 |
| Οι «master chef» της Ποντιακής κουζίνας συναντήθηκαν στο Θρυλόριο |
του Θωμά Σταμούλη
11 σύλλογοι δημιούργησαν εδέσματα με τις συνταγές των προγόνων τους
Πανηγυρικό χαρακτήρα απέκτησε η πρωτότυπη πρωτοβουλία του Πολιτιστικού Συλλόγου Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς» για την ανάδειξη της ποντιακής κουζίνας, μέσα από έναν συναρπαστικό διαγωνισμό γεύσεων και αισθητικής. Το πρώτο βήμα για την καθιέρωση ενός νέου και πολλά υποσχόμενου για το μέλλον θεσμού στον τόπο μας έγινε το βράδυ της περασμένη Κυριακής, στην πλατεία του δραστήριου ποντιακού οικισμού της Ροδόπης.
Εκεί έδωσαν ραντεβού συνολικά 11 σύλλογοι από τη Δράμα, την Καβάλα, τη Ροδόπη και τον Έβρο, τα μέλη των οποίων επιστράτευσαν τη δημιουργικότητα και το μεράκι τους, για να αναδείξουν την ποντιακή γαστρονομία μέσα από τις συνταγές, που παρέλαβαν από τους προγόνους τους.
Για την ακρίβεια, στον συναρπαστικό διαγωνισμό ποντιακής κουζίνας έλαβαν μέρος ο Πολιτιστικός Ποντιακός Σύλλογος Αετοχωρίου Έβρου «Η Σάντα», ο Πολιτιστικός Ποντιακός Σύλλογος Ελαιοχωρίου Καβάλας «Ο Άγιος Γεώργιος», η Λέσχη Ποντίων νομού Καβάλας, ο Όμιλος Ποντίων Χορευτών Καβάλας, ο Πολιτιστικός Σύλλογος των Απανταχού Κιζαριωτών «Ο Πόντος», ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων «Ακρίτες» Νέας Κρώμνης Δράμας, ο Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Μαυροβάτου Δράμας «Το Γαρς», ο Πολιτιστικός Σύλλογος Νίψας, ο Σύλλογος Ποντίων νομού Ροδόπης «Η Τραπεζούντα», ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Σαπών «Τα Κασσιτερά» και ο Ποντιακός Πολιτιστικός Σύλλογος Σιταγρών Δράμας.
Κριτές και κοινό αξιολόγησαν τα νόστιμα εδέσματα
Κάθε ένας από τους παραπάνω συλλόγους επέλεξε να συμμετάσχει στον διαγωνισμό με ένα παραδοσιακό έδεσμα του Πόντου, το οποίο πέρασε από τη βάσανο της αυστηρής αξιολόγησης, τόσο για τη διαδικασία της παρασκευής, όσο και με κριτήρια τη γεύση και την αισθητική του. Την αξιολόγηση έκαναν τα εκλεκτά μέλη της κριτικής επιτροπής του διαγωνισμού, μεταξύ των οποίων ο γενικός γραμματέας της Λέσχης Αρχιμαγείρων Βορείου Ελλάδος, που αποτελούσε και συνδιοργανωτής φορέας στην πρωτότυπη πρωτοβουλία του Συλλόγου Ποντίων Θρυλορίου.
Ο κ. Θοδωρής Κουρατζόγλου από τη Λέσχη Αρχιμαγείρων πλαισιώθηκε από τους κ.κ. Νίκο Λυγερό, στρατηγικό σύμβουλο, Θωμά Σαββίδη, καθηγητής Χημείας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο, Ελένη Βασιλειάδου, ταμία της Παμποντιακής Ομοσπονδίας Ελλάδος και παραγωγό ποντιακών εδεσμάτων, Ελένη Τομπουλίδου, επίσης παραγωγό ποντιακών εδεσμάτων και μάλιστα βραβευθείσα σε διεθνή διαγωνισμό μαγειρικής με το ποντιακό φαγητό σιρόν, και Σάββα Μπακιρτζή, διακεκριμένο μάγειρα από τον οικισμό του Θρυλορίου. Για την ανάδειξη των τριών νικητών του διαγωνισμού, πέρα από τα εκλεκτά μέλη της κριτικής επιτροπής, λόγο είχαν και οι ίδιοι οι πολίτες, που δοκίμασαν τις λιχουδιές των 11 πολιτιστικών συλλόγων. Για την ακρίβεια, το κοινό είχε τη δυνατότητα να ψηφίσει, αφού δοκίμασε, ποιο φαγητό ήταν εκείνο που ξεχώρισε στον διαγωνισμό, και η ετυμηγορία του ελήφθη υπόψη στο τελικό αποτέλεσμα της αξιολόγησης.
Τα έπαθλα για τους τρεις νικητές ήταν ισάριθμα «ξυλάγκια», γνωστά στο ευρύ κοινό και ως δουρβάνια, από τα οποία παρασκευαζόταν σε παλαιότερες εποχές το βούτυρο. Οι διοργανωτές δεν επέλεξαν τυχαία το ξυλάγκι για σήμα του 1ου έτους ποντιακής γαστρονομίας, καθότι, όπως αποκάλυψε ο κ. Σαββίδης στην ομιλία του για την ποντιακή διατροφή, πρώτοι οι Πόντιοι ιστορικά είχαν προχωρήσει στην παρασκευή του βουτύρου.
Οι σύλλογοι που κατέκτησαν τα τρία έπαθλα του διαγωνισμού
Το μεγαλύτερο σε μέγεθος ξυλάγκι, που προοριζόταν για τον μεγάλο νικητή του διαγωνισμού, κατάφεραν να αποκτήσουν, έχοντας μαγειρέψει ποντιακό κεσκέκι, τα μέλη του Συλλόγου «Ακρίτες» Νέας Κρώμνης από τη Δράμα. Το δεύτερο έπαθλο απονεμήθηκε στον Σύλλογο του Ελαιοχωρίου Καβάλας για τους γιοχάδες με τυρί στο τηγάνι, ενώ τα νόστιμα τσιριχτά που ετοίμασε ο Σύλλογος Σιταγρών Δράμας χάρισαν στα μέλη του το τρίτο έπαθλο του διαγωνισμού.
Θοδωρής Κουρατζόγλου «Τα ποντιακά φαγητά θα μπορούσαν να είναι σε σημαντικά μενού, σε μεγάλα εστιατόρια»
«Τα ποντιακά φαγητά θα μπορούσαν να είναι σε σημαντικά μενού, σε μεγάλα εστιατόρια», υπογράμμισε συμπερασματικά, κατά την ολοκλήρωση του διαγωνισμού ο γενικός γραμματέας της Λέσχης Αρχιμαγείρων Βορείου Ελλάδος, κ. Κουρατζόγλου. «Δεν έχουν να ζηλέψουν τίποτα από τα high class εστιατόρια του εξωτερικού», συμπλήρωσε, απονέμοντας τα εύσημα σε όσους πήραν μέρος στον διαγωνισμό. «Κρίναμε με επαγγελματικά κριτήρια, αν και ερασιτεχνική η διαδικασία», διευκρίνισε, «αλλά τα πήγατε υπέροχα και έμαθα πάρα πολλά πράγματα από εσάς». «Για ό,τι χρειαστείτε είμαστε κοντά σας», επισήμανε, αναφερόμενος στη διάθεση της Λέσχης να συνεργαστεί με τον Σύλλογο του Θρυλορίου, ενώ παρατήρησε πως ο προχθεσινός διαγωνισμός «ήταν μια αρχή για κάτι πολύ μεγάλο». «Από ό,τι βλέπω τα πάτε πολύ καλά, αν και ήταν μια πιλοτική κίνηση», σημείωσε, «η οποία μου φαίνεται πως θα εξελιχτεί σε κάτι πολύ σημαντικό και αυτή η περιοχή θα αναδειχθεί πολύ σύντομα για όλα αυτά που κάνει».
«Οι Πόντιοι έχουν καλό όνομα στη φιλοξενία και μας το απέδειξαν με το που φτάσαμε στο χωριό, όταν δεν ήξεραν καν ποιοι είμαστε»
Ο κ. Κουρατζόγλου δεν παρέλειψε να αναφερθεί στη ζεστή φιλοξενία, που βίωσε εισερχόμενος στον οικισμό του Θρυλορίου, ενώ συνεχάρη για τη δουλειά, που κάνουν, τους ανθρώπους του Πολιτιστικού Συλλόγου και τους τοπικούς άρχοντες, που τους συνδράμουν. «Από την επίσκεψή μου στο υπέροχο αυτό χωριό έμαθα τόσα πολλά πράγματα, που δε θα μου έφταναν δεκάδες, μην πω εκατοντάδες, ώρες σεμιναρίων», σημείωσε χαρακτηριστικά. «Το πρώτο και βασικό, που το είδα μόλις ήρθα στο χωριό αυτό», συμπλήρωσε, «ήταν η φιλοξενία». «Οι Πόντιοι έχουν καλό όνομα πάνω σε αυτό», συνέχισε, «και μας το απέδειξαν με το που φτάσαμε στο χωριό, όταν δεν ήξεραν καν ποιοι είμαστε. Στη συνέχεια γνωρίσαμε ανθρώπους του χωριού, του πολιτισμού, της τοπικής διοίκησης. Όλοι αυτοί νομίζω ότι είναι πάρα πολύ σημαντικοί για την περιοχή. Είναι πάρα πολύ καλοί σε αυτό που κάνουν».
Η ποντιακή διατροφή προσφέρει μακροζωία, κατά τον νομπελίστα ιατρό Elie Metchnikoff
Από την πλευρά του, ο καθηγητής του Αριστοτελείου, κ. Θωμάς Σαββίδης, παρουσίασε μια σύντομη επιστημονική μελέτη για την ποντιακή κουζίνα, η οποία, εξαιτίας της σύνθεσής της, όπως γνωστοποίησε, έχει χαρακτηριστεί πρόσφορη για μακροζωία από τον νομπελίστα ιατρό Elie Metchnikoff. «Για να κατανοήσουμε την διατροφή, που δημιουργήθηκε στον Πόντο», εξήγησε ο κ. Σαββίδης, «θα πρέπει να δούμε και λίγο τη γεωγραφία του, να πούμε ότι ο Πόντος είναι μια στενή λωρίδα, όπως βλέπουμε στο χάρτη, και ένα ιδιαίτερο μέρος, με υψηλό βροχομετρικό ύψος, που σημαίνει άφθονη βλάστηση και πολύ υγρασία, στοιχεία που ευνοούν τα μεγάλα ζώα και κατ’ επέκταση το άφθονο γάλα και την αξιοποίηση αυτού του ζωικού κεφαλαίου μόνο για το προϊόν και όχι για το κρέας. Άρα η ποντιακή διατροφή έχει λιγότερο κρέας και πολύ περισσότερο γαλακτοκομικά προϊόντα. Αυτή είναι η κυρίαρχη ιδέα της ποντιακής διατροφής, το «όχι κρέας, αλλά περισσότερα γαλακτοκομικά προϊόντα», και ιδιαίτερα μετά από όξινη γαλακτοκομική ζύμωση». Από τα 6 κεφάλαια της ποντιακής διατροφής, που παρουσίασε εκτενώς ο καθηγητής, εκείνα που φιγουράρουν στην κορυφή είναι το σιτάρι και τα όξινα γαλακτοκομικά προϊόντα, για να ακολουθήσουν τα κρέατα, τα λαχανικά, τα στύπα και τα φρούτα.
Χρύσα Μαυρίδου «Η κουζίνα είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ταυτότητας των ποντίων, όπως είναι σημαντικό κομμάτι για κάθε λαό και για κάθε κομμάτι του ελληνισμού»
Ικανοποιημένη με την αρτιότητα της διοργάνωσης εμφανίστηκε η πρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων Θρυλορίου, κ. Χρύσα Μαυρίδου, που εξέφρασε την πίστη της στην καθιέρωση ενός νέου θεσμού στον τόπο μας, μέσω του οποίου θα αναδειχθεί η ποντιακή κουζίνα, ένα ξεχωριστό κομμάτι της κουλτούρας και του πολιτισμού του Πόντου. Δεν έκρυψε επίσης τη φιλοδοξία μέσω της διοργάνωσης να διερευνηθούν οι δυνατότητες εισόδου των παραδοσιακών ποντιακών εδεσμάτων σε εστιατόρια ή σε ξενοδοχεία, ενώ έκανε γνωστή μια παλαιότερη σκέψη των μελών του Συλλόγου για επαγγελματική δραστηριοποίηση με την ποντιακή κουζίνα. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, στα νοικοκυριά των ποντίων οι συνταγές των προγόνων τους διατηρούν εξέχουσα θέση, όπως επιβεβαίωσε η κ. Μαυρίδου, και αυτό προκαλεί την αισιοδοξία ότι θα μεταλαμπαδευτούν και στις επόμενες γενιές, ως στοιχείο και της ποντιακής τους ταυτότητας. «Η κουζίνα είναι ένα πολύ σημαντικό κομμάτι της ταυτότητας των ποντίων, όπως είναι σημαντικό κομμάτι για κάθε λαό και για κάθε κομμάτι του ελληνισμού», υπογράμμισε η κ. Μαυρίδου.
Έκθεση από τα Γενικά Αρχεία του Κράτους για «το καθημερινό ψωμί»
Εκτός από το να δοκιμάσουν νόστιμα εδέσματα, οι επισκέπτες και οι κάτοικοι του Θρυλορίου είχαν την ευκαιρία το απόγευμα της Κυριακής να ξεναγηθούν και στην έκθεση αρχειακών τεκμηρίων, που φιλοξενούταν στην αίθουσα της πρώην Κοινότητας. Ο τίτλος της έκθεσης ήταν «Το καθημερινό ψωμί» και περιλάμβανε σημαντικά έγγραφα και σπάνιο φωτογραφικό υλικό, από το 1930 μέχρι τη δεκαετία του ’80, τα οποία ανήκουν στα Γενικά Αρχεία του Κράτους στη Ροδόπη. Σύμφωνα με τον κ. Παναγιώτη Κροκίδα, που είχε την επιμέλεια της έκθεσης, επιχειρήθηκε να αναδειχθεί μια αντίθεση, με επίκεντρο το φαγητό, μέσα από φωτογραφίες από πλουσιοπάροχα τραπέζια από τη μια και μέσα από αρχεία, που αντανακλούν την έλλειψη της τροφή από την άλλη, όπως τα δελτία τροφίμων, τα δελτία φαγητού για τις φυλακές, αλλά και μια αναφορά του νομάρχη κατά τη διάρκεια της κατοχής για σεξουαλικούς εξαναγκασμούς για ένα κομμάτι ψωμί.
Πηγή: Παρατηρητής της Θράκης