Πατριαρχικό Κερί μνήμης στη Ρωμηοσύνη του Πόντου (Φωτογραφίες)

Στις Μητροπόλεις Τραπεζούντος, Χαλδίας, Κολωνίας και στα σεβάσματά τους, σε εκκλησιές και σχολεία, σε μνημεία της Ποντικής γης, μέσα σε χαλάσματα και ερείπια ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος καί οι συνοδοί του βρέθηκαν προσκυνητές των δημιουργημάτων ενός ολόκληρου Ρωμέηκου πολιτισμού, ενός Γένους παραδοσιακά ευσεβούς, του λαού του Πόντου.

Κατά την παραμονή του στην Τραπεζούντα ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος επισκέφθηκε εκκλησίες, πολλἐςαπό τις οποίες σήμερα είναι τζαμιά όπως τον Ιερό Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου, Μετόχι της Μονής Παναγίας Σουμελά, (σήμερα Yeni Kemerkaya Camii), την Αγία Άννα (σήμερα Küçük Ayvasil Kilisesi) η οποία κτίστηκε τον 9ο αιώνα και λειτουργούσε μέχρι το 1923. Σήμερα ο Ναός είναι κενός και επισκέψιμος. Οι Τούρκοι τον ονομάζουν «Μικρό Άγιο Βασίλειο» λόγω του ότι ανήκε στην ενορία του Αγίου Βασιλείου. Τον Ναό του Αγίου Ανδρέα (Molla Siyah Camii), τον Άγιο Ιωάννη τον Πρόδρομο Δαφνούντος (Hüsnü Göktüğ Paşa Camii). τον Άγιο Φίλιππο (Kudrettin Camii), ο οποίος χτίστηκε τον 11ο αιώνα και τον 17ο αιώνα μετατράπηκε σε τζαμί. Στην Τραπεζούντα υπήρχαν και Ναοί έξω από τα τείχη της ιστορικής πόλεως. Έτσι επισκέφθηκε τον Άγιο Ιωάννη Εξωτείχων του 13ο αιώνα. Ο καλοδιατηρημένος αυτός Ναός σήμερα λειτουργεί ως χώρος μάθησης και εκδηλώσεων για εξειδικευμένους μαθητές. Δίπλα ακριβώς υπάρχει το καλαίσθητο νεοκλασικό οικοδόμημα, κάποτε Ενοριακό Ελληνικό Σχολείο. Αυτό είναι ένα χαρακτηριστικό δείγμα της συμπόρευσης της παιδείας με την Εκκλησία που παρατηρείται σε πολλές περιπτώσεις, σε πόλεις και χωριά. Ακόμη επισκέφθηκε την έπαυλη του Κωνταντίνου Καπαγιαννίδη, σήμερα «Περίπτερο του Ατατούρκ» (Atatürk Köşkü).

Άλλος σταθμός της προσκυνηματικής περιοδείας ήταν η Αργυρούπολη, στα ενδότερα νοτιοδυτικά του Μικρασιατικού Πόντου. Από εκεί στην Νικόπολη (Şebinkarahisar) με προορισμό το Μοναστήρι της Παναγίας Σταυροπηγιανής, σκαλισμένο σε ένα τεράστιο βράχο. Η ανάβαση κοπιαστική, 366 σκαλιά, ορισμένα εξ αυτών σκαλισμένα στον βράχο. Η Μονή ιδρύθηκε τον 5ο αιώνα από τον Ιωάννη τον Ησυχαστή. Στο Καθολικό της Μονής, χτισμένο μέσα στο βράχο, ο Πατριάρχης και η Συνοδεία του άναψαν κεριά και έψαλαν τροπάρια, ευχόμενοι για την ανάπαυση των αειμνήστων κτιτόρων και μοναχών της. Μετά την κάθοδο, στους πρόποδες του μοναστηριού, ο Πατριάρχης και η συνοδεία του, κατόπιν ευγενικής προσκλήσεως του κοινοτάρχου της περιοχής, επισκέφθηκαν το κοινοτικό κατάστημα και κεράστηκαν. Εκεί ο Πατριάρχης έκανε ειδική μνεία στον μακαριστό Μητροπολίτη Κολωνείας Γαβριήλ (Πρεμετίδη), ο οποίος κατείχε τον τίτλο της ιστορικής αυτής Επαρχίας και είχε συγγράψει διατριβή αναφορικά με την ιστορία της. Κατόπιν ο Πατριάρχηςκαι η συνοδεία του, είχε την δυνατότητα να δει από κοντά τον Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Γεωργίου Αργυρουπόλεως, το Μητροπολιτικό οίκημα της Μητροπόλεως Χαλδίας και το ρωμαίϊκο σχολείο, το περίφημο Φροντιστήριο Αργυρουπόλεως.

Ο Πατριάρχης επισκέφθηκε ακόμη στα Σούρμενα το κεφαλοχώρι Τσίτα (Dirlik) όπου βρίσκεται ο Ναός της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος του 1890, ο οποίος σήμερα λειτουργεί ως τζαμί. Σε αυτό το χωριό, όπου ζούσαν 2.000 Ρωμιοί, υπήρχαν δύο εκκλησίες. Τον υποδέχθηκε ο ιμάμης του τεμένους, ο Δήμαρχος Σουρμένων και ο κοινοτάρχης της περιοχής και κάτοικοι.

Το προσκύνημα στην Ποντική Γη ολοκληρώθηκε με την επίσκεψη στην γυναικεία Μονή της Παναγίας Κρεμαστής στη Θέρσα της Ματσούκας, που ήταν Μετόχι της Μονής Αγίου Ιωάννου Βαζελώνος. Στην ερειπωμένη σήμερα Μονή, η οποία βρίσκεται σε ένα ύψωμα, ο Πατριάρχης και οι Ιεράρχες άναψαν κεριά και έψαλαν με συγκίνηση το «Χριστός ανέστη» και τα Απολυτίκια της Μονής.

Με τη δεξιοτεχνία του στη λύρα ο Αθανάσιος Στυλίδης και ο Δημήτριος Κεχαγιάς με τη μελωδική φωνή του, με ποντιακές ρίζες που ζουν στην Βόρειο Ελλάδα, εύφραναν τις ψυχές των ακροατών τους και μετέφεραν τον Πατριάρχη και τους συνοδούς του πολλές φορές στην ποντιακή παράδοση και με αυτόν τον τρόπο λύρα και άσματα ενώθηκαν αρμονικά με τη γη του Πόντου.

Εμπειρίες ξεχωριστές και συγκινητικές έζησε ο Πατριάρχης και οι σύνοδοί του επισκεπτόμενοι προσκυνηματικώς τις αείποτε ζωηρές εστίες της Ορθόδοξης Ρωμηοσύνης. Η νοσταλγία έγκειται στη σιωπηλή κραυγή των εκκλησιών και των Μονών στις οποίες και τα ερείπια ακόμη γίνονται οι αδιάψευστοι μάρτυρες, κατά το «και οι λίθοι κεκράξονται», του υψηλού πολιτισμού και της απαράμιλλης τέχνης των δημιουργημάτων της Ρωμαίηκης πίστης. Η βουβή παρουσία των πάσης φύσεως μνημείων, που σώθηκαν μέχρι σήμερα, είναι αποτέλεσμα που προέκυψε από τις σκοπιμότητες και τον παραλογισμό της ανταλλαγής των πληθυσμών του Μικρασιατικού Πόντου.

Μ΄ ένα κερί στο χέρι, ο Ποιμενάρχης της Ποντικής, ο Οικουμενικός Πατριάρχης και οι συνέκδημοί του, βρέθηκαν αναζητητές «των κεκρυμμένων μυστηρίων» της Ορθόδοξης Ανατολής παραμερίζοντας το σκοτάδι της λήθης και του χρόνου και φωτίζοντας εκεί στα προγονικά απομεινάρια τα πνεύματα κτητόρων, ανακαινιστών και οικιστών που μακάρια ξεκουράζονται από τους πολλούς κόπους στα έγκατα της γενέτειρας γης, στα καταπράσινα παρχάρια και υπό τήν δροσιστική ελάτη, στον δικό τους Παράδεισο, «α σον Πόντον».