 |
| Αμερικανοί αρμενικής καταγωγής διαδηλώνουν στο Λος Αντζελες κατά την επέτειο της γενοκτονίας των Αρμενίων, την οποία η Τουρκία αρνείται πεισματικά να αναγνωρίσει |
Το 91% των Τούρκων δεν πιστεύει στη γενοκτονία των Αρμενίων σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση, άποψη την οποία ασφαλώς συμμερίζεται και η κυβέρνηση της Άγκυρας, η οποία επιμένει ότι «εκατοντάδες χιλιάδες Τούρκοι μουσουλμάνοι και Αρμένιοι χριστιανοί» σκοτώθηκαν σε «ενδοκοινοτική βία» στο περιθώριο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου. Επίσης η Τουρκία αμφισβητεί τον αριθμό των Αρμενίων που έχασαν τη ζωή τους το 1915: από 1,5 εκατομμύριο που υποστηρίζουν οι Αρμένιοι η Τουρκία κατεβάζει τον αριθμό στις 300.000.
Όπως τονίζει σε πρόσφατο ρεπορτάζ του το αμερικανικό δίκτυο CNN, με αφορμή την Ημέρα Μνήμης για τη Γενοκτονία των Αρμενίων, οι λόγοι που η Τουρκία επιμένει σε αυτή τη στάση είναι διάφοροι. Πρώτον, οι Τούρκοι λένε ότι η λέξη γενοκτονία σχετίζεται με τους ναζί και όχι με τους ιδρυτές της σύγχρονης Τουρκίας. «Η Τουρκία είναι ακόμη πολύ νέα και ανασφαλής για να ξαναγράψει την ιστορία της και να αμφισβητήσει τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν στη διάρκεια της ίδρυσης της δημοκρατίας της» είπε η Μπουρκού Γκιουλτεκίν Πουνσμάν, αναλύτρια στο Κέντρο Πολιτικής της Άγκυρας και ειδική σε θέματα Τουρκίας - Αρμενίας.
Αλλά υπάρχουν και άλλοι λόγοι που η Τουρκία αρνείται τη γενοκτονία των Αρμενίων. Όπως επισημαίνουν ειδικοί, η τουρκική κυβέρνηση φοβάται ότι μια επίσημη αναγνώριση θα μπορούσε να πυροδοτήσει μια σειρά νομικών διαδικασιών εναντίον της, όπως διεκδικήσεις γης. Για παράδειγμα, μια 97χρονη γυναίκα αρμενικής καταγωγής που ζει στις Ηνωμένες Πολιτείες υποστηρίζει ότι έχει τίτλους ιδιοκτησίας που αποδεικνύουν ότι οι γονείς της κατείχαν μια τεράστια έκταση στην οποία τώρα έχει κατασκευαστεί ένα αεροδρόμιο. Όλες οι ανάλογες προσφυγές στην τουρκική Δικαιοσύνη έχουν προσκρούσει σε απόλυτη άρνηση των Αρχών να τις προωθήσουν, με αποτέλεσμα να μη φτάνουν ποτέ στο ακροατήριο.
«Οι Τούρκοι φοιτητές είναι πιο φιλελεύθεροι»
Η κυβέρνηση της Αρμενίας και η αρμενική διασπορά ασκούν πολιτικές πιέσεις για ευρεία αναγνώριση της γενοκτονίας από τη διεθνή κοινότητα. Προ ημερών ο Αρμένιος πρωθυπουργός Χόβικ Αμπραχαμιάν δήλωσε ότι οι Οθωμανοί ηγέτες σχεδίασαν και εκτέλεσαν ένα «τερατώδες έγκλημα» την περίοδο του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και κάλεσε περισσότερα κράτη να αναγνωρίσουν και να καταδικάσουν τη γενοκτονία. Πολλοί Αρμένιοι που ζουν στην Τουρκία αισθάνονται πολίτες β' κατηγορίας. Ωστόσο κάποιοι ελπίζουν ότι η νεότερη γενιά των Τούρκων θα είναι πιο πρόθυμη να αναγνωρίσει τη γενοκτονία σε σχέση με τους μεγαλύτερους. «Οι Τούρκοι φοιτητές είναι πολύ, πολύ πιο φιλελεύθεροι» δήλωσε στο αμερικανικό δίκτυο CNN η Ντιάνα Βαν, της οποίας οι παππούδες γλίτωσαν από τις μαζικές δολοφονίες στην Τουρκία. Η Βαν είναι μέλος της Επιτροπής Μνήμης της Γενοκτονίας των Αρμενίων και μεταπτυχιακή φοιτήτρια στο Πανεπιστήμιο της Άγκυρας.
Η διπλωματική εργασία της αφορά τη γενοκτονία των Αρμενίων. «Οι φοιτητές έχουν πρόσβαση σε αγγλόφωνη εναλλακτική πληροφόρηση με στοιχεία που δεν διδάσκονται στα σχολεία στην Τουρκία. Με μεγαλύτερη πρόσβαση σε βιβλία και με μια ευρύτερη διαδικασία εκδημοκρατισμού η Τουρκία θα μπορέσει να έρθει αντιμέτωπη με την ιστορία της» προσέθεσε η Βαν. Έναν αιώνα αφότου οι Αρμένιοι πρόγονοί της γλίτωσαν από τον θάνατο στην Ανατολική Τουρκία, η Βαν δηλώνει απογοητευμένη που η Τουρκία δεν δέχεται να αναγνωρίσει τα γεγονότα. «Η Τουρκία αρνείται την ταυτότητά σου. Δεν θέλουν να αντιμετωπίσουν αυτό το παρελθόν. Στην Τουρκία η λέξη Αρμένιος χρησιμοποιείται ακόμη σαν κατάρα. Όταν θέλεις να πληγώσεις κάποιον, λες "είσαι σαν Αρμένιος"».
«Θα ήταν σε μεγάλο βαθμό μια πράξη συμβολική»
Όπως εκτιμά η Βαν μιλώντας στο CNN, «η αναγνώριση της γενοκτονίας από την Τουρκία θα ήταν σε μεγάλο βαθμό μια πράξη συμβολική». Αν και οι παππούδες της έχασαν τη γη και την περιουσία τους, αναγνωρίζει ότι είναι μάταιο να προσπαθήσει να τα πάρει πίσω. «Δεν πιστεύω ότι πρόκειται να γίνει πραγματικότητα κάτι τέτοιο» λέει για τις εδαφικές διεκδικήσεις που έχουν πολλοί Αρμένιοι. «Έχουν περάσει 100 χρόνια. Πήγα στη γη των προγόνων μου και είδα τα εδάφη των Αρμενίων όπου τώρα ζουν Κούρδοι, οι οποίοι έχουν 5 ως 16 παιδιά η κάθε οικογένεια, και είδα ότι αυτό δεν είναι η Ανατολία. Δεν είναι η πατρίδα που φανταζόμουν» προσέθεσε η Βαν.
Πολλοί ακαδημαϊκοί αλλά και πολιτικοί από όλον τον κόσμο πιστεύουν ότι όσα συνέβησαν πρέπει επιτέλους να αναγνωριστούν επισήμως ως γενοκτονία. Πριν από περίπου δύο εβδομάδες ο Πάπας Φραγκίσκος έκανε λόγο για «την πρώτη γενοκτονία του 20ού αιώνα» - μια κίνηση που εξόργισε τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος χαρακτήρισε τη δήλωση «ανοησίες» και ανακάλεσε τον πρεσβευτή της χώρας στο Βατικανό.
Πηγή: Το Βήμα