 |
| Παρουσίαση της Ποντιακής ιστορίας και του πολιτισμού σε παιδιά προσχολικής ηλικίας |
Πολύς λόγος έχει γίνει τα τελευταία χρόνια για την εισαγωγή της Ποντιακής ιστορίας και του πολιτισμού στα σχολικά εγχειρίδια.
Ένα δίκαιο αίτημα των ποντίων που μερικώς ικανοποιήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας με την εισαγωγή κάποιων σελίδων στα βιβλία ιστορίας. Βέβαια ελπίζουμε οι σελίδες ν’ αυξηθούν και γενικότερα ο ποντιακός ελληνισμός να πάρει τη θέση που του αξίζει στην ελληνική εκπαίδευση. Αυτά όσον αφορά τη δημόσια σχολική παιδεία. Τι γίνεται όμως με την ιδιωτική προσχολική εκπαίδευση; Το ερώτημα μπορεί να φαντάζει εξωπραγματικό καθώς μιλούμε για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Κι όμως υπάρχουν περιπτώσεις που ήδη απ’ αυτήν την ευαίσθητη ηλικία οι δασκάλες επιλέγουν θέματα από την προσφυγική ιστορία εν γένει και ειδικότερα την ποντιακή ιστορία και τον πολιτισμό, χωρίς απαραίτητα οι ίδιες να έλκουν την καταγωγή τους από τον Πόντο.
Ένα δίκαιο αίτημα των ποντίων που μερικώς ικανοποιήθηκε από το Υπουργείο Παιδείας με την εισαγωγή κάποιων σελίδων στα βιβλία ιστορίας. Βέβαια ελπίζουμε οι σελίδες ν’ αυξηθούν και γενικότερα ο ποντιακός ελληνισμός να πάρει τη θέση που του αξίζει στην ελληνική εκπαίδευση. Αυτά όσον αφορά τη δημόσια σχολική παιδεία. Τι γίνεται όμως με την ιδιωτική προσχολική εκπαίδευση; Το ερώτημα μπορεί να φαντάζει εξωπραγματικό καθώς μιλούμε για παιδιά προσχολικής ηλικίας. Κι όμως υπάρχουν περιπτώσεις που ήδη απ’ αυτήν την ευαίσθητη ηλικία οι δασκάλες επιλέγουν θέματα από την προσφυγική ιστορία εν γένει και ειδικότερα την ποντιακή ιστορία και τον πολιτισμό, χωρίς απαραίτητα οι ίδιες να έλκουν την καταγωγή τους από τον Πόντο.
Εμείς αντιληφθήκαμε μια τέτοια πρωτοβουλία σ’ ένα ιδιωτικό νηπιαγωγείο στη Δροσιά της Θέρμης και σπεύσαμε να μάθουμε περισσότερα. Συγκεκριμένα, βρεθήκαμε στις εγκαταστάσεις του σχολείου, όπου συνομιλήσαμε με τη διευθύντρια κα Άννα Μεϊμάρη και τις δασκάλες Στεφανία Παπίκα και Μαρία Θαμπάνου. Εύλογα γεννήθηκαν κάποιες ερωτήσεις τις οποίες και θέσαμε. Η πρώτη ερώτηση ήταν πως και γιατί επιλέχθηκε το συγκεκριμένο θέμα.
Η διευθύντρια κα Μειμάρη μας είπε πως «το θέμα για τον προσφυγικό ελληνισμό είναι ένα θέμα άμεσα συνυφασμένο με την ελληνική παράδοση, τα ήθη και τα έθιμά μας, την ταυτότητα και τις ρίζες μας. Στο Πολύχρωμο, θεωρούμε, ότι τα παιδιά οφείλουν να γνωρίζουν στοιχεία για την καταγωγή τους, καθώς και για την παράδοση και την ιστορία του τόπου τους. Επιπλέον, δεδομένου του ότι ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού της Θεσσαλονίκης αποτελείται από πρόσφυγες και, κατά κύριο λόγο, από έλληνες του Πόντου και της Μ. Ασίας, θεωρήσαμε, ότι η ενασχόληση με το συγκεκριμένο θέμα, θα έβρισκε μεγάλη ανταπόκριση από τα νήπια, αλλά και από τους γονείς τους».
Τη ρωτήσαμε όμως πως μπορεί να μιλήσει κανείς σε παιδιά προσχολικής ηλικίας για ένα τόσο δύσκολο θέμα;
«Το θέμα για τον προσφυγικό ελληνισμό είναι δύσκολο, αλλά, ταυτόχρονα, πολύ σημαντικό. Σε όλα τα θέματα που πραγματευόμαστε, λαμβάνουμε πρωτίστως υπ’ όψιν τη μικρή ηλικία των παιδιών του Νηπιαγωγείου και, με γνώμονα τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου θέματος, προσαρμόσαμε τις πληροφορίες και τα μέσα, ώστε να παρουσιάσουμε με τον πλέον απλό τρόπο, όλα όσα τα παιδιά μπορούν να αφομοιώσουν. Οφείλουμε να αναφέρουμε, ότι, εσκεμμένα, αποφύγαμε να αναφερθούμε εκτενώς σε γεγονότα, όπως η Γενοκτονία των Ποντίων, η Μικρασιατική καταστροφή ή το ολοκαύτωμα των Εβραίων, διότι η λεπτομερής αναφορά σε τόσο δραματικά δεδομένα, ίσως δημιουργούσε φοβία ή συναισθηματική σύγχυση στα παιδιά».
«Το θέμα για τον προσφυγικό ελληνισμό είναι δύσκολο, αλλά, ταυτόχρονα, πολύ σημαντικό. Σε όλα τα θέματα που πραγματευόμαστε, λαμβάνουμε πρωτίστως υπ’ όψιν τη μικρή ηλικία των παιδιών του Νηπιαγωγείου και, με γνώμονα τη σπουδαιότητα του συγκεκριμένου θέματος, προσαρμόσαμε τις πληροφορίες και τα μέσα, ώστε να παρουσιάσουμε με τον πλέον απλό τρόπο, όλα όσα τα παιδιά μπορούν να αφομοιώσουν. Οφείλουμε να αναφέρουμε, ότι, εσκεμμένα, αποφύγαμε να αναφερθούμε εκτενώς σε γεγονότα, όπως η Γενοκτονία των Ποντίων, η Μικρασιατική καταστροφή ή το ολοκαύτωμα των Εβραίων, διότι η λεπτομερής αναφορά σε τόσο δραματικά δεδομένα, ίσως δημιουργούσε φοβία ή συναισθηματική σύγχυση στα παιδιά».
Τι ανταπόκριση είδατε από τα παιδιά;
«Τα παιδιά του τμήματος, πραγματικά, ενθουσιάστηκαν με το θέμα του προσφυγικού ελληνισμού, γιατί, μπόρεσαν να συμμετάσχουν διαδραστικά, αναφέροντας προσωπικές ιστορίες των δικών τους προγόνων, αλλά και, παρακολουθώντας με μεγάλη προσοχή, όλα όσα μοιράζονταν με τους συμμαθητές τους μέσα στην τάξη. Άλλωστε, προγραμματίσαμε επίσκεψη του Νηπιαγωγείου στο Μουσείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών, όπου τα παιδιά θα πάρουν πληροφορίες από ειδικό ξεναγό σε ό,τι αφορά τους Έλληνες του Πόντου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι, στα πλαίσια του project, τα παιδιά θα κατασκευάσουν ένα κέντημα, που απεικονίζει μια Ποντιακή λύρα. Η προοπτική της κατασκευής αυτής χαρτοποίησε ιδιαίτερα τα παιδιά και τα μέχρι στιγμής εργόχειρα είναι, πραγματικά πολύ αξιόλογα».
«Τα παιδιά του τμήματος, πραγματικά, ενθουσιάστηκαν με το θέμα του προσφυγικού ελληνισμού, γιατί, μπόρεσαν να συμμετάσχουν διαδραστικά, αναφέροντας προσωπικές ιστορίες των δικών τους προγόνων, αλλά και, παρακολουθώντας με μεγάλη προσοχή, όλα όσα μοιράζονταν με τους συμμαθητές τους μέσα στην τάξη. Άλλωστε, προγραμματίσαμε επίσκεψη του Νηπιαγωγείου στο Μουσείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών, όπου τα παιδιά θα πάρουν πληροφορίες από ειδικό ξεναγό σε ό,τι αφορά τους Έλληνες του Πόντου. Αξίζει να σημειωθεί, ότι, στα πλαίσια του project, τα παιδιά θα κατασκευάσουν ένα κέντημα, που απεικονίζει μια Ποντιακή λύρα. Η προοπτική της κατασκευής αυτής χαρτοποίησε ιδιαίτερα τα παιδιά και τα μέχρι στιγμής εργόχειρα είναι, πραγματικά πολύ αξιόλογα».
Ποια θεωρείτε ότι θα είναι τα αποτελέσματα με την ολοκλήρωση του προγράμματος; ποιοι είναι οι προσδοκώμενοι στόχοι;
«Στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι τα παιδιά να μάθουν για τις ρίζες τους, καθώς επίσης και ένα μέρος της νεότερης ιστορίας μας. Μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα ταξιδέψουμε σε διάφορα μέρη του χάρτη. Θα δούμε τα ήθη, τα έθιμα των λαών αυτών, καθώς θα ασχοληθούμε και με τη λαογραφία τους. Θα μάθουμε για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και θα γνωρίσουμε μέσω οπτικοακουστικού υλικού τους τόπους λατρείας. Θα συζητήσουμε με τα παιδιά μας τα συμπεράσματα τους. Επιπλέον, σκοπός μας είναι, οι γνώσεις που θα αποκτήσουν τα παιδιά μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα να αφομοιωθούν έτσι, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αργότερα, ως γνώσεις κεκτημένες».
«Στόχος του συγκεκριμένου προγράμματος είναι τα παιδιά να μάθουν για τις ρίζες τους, καθώς επίσης και ένα μέρος της νεότερης ιστορίας μας. Μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα θα ταξιδέψουμε σε διάφορα μέρη του χάρτη. Θα δούμε τα ήθη, τα έθιμα των λαών αυτών, καθώς θα ασχοληθούμε και με τη λαογραφία τους. Θα μάθουμε για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις και θα γνωρίσουμε μέσω οπτικοακουστικού υλικού τους τόπους λατρείας. Θα συζητήσουμε με τα παιδιά μας τα συμπεράσματα τους. Επιπλέον, σκοπός μας είναι, οι γνώσεις που θα αποκτήσουν τα παιδιά μέσα από το συγκεκριμένο πρόγραμμα να αφομοιωθούν έτσι, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν και αργότερα, ως γνώσεις κεκτημένες».
Ποιο είναι το ποσοστό προσφυγικής καταγωγής στη τάξη;
«Το ποσοστό της προσφυγικής καταγωγής στο Τμήμα Νηπιαγωγείου του σχολείου μας αγγίζει, βάσει ενημερώσεων από τους γονείς των νηπίων, το 50%». Περιγράψτε μας λίγο το πρόγραμμα «Το project για τον προσφυγικό ελληνισμό συμπεριλαμβάνει πληθώρα δραστηριοτήτων, όπως φαίνεται στο αναλυτικό πρόγραμμα. Ενδεικτικά, αναφέρουμε ότι, στα πλαίσια της αγωγής μητρικής γλώσσας, θα ακούσουμε μέσα στην τάξη παραμύθια στην Ποντιακή διάλεκτο. Στα πλαίσια της μουσικής αγωγής, τα παιδιά θα ακούσουν μουσική και τραγούδια από τις περιοχές του Πόντου και της Μ. Ασίας, ενώ θα παρακολουθήσουν από χορευτές μέλη του συλλόγου «Εύξεινος Λέσχη Θεσσαλονίκης» παραδοσιακούς τοπικούς χορούς και θα προσπαθήσουν να μάθουν τα βήματα. Επιπροσθέτως, στον τομέα της πληροφορικής στο σχολείο, θα παρακολουθήσουμε, μέσω βιντεοπροβολέα ολιγόλεπτα βίντεο και εικόνες, σχετικές με το θέμα. Παράλληλα, θα γευτούμε παραδοσιακά εδέσματα και θα ασχοληθούμε με την κατασκευή εργόχειρου κεντήματος και γεωγραφικού χάρτη με τη μέθοδο της γραπτής ιχνηλασίας.
Πράγματι όπως πληροφορηθήκαμε τα παιδιά επισκέφθηκαν το μουσείο της Μέριμνας Ποντίων Κυριών από το οποίο έφυγαν κατενθουσιασμένα. Στη συνέχεια κλιμάκιο της Ευξείνου Λέσχης Θεσσαλονίκης με τον χοροδιδάσκαλο Γρηγόρη Γρηγοριάδη επισκέφτηκε τις εγκαταστάσεις του σχολείου, όπου παρουσίασε την αντρική και γυναικεία ποντιακή φορεσιά, έμαθε Ποντιακούς χορούς στα παιδιά και μίλησε για την ιστορία και τον πολιτισμό που ανέπτυξαν οι Έλληνες του Πόντου. Το πρόγραμμα ολοκληρώθηκε με το εργόχειρο κέντημα που δημιούργησαν όλα τα παιδιά με την Ποντιακή λύρα καθώς και μια ζωγραφιά με τον Εύξεινο Πόντο.
Εμείς να ευχηθούμε το παράδειγμα του συγκεκριμένου σχολείου να μιμηθούν και άλλα σχολεία. Είναι σημαντικό οι νέες γενιές να γαλουχούνται από μικρή ηλικία στην ιστορία του ελληνισμού και με εύληπτο τρόπο να κατανοούν την ιστορική του διαδρομή, τις παραδόσεις του, τα ήθη και τα έθιμα του. Αξίζουν λοιπόν συγχαρητήρια σε όσα σχολεία τροφοδοτούν τους μαθητές τους με τέτοιου είδους γνώσεις.
Εμείς να ευχηθούμε το παράδειγμα του συγκεκριμένου σχολείου να μιμηθούν και άλλα σχολεία. Είναι σημαντικό οι νέες γενιές να γαλουχούνται από μικρή ηλικία στην ιστορία του ελληνισμού και με εύληπτο τρόπο να κατανοούν την ιστορική του διαδρομή, τις παραδόσεις του, τα ήθη και τα έθιμα του. Αξίζουν λοιπόν συγχαρητήρια σε όσα σχολεία τροφοδοτούν τους μαθητές τους με τέτοιου είδους γνώσεις.