 |
| Πατριαρχικό προσκύνημα στην γη του Πόντου |
Κείμενο - φωτογραφία του Νίκου Μαγγίνα
Προσκυνηματική - περιηγητική επίσκεψη πραγματοποιεί σε περιοχές του Πόντου ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος από το απόγευμα της Παρασκευής με ορμητήριο την Τραπεζούντα. Τον Πατριάρχη συνοδεύουν οι Μητροπολίτες Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας και Δράμας Παύλος, ο Μ. Σύγκελλος Αμβρόσιος και ο Ηγούμενος της Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους Αρχιμ. Πέτρος.
Ο κ. Βαρθολομαίος επισκέφθηκε την ιστορική Ιερά Μονή Θεοτόκου Θεοσκεπάστου, στην οποία εργάζονται εντατικά αρχαιολόγοι και συντηρητές με σκοπό την ανάδειξη του μνημείου. Ο Πατριάρχης είχε επισκεφθεί τον Αύγουστο του 2011 τον χώρο αυτό, ο οποίος ήταν εγκαταλελειμμένος και η περιδιάβαση σε αυτόν δυσχερής, σε αντίθεση με σήμερα. Στη συνέχεια ο Πατριάρχης και η συνοδεία του ξεναγήθηκαν στον πάλαι ποτέ ιερό Ναό του αγίου Ακινδύνου, κτίσμα του 11ου αιώνα, ο οποίος σήμερα λειτουργεί ως τέμενος, ενώ τους καλωσόρισε ο ιμάμης του τζαμιού.
Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος, «ο Τρανόν», δηλαδή ο Τρανός, ο μεγάλος, όπως χαρακτηριστικά τον αποκαλεί ένας Πόντιος από την Τραπεζούντα ο οποίος γνωρίζει άπταιστα την ποντιακή διάλεκτο, κατά την ολιγοήμερη περιοδεία του στις περιοχές του Πόντου, θα επισκεφθεί εκκλησίες και μοναστήρια, πόλεις και χωριά, μεταξύ των οποίων την Κερασούντα, τα Κοτύωρα, την Αργυρούπολη, την Νικόπολη, τα Σούρμενα, την Όφη κ.ά. Αυτή η περιοδεία αποτελεί ένα ακόμη δείγμα του ζωηρού ενδιαφέροντος του Πατριάρχου Βαρθολομαίου, ο οποίος επιθυμεί να βλέπει από κοντά και να προσκυνά τα παλαιά σεβάσματα της Ορθοδόξου Εκκλησίας και της Ρωμιοσύνης γενικότερα.
Η γυναικεία Μονή Θεοτόκου Θεοσκεπάστου στις δυτικές πλαγιές του Μίθριου Όρους της Τραπεζούντας ιδρύθηκε κατά πάσα πιθανότητα το 1340 από την Ειρήνη, μητέρα του Αλεξίου Γ΄ του Κομνηνού. Η μονή λειτουργούσε ανελλιπώς μέχρι το 1922, όταν οι τελευταίες μοναχές αναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν και να μετοικήσουν στην Ελλάδα. Να σημειωθεί, ότι δεν διαπιστώνεται από την ιστορία να έχει επισκεφθεί άλλος Οικουμενικός Πατριάρχης τις κοιτίδες αυτές του πολιτισμού της Ορθόδοξης Ρωμιοσύνης.
Την παραθαλάσσια πόλη της Τριπόλεως του νομού Κερασούντος επισκέφθηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος με την συνοδεία του όπου τον υποδέχθηκε ο Αντιδήμαρχος και τον συνόδευσε στο φημισμένο κάστρο της Τρίπολης που βρίσκεται σε ύψωμα, κοντά στην ακροθαλασσιά, και σύμφωνα με ιστορικούς οικοδομήθηκε για φορά κατά την κλασική εποχή. Εντός του κάστρου, με την αμφιθεατρική θέα, σώζονται ερείπια του βυζαντινού ναού της Ζωοδόχου Πηγής.
Συνεχίζοντας την προσκυνηματική επίσκεψη του στη γη του Πόντου ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος μετέβη στην Κερασούντα, την φημισμένη για τα κεράσια της. Αρχικά ξεναγήθηκε στον Ιερό Ναό Αγίου Νικολάου, κτίσμα του 18ου αιώνος, ο οποίος βρίσκεται σε μια συνοικία όπου παλαιότερα ζούσαν Έλληνες. Μέχρι το 1924 λειτούργησε ως Εκκλησία ενώ μετά την ανταλλαγή των πληθυσμών και μέχρι το 1948 έμεινε κενή. Από το 1948 μέχρι το 1967 χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή. Κατόπιν, το 1982, ανακαινίστηκε από το Υπουργείο Πολιτισμού και από το 1988 λειτουργεί ως μουσείο. Το οικοδόμημα του Ναού είναι σε πολύ καλή κατάσταση. Επόμενος σταθμός ήταν το πάλαι ποτέ ελληνικό γυμνάσιο, το οποίο σήμερα λειτουργεί ως Τεχνικό και Επαγγελματικό λύκειο με 700 μαθητές. Εκεί τον Πατριάρχη και την συνοδεία του υποδέχθηκε θερμά και ξενάγησε ο διευθυντής του σχολείου.
Λίγο αργότερα από ύψωμα της Κερασούντας, όπου βρίσκεται το Διοικητήριο της περιοχής - το οποίο στεγάζεται στο επιβλητικό Αρχοντικό του γνωστού καπετάν Γιώργη Κωνσταντινίδη - ο Πατριάρχης είχε την δυνατότητα να δει την πανοραμική θέα της ιστορικής αυτής πόλης. Ακολούθως περιηγήθηκε τον χώρο της αρχαίας ελληνικής ακρόπολης, που είναι περιτριγυρισμένη από κατάλοιπα βυζαντινού φρουρίου και σήμερα ο γύρω χώρος είναι διαμορφωμένος σε πάρκο.
Επόμενος σταθμός τα Κοτύωρα. Και στον τόπο αυτό πλούσια η ιστορία της Ορθόδοξης Ρωμιοσύνης. Επισκέφθηκε τον άλλοτε μητροπολιτικό Ναό της Υπαπαντής που δεσπόζει στην παραλία. Για αρκετά χρόνια χρησιμοποιήθηκε ως φυλακή. Τώρα λειτουργεί ως πολιτιστικό κέντρο. Ο ναός γειτνίαζε με την ξακουστή Ψωμιάδειο Σχολή (Παρθεναγωγείο), της οποίας σήμερα διατηρείται μόνο η επιβλητική νεοκλασική είσοδός της. Κατόπιν επισκέφθηκε τον Ναό του Αγίου Γεωργίου Κοτυώρων, που σήμερα λειτουργεί ως μουσείο φέροντας την ονομασία «Κρατική Θεατρική Σκηνή» ενώ μέχρι πρόσφατα χρησιμοποιούνταν σαν αποθήκη. Στον αλλοτινό Ναό σήμερα «φιλοξενούνται» αντικείμενα λαϊκής τέχνης και από την καθημερινή ζωή των παλαιών κατοίκων της πόλης, κυρίως όμως μακέτες παραδοσιακών ρωμαίικων κατοικιών καθώς και του ναού της Υπαπαντής.
Στη συνέχεια περιηγήθηκε στην Πουλαντζάκη, στο νέο υποβλητικό τέμενος του Sarayburnu, σελτζουκικής και οθωμανικής τεχνοτροπίας, όπου ενημερώθηκε για τα έργα που συνεχίζονται να γίνονται από το διοικητικό συμβούλιο του βακουφίου.
Όταν έφθασε ο Πατριάρχης στην κωμόπολη Έσπιγιε του νομού Κερασούντος, δεν ήταν δυνατόν να μην φέρει κανείς στην σκέψη του την «Ταμάμα» και την συγκλονιστική ιστορία της που τόσο γλαφυρά και συγκινητικά απέδωσε στο βιβλίο του ο Γιώργος Ανδρεάδης. Η «Ταμάμα» γεννήθηκε εκεί και ο πατέρας της ήταν ιερέας που διακονούσε σε μία από τις ενορίες της περιοχής.
Από εκεί ο Πατριάρχης μετέβη στο απόμακρο χωριό Λαχανά-Μαντέν, πάλαι ποτέ ελληνικό κεφαλοχώρι αποτελούμενο από δύο ενορίες, του Αγίου Γεωργίου και της Υπαπαντής, με τα σχολεία τους αντίστοιχα, και με πληθυσμό που έφτανε τις 2.000 κατοίκους. Σήμερα σώζεται σε ερειπώδη κατάσταση η εκκλησία του Αγίου Γεωργίου. Στο χώρο αυτόν ευχήθηκε «Αιωνία η μνήμη» των κατοίκων που έζησαν εκεί.
Κάθε σταθμός του Πατριαρχικού προσκυνήματος ήταν και μια στιγμή συγκίνησης. Για τους ανθρώπους που έζησαν και μεγαλούργησαν στους τόπους αυτούς, που άφησαν τα αποτυπώματα και τα χειροπιαστά «ίχνη» τους, που έφυγαν γνωρίζοντας το δρόμο της ξενιτιάς ή που «παραμένουν», στην πατρική και ευλογημένη γη του Πόντου.
Όπου και αν έχει πάει μέχρι τώρα ο Πατριάρχης, σε όποια πόλη ή χωριό οι απλοί κάτοικοι της περιοχής σπεύδουν να τον χαιρετήσουν εκφράζοντας του θερμά το καλωσόρισμα τους.
Τον Πατριάρχη συνοδεύουν οι Μητροπολίτες Νεαπόλεως και Σταυρουπόλεως Βαρνάβας και Δράμας Παύλος, ο Μ. Σύγκελλος Αμβρόσιος και ο Ηγούμενος της Μονής Διονυσίου του Αγίου Όρους Αρχιμ. Πέτρος.
Πηγή: Fanarion