόπια της Μονής Σουμελά, μέσα από τα δάση της μαυροπεύκης και της αζαλέας της ποντικής, τις κρανιές και τα ροδόδενδρα και τα χλοερά λιβάδια του Πόντου που περιγράφει τόσο όμορφα η Μαριάννα Κορομηλά: όταν αναπέμπωνται οι προσευχές μας μέσα εις το θρόϊσμα των φύλλων και τον παφλασμόν των υδάτων που ρέουν νύκτα και ημέραν, χειμώνα-καλοκαίρι, εδώ εις τας παρυφάς του Όρους Μελά, εις τον Πυξίτην, το ποτάμι της Παναγίας, το Χρυσοπόταμο, το Altındere.
Η «εν πρεσβείαις ακοίμητος Θεοτόκος και εν προστασίαις αμετάθετος ελπίς» μας, η Σουμελιώτισσα, η κοιμηθείσα και μεταστάσα εις την Ζωήν Παναΐα, ευχόμεθα να δίδη εις όλους τους φυλάσσοντας θ ε ρ μ α ς π υ λ α ς, αυτήν την χ α ρ α ν και την ειρήνην του Υιού της.
Η Παναγία μ ε τ ε σ τ η προς την Ζωήν!
Και πρεσβεύει και μεσιτεύει και ικετεύει και παρακαλεί τον Υιόν Της υπέρ ημών!
Και άδεται παντού και πάντοτε ο νικητήριος π α ι α ν της Σοφίας, της Δυνάμεως και της Ειρήνης του Θεού, το Χριστός Ανέστη!
Και εις το όρος Μελά, οι «προσδοκώντες ανάστασιν» κεκοιμημένοι της ιεράς αυτής γης, ανώνυμοι και επώνυμοι, γνωστοί και άγνωστοι, και μαζί τους τα σύμπαντα, αντηχούν και απαντούν: Αληθώς Ανέστη!
Η Μήτηρ της Ζωής πρεσβεύει και νικά δια της μητρικής αγάπης και στοργής της!
Ας μιμηθούμε κατά το ανθρωπίνως δυνατόν το παράδειγμά της και την Εικόνα της, παραδιδούσης το πνεύμα εις τον Κύριον και Θεόν της, δια να εύρωμεν χάριν και έλεος όταν θα συναντηθούμε εις την ουράνιον Γαλιλαίαν και θα ιδούμε το Πρόσωπον του απροσωπολήπτου Κυρίου, «καθώς εστι» δίκαιος και αληθινός και κρίνων και αγαπών και σώζων.
Είθε όλοι να αξιωθώμεν αυτής της μοναδικής χ α ρ α ς «εν τη Χώρα των ζώντων».
Μέχρι τότε, απευθύνουμε εις την Παναγίαν, σήμερα και πάντοτε, με ένα στόμα και μία καρδιά, την «Μυστική Παράκλησι» του Μεσολογγίτου ποιητού Κωστή Παλαμά:
«Δέσποινα,
κανένα φόρεμα τη γύμνια μου
δε φθάνει να σκεπάσει,
...
Πρόστρεξε, Μυροφόρα,
μονάχα εσένα πίστεψα,
και λάτρεψα μονάχα εσένα,
από τα πρωτινά γλυκοχαράματα
κι ὥς τώρα στα αιματοστάλαχτα
μιας ωργισμένης δύσης.
...
Δέσποινα, στήριξέ με εσύ
και μη μ᾽ αφήσεις.......». Αμήν.
Φωτογραφικό υλικό
Πηγή: Amen