 |
| Σπάνια βιβλία από τον Πόντο, στη βιβλιοθήκη της Ευξείνου Λέσχης Νάουσας |
Σημαντικό βήμα για την ανάδειξη των πολύτιμων βιβλίων από την Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης του Πόντου αναμένεται να αποτελέσει η μεταφορά τους στο διατηρητέο παραδοσιακό κτίριο "Τουρπάλη", το οποίο παραχωρήθηκε στην Εύξεινο Λέσχη Νάουσας.
Πρόκειται για 972 σπάνια βιβλία (με θρησκευτικά και ιατρικά θέματα, μεταξύ των οποίων είναι και βιβλίο του Αριστοτέλη) τα οποία φιλοξενούνται, εξ ανάγκης, στο κτίριο της Ευξείνου Λέσχης Νάουσας, χωρίς να υπάρχει κατάλληλος χώρος και τα αναγκαία τεχνικά μέσα συντήρησής τους.
Όπως δήλωσε ο πρόεδρος της Εύξεινου Λέσχης Νάουσας, Φώτης Φανιάδης, στο ΑΠΕ-ΜΠΕ, πολλά από αυτά τα βιβλία (χειρόγραφα, αρχέτυπα και παλαίτυπα) χρονολογούνται από το 1300 και είναι ενδεικτικά του πολιτισμού που αναπτύχθηκε στην περιοχή του Πόντου. Χαρακτηριστικό είναι, υπογράμμισε ο κ. Φανιάδης, ότι ένα από αυτά τα βιβλία που χρησιμοποίησε επιστήμονας για την εργασία του, τυπώθηκε μόνο σε τρία αντίτυπα, που βρίσκονται στη Γαλλία, στο Βατικανό και στη Νάουσα.
Πριν από πέντε χρόνια, ολοκληρώθηκε η ψηφιοποίησή τους, σε συνεργασία με το ΑΠΘ και την τότε νομαρχία (http://invenio.lib.auth.gr/collection/Historical%20Library%20of%20Argyroupolis?ln=el). Πρόθεση της Ευξείνου Λέσχης Νάουσας είναι να λειτουργήσει στο κτίριο "Τουρπάλη", η σύγχρονη Εθνική Βιβλιοθήκη Αργυρούπολης, Κέντρο Μελετών Αργυρουπολιτών και μουσείο για τη φύλαξη των ιερών κειμηλίων της μητρόπολης Χαλδίας, σταυροί, άμφια και η μήτρα του δεσπότη, τα οποία μετέφεραν οι πρόσφυγες στη Νάουσα, μαζί με τα βιβλία και φυλάσσονται στο Μουσείο Μπενάκη στην Αθήνα.
"Είναι όνειρο ζωής και χρέος στους προγόνους μας", ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Φανιάδης και πρόσθεσε ότι η υλοποίηση αυτών των δράσεων θα αναδείξει την πόλη της Νάουσας, κοντά στην οποία βρίσκονται η Παναγία Σουμελά και η μονή Αγίου Γεωργίου Περιστερέωτα, που έχουν "ρίζες" στον Πόντο. Ο κ. Φανιάδης επισήμανε ότι η Εύξεινος Λέσχη θα επιδιώξει τη χρηματοδότηση των έργων από κοινοτικά προγράμματα. Το κτίριο "Τουρπάλη", όπου στεγαζόταν η δημοτική βιβλιοθήκη παραχωρήθηκε στην Εύξεινο Λέσχη Νάουσας, μετά από απόφαση του δημοτικού συμβουλίου. H ιστορία της βιβλιοθήκης Οι κάτοικοι της Αργυρούπολης (Γκιουμούσχανε στα τουρκικά) είχαν αποκτήσει προνόμια λόγω των μεταλλείων, οπότε με τον ξεριζωμό, το 1922 παραχωρήθηκαν σε κάθε νοικοκυριό τρία άλογα για τις οικοσκευές τους. Σε δύο από αυτά, προτίμησαν να κουβαλήσουν τα βιβλία της Εθνικής Βιβλιοθήκης και τα ιερά κειμήλια της μητρόπολης Χαλδίας.
Από τις προσφυγικές οικογένειες, 80 εγκαταστάθηκαν στη Νάουσα, όπου άρχισε από το 1925 να λειτουργεί η Βιβλιοθήκη, η οποία στεγάσθηκε σε πρώην τουρκικό τέμενος. Με την κατάρρευση του τεμένους, τα βιβλία και η κινητή περιουσία πέρασαν στην κυριότητα του δήμου Νάουσας, ο οποίος τα παραχώρησε στο Εργατικό Κέντρο της πόλης. Όταν όμως το 1949 επισκέφθηκε τη Νάουσα ο καθηγητής Παπυρολογίας-Παλαιολογίας Αντ. Σιγάλας από τους 5.000 τόμους που στόλιζαν τα ράφια άλλοτε της βιβλιοθήκης, βρήκε μόνο 968 τόμους, 70 χειρόγραφα, ένα φιρμάνι και πέντε κώδικες.
Πέρα όμως από τα βιβλία, ο καθηγητής έκανε αναφορά για πολύτιμες θρησκευτικές εικόνες και κειμήλια, που τα πολυτιμότερα τους σώζονται και εκτίθενται στο Μουσείο Μπενάκη, στην Αθήνα. Μετά, τα βιβλία μεταφέρθηκαν στη Δημοτική Βιβλιοθήκη, όπου έμειναν μέχρι το 1949, χρονιά της πυρκαγιάς της Νάουσας. Στη συνέχεια, μεταφέρθηκαν στα υπόγεια του δημαρχείου όπου έμειναν μέχρι το 1964. Εκεί χάθηκαν περισσότεροι από 200 τόμοι. Σήμερα, οι εναπομείναντες 972 από τους 5.000 τόμους φιλοξενούνται στη βιβλιοθήκη της Εύξεινου Λέσχης Νάουσας.