 |
| Μωμοέρια: η βιωματική σχέση και οι αλλοιώσεις! |
Στα προσφυγικά χωριά του Νομού Κοζάνης το δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων αναβιώνει το δρώμενο των Μωμόγερων. Οι δρόμοι των τοπικών διαμερισμάτων Αγίου-Δημητρίου, Αλωνακίων, Καρυοχωρίου, Κομνηνών, Πρωτοχωρίου, Ρυακίου, Σκήτης, και Τετραλόφου γεμίζουν με τους ήχους του αγγείου, της λύρας, με πολύ κόσμο αλλά και με όμορφες αναμνήσεις.
Το δρώμενο των Μωμογέρων δικαίως αποκαλείται το δρώμενο, των δρωμένων. Αυτό που συμβαίνει είναι μοναδικό για τον καθένα μας, πάντα περιμένουμε με ανυπομονησία αυτή τη μέρα. Τα νέα παλικάρια του χωριού φορούν την ενδυμασία των Μωμόγερων και δίνουν σάρκα και οστά στο θεό Μώμο. Οι νοικοκυρές ετοιμάζουν πλούσια εδέσματα και φυσικά το ρακίν για να προσφέρουν στον κόσμο. Όλοι ακολουθούν τους Μωμόγερους από σπίτι σε σπίτι για να δουν τον χορό των φουστανελάδων και να γελάσουν με το σχολιασμό των κακώς γραμμένων κειμένων της εποχής από το θίασο. Στα μάτια των μικρών παιδιών βλέπεις την αγωνία και την προσμονή να μεγαλώσουν, για να πάρουν μέρος, το βλέμμα τους χάνεται στη χορευτική κίνηση και το σώμα τρέμει στο άκουσμα των συνθημάτων του αρχηγού, γυρίζεις δίπλα και καμαρώνεις τα νέα παλικάρια που με πάθος χορεύουν, ακούραστοι, κουβαλώντας στις πλάτες τους το χρέος της παράδοσης, τραγουδώντας για την πατρίδα, το θάνατο, την αγάπη, για τα πρόσωπα που λείπουν σήμερα από κοντά μας. Η στιγμή είναι μοναδική και η σκέψη που κάνεις είναι μία, κάποτε εδώ χόρευε ο παππούς μου, ο πατέρας μου και αύριο θα χορεύει ο γιος μου!
Μέσα σε μια στιγμή έχεις φέρει στα μάτια σου ολόκληρη τη ζωή, ναι μιλάμε για τη βιωματική σχέση του δρωμένου που έχουμε οι νέοι στα χωριά που κρατούν ψηλά το λάβαρο της παράδοσης.
Δυστυχώς όμως, προς μεγάλη λύπη διαπιστώνονται κάποιες αλλοιώσεις στο δρώμενο από ορισμένα σωματεία που προβάλουν το δρώμενο. Αφορμή υπήρξε η συμμετοχή γυναικών που φυσικά δεν είναι αποδεκτή. Όπως όλοι γνωρίζουμε από τους παππούδες μας, ποτέ δεν συμμετείχαν γυναίκες στο δρώμενο. Ας θυμηθούμε πως το δρώμενο υπήρξε αυτούσιο υλικό της δραματικής τέχνης (όλοι γνωρίζουμε πως στο αρχαίο θέατρο έπαιρναν μέρος μόνο άνδρες και τους γυναικείους ρόλους τους υποδύονταν μόνο αυτοί). Επίσης, την άποψη αυτή έρχεται να συμπληρώσει και το γεγονός πως το δρώμενο δεν κλονίστηκε ακόμα και όταν κατέρρεε η διονυσιακή λατρεία αλλά συνέχισε στον Πόντο κατά τη Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Οθωμανική περίοδο και έφτασε στην Ελλάδα βιώνοντας το μεγαλύτερο έγκλημα της ανθρωπότητας, τη Γενοκτονία! Είναι λοιπόν κρίμα να έχει επιζήσει ανά τους αιώνες, να έχει «βιώσει» τη Γενοκτονία και να φθείρεται σήμερα.
Έχουμε χρέος, λοιπόν, όλοι να διαφυλάξουμε ατόφια την παράδοση που οι πρόγονοί μας, μας εμπιστεύτηκαν, να τη διασώσουμε και να τη διαδώσουμε στις επόμενες γενιές ως έχει, χωρίς αλλοιώσεις, χωρίς φανφάρες, χωρίς φολκλόρ, χωρίς κινήσεις εντυπωσιασμού, χωρίς παρερμηνείες αλλά με την μοναδικότητα που έχει!
Με σεβασμό πρώτα στην παράδοση και μετά σε όλους τους πατριώτες που γνωρίζουν καλά το χρέος που κουβαλάμε στις πλάτες μας!
Συγχαρητήρια σε όλα τα σωματεία ανά την Ελλάδα που αναβίωσαν το δρώμενο σεβόμενοι τις αρχές του!
Έφη Κατσόγιαννου-Τριανταφύλλου
Ιστορικός