 |
| Υπάρχει ανάγκη εξέλιξης της Ποντιακής μουσικής; |
Γράφει ο Σάββας Καρακασίδης
Σαν ένας απλός σκεπτόμενος Πόντιος, έχοντας πάντα στο μυαλό μου το «γηράσκω αεί διδασκόμενος» και παρατηρώντας ορισμένα φαινόμενα της εποχής νιώθω την ανάγκη να εκφράσω κάποιες σκέψεις και ερωτηματικά γύρω από την Ποντιακή μουσική.
Θα διατυπώσω ορισμένα ερωτήματα και θα προσπαθήσω να απαντήσω με όσες γνώσεις κατέχω. Υπάρχει κατ’ αρχήν ανάγκη εξέλιξης της Ποντιακής μουσικής; Οι περισσότεροι λένε ότι είναι επιταγή της εποχής αλλιώς θα μείνουμε πολλά χρόνια πίσω. Ερώτηση: Οι νησιώτες, κρητικοί και λοιποί Έλληνες εκπρόσωποι της παραδοσιακής μουσικής στην Ελλάδα έχουν εξελίξει στο δικό μας βαθμό τη μουσική τους ή μήπως έμειναν πίσω και αυτοί;
Σήμερα στον Ποντιακό χώρο έχουμε μουσική από παραδοσιακή μέχρι και τύπου σκυλάδικου που φτάνει μέχρι και λαϊκά με συνοδεία λύρας τύπου Κουρκούλη. Κάποιοι λένε: Ναι αλλά αυτοί έχουν περισσότερα όργανα από εμάς, δεν είναι σωστό να βγαίνουμε με λύρα και νταούλι, ή τουλούμ και νταούλι. Δηλαδή αν η παράδοσή μας επιβάλλει την ταυτόχρονη παρουσία 2 οργάνων το πολύ εμείς θα πρέπει να δημιουργήσουμε και άλλα όργανα δυτικού τύπου όπως αρμόνιο, ντραμς, κιθάρες, κοντραμπάσο, κλπ; Ή μήπως θα πρέπει να ντρεπόμαστε για αυτήν την παράδοσή μας;
Λένε πολλοί ότι θα έπρεπε να προσεγγίσουμε και άλλο κόσμο, μη Ποντιακό στο χώρο μας. Ερωτώ: τα δικά μας τα παιδιά τα προσεγγίσαμε, ξέρουν οι Πόντιοι την παράδοσή τους και μονίμως αυτούς τους αφήνουμε στο περιθώριο με τη δικαιολογία να φέρουμε και μη Ποντιακό κόσμο; Είναι λίγοι οι σύλλογοι που έχουν και λαϊκό πρόγραμμα με αυτόν τον στόχο παραμερίζοντας το δικό τους Ποντιακό κοινό; Αυτοί οι μη Ποντιακοί σύλλογοι έχουν Ποντιακή μουσική όταν εμείς οι Πόντιοι πηγαίνουμε στα γλέντια τους;
Κύριοι τους Πόντιους θα τους κοιτάξει κανείς; Δεν μας προσέχουν οι πολιτικοί, αν δεν προσέξουμε τα παιδιά μας και εμείς ποιος θα το κάνει; Μήπως υπάρχει κίνδυνος τα παιδιά που μεγαλώνουν σήμερα μέσα σε αυτά τα ακούσματά τους να μη μπορούν να ξεχωρίσουν παράδοση από άλλη μουσική; Όλη αυτή η ενορχήστρωση της Ποντιακής μουσικής με μη φυσικά όργανα, δυτικού τύπου, μήπως δεν έχει καμία απολύτως σχέση με παραδοσιακό άκουσμα; Γιατί εάν πάρουμε ένα παιδί, βάζοντας να ακούσει μία ενορχηστρωμένη μουσική (από αυτές που μας πλασάρουν επί χρόνια τα κέντρα Αθήνας και Θεσσαλονίκης) και αργότερα του βάλουμε να ακούσει τον Μπαϊρακτάρη ποιο θα του φανεί καλύτερο; Όποιος εγροίξε, εγροίξε.
Κάποτε βλέπαμε χορευτικά να συνοδεύονται από αρμόνιο ντραμς και κοροϊδεύαμε και σήμερα 2008 βλέπουμε τεράστιους σε όνομα σύλλογους να κάνουν το ίδιο ελαφρά τη καρδία και να τσακώνουν στη Σέρρα με τα ντραμς να δίνουν ρυθμό και το αρμόνιο να χαλάει την Ποντιακή μελωδία και καθόμαστε ατάραχοι; Θεωρώ δεδομένη την επανάληψη παρόμοιων εμφανίσεων. Μήπως έχουνε την ίδια παρουσία και οι μη Ποντιακοί σύλλογοι όπως οι Κρητικοί; Μάλλον θα διεκδικούν περισσότερα από εμάς προφανώς. Μήπως θα έπρεπε να βγάλουμε το αρμόνιο μόνο από τη Σέρρα ως ένδειξη σεβασμού και να το αφήνουμε σε άλλους χορούς; Και για να πάω παραπέρα μήπως θα έπρεπε να είμαστε και περισσότερο προσεκτικοί στους χορούς που κάνουμε;
Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να κάνω μια τοποθέτηση γύρω από τον καλλιτεχνικό κύκλο του Ποντιακού χώρου. Για να μην αναφέρω άπειρα παραδείγματα, είναι κύριοι καλλιτέχνες απαραίτητη η παρουσία αρμονίου σε μία Ποντιακή εκδήλωση; Γιατί ορισμένοι έτσι το παρουσιάζεται... Οι δικαιολογίες τύπου, είναι πιο γεμάτη η μουσική, το θέλει ο κόσμος, βοηθάει τους οργανοπαίκτες είναι ανάξιες σχολίων. Καλλιτέχνες που στη δισκογραφία τους έχουν αυστηρά παραδοσιακή ενορχήστρωση, στις δουλειές τους απαιτούν την παρουσία συνοδευτικών οργάνων.
Φτάσαμε στο σημείο να βάζουμε στην αφίσα του χορού μας τον αρμονίστα, να ακούμε παιδιά να λένε: όταν θα παντρευτώ θα φέρω τον τάδε αρμονίστα γιατί είναι φοβερός κλπ. Δεινοπαθήσαμε μέχρι να βγάλουμε τα απίστευτα κρουστά της δεκαετίας του ’70 και να βάλουμε το νταούλι σιγά σιγά και τώρα πιάσαμε την ανάγκη συνοδευτικού οργάνου...
Για να τελειώνουμε: Τον κόσμο εμείς τον φτιάχνουμε καλύτερο, αν θέλουμε. Να εξελιχθεί η Ποντιακή μούσα αλλά με πιο αυστηρά κριτήρια πλέον. Να προωθείται και η παραδοσιακή μας μουσική με τέτοιο τρόπο ώστε να την γνωρίσει πρώτα ο κόσμος και από εκεί και πέρα ας ακούσει και την εξέλιξη. Καλλιτέχνες εσείς μπορείτε να αλλάξετε πολλά μαζί με τους συλλόγους. Μπείτε μέσα στους συλλόγους να κάνετε θαύματα για καλύτερες παρουσιάσεις του Ποντιακού στοιχείου.