 |
| Το θεατρικό-σταθμός του Ποντιακού Ελληνισμού «Τη Τρίχας το γεφύρ’» |
Ο Σύλλογος Ποντίων Ν. Ροδόπης «Η Τραπεζούντα» και η θεατρική ομάδα του, το Σάββατο 14 Νοεμβρίου στις 17:00 πρόκειται να ανεβάσουν την θεατρική παράσταση «Τη Τρίχας το γεφύρ’», στα Παγούρια, στο πλαίσιο του έργου «Ανάδειξη, διατήρηση και εμπλουτισμός της ποντιακής παράδοσης: Μουσικοχορευτική και θεατρική παράσταση με τίτλο «Τη Τρίχας το γεφύρ» και Αναβίωση του λαϊκού δρωμένου Μωμογέρια», που εντάχθηκε στο Μέτρο 41 του τοπικού προγράμματος προσέγγισης LEADER της ΟΤΔ «ANAΠΤΥΞΙΑΚΗ ΡΟΔΟΠΗΣ – Αναπτυξιακή Ανώνυμη Εταιρεία ΟΤΑ» Υπομέτρο «321-3: Βασικές υπηρεσίες για την οικονομία και τον αγροτικό πληθυσμό» Δράση «Ενίσχυση πολιτιστικών εκδηλώσεων και εκδηλώσεων ανάδειξης και διατήρησης της τοπικής κληρονομιάς – στήριξη πολιτιστικών φορέων για μικρής κλίμακας υποδομή, προμήθεια εξοπλισμού, μουσικών οργάνων, στολών».
Πρόκειται για μια παραλλαγή της γνωστής θεατρικής παράστασης του Θεόδωρου Κανονίδη -«Απόλλωνα» (1897 - 1954) «Τη τρίχας το γεφύρ’» από χειρόγραφο που έφεραν μαζί τους τα μέλη του Συλλόγου από το ποντιακό χωριό Νεο Χαραμπά της Τσάλκας Γεωργίας και χρονολογείται στο 1930. Θυμίζουμε πως στο πλαίσιο του έργου ο Σύλλογος έχει ήδη παρουσιάσει το λαϊκό δρώμενο του δωδεκαημέρου «Τα Μωμογέρια» στα Παγούρια τον χειμώνα που μας πέρασε και έχει ήδη εφοδιαστεί με ηχητικό εξοπλισμό, σκηνικά και παραδοσιακές φορεσιές για το μικρό και το νεανικό τμήματα χορού και θεάτρου.
Στην παράσταση συμμετέχουν τα παιδιά μέλη του Συλλόγου και την επιμέλεια έχει αναλάβει η Όλγα Αυγητίδου, και τα σκηνικά η Άννα Πιτελίνα. Αξίζει να σημειωθεί ότι η εν λόγω παράστασης είναι η έκτη της θεατρικής ομάδας του Συλλόγου μετά τις παραστάσεις «Η Προξενεία πα Τέχνη έν», «Ρωμαίικα παρακάθια», «Η κυρά Καλή και τα δώδεκα μήνας», «Ο μεθυμένον τη χωρί» και «Ο Διογένης υλάζ αμά κι δακ» και στο μέλλον σχεδιάζουμε να παρουσιάσουμε την ποντιακή έκδοση του Ρωμαίου και Ιουλλιέτας σε κείμενα της Όλγας Αυγητίδου.
Αφροδίτη Καρελιάδου «Το έργο εμφανίζεται σαν πολιτισμική παρακαταθήκη που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, στο πλαίσιο της διατήρησης της γλώσσας, της πολιτισμικής ταυτότητας και της παράδοσης των Ποντίων»
Κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στην προέλευση του χειρογράφου και τη «σημειολογία» που φέρει η παράσταση η κ. Αφροδίτη Καρελιάδου μέλος του Συλλόγου η «Η Τραπεζούντα» και υπεύθυνη υλοποίησης της πρότασης του συλλόγου τόνισε πως «το χειρόγραφο που βρίσκεται στην κατοχή του Συλλόγου χρονολογείται από τις αρχές του προηγούμενου αιώνα, ενώ βάσει του συγκεκριμένου χειρογράφου το έργο έχει ανέβει διαχρονικά πάνω από δέκα φορές στα ελληνικά χωριά της περιοχής της Τσάλκα της Γεωργίας από το 1930 (έχει παρουσιαστεί στα χωριά Ίραγκα, Σάντα, Κουμπάτι και Νέο Χαραμπά). Στην τελευταία μάλιστα παράσταση το 1986 στο χωριό Νέο Χαραμπά συμμετείχαν και μέλη του Συλλόγου μας. Για τους παραπάνω λόγους το θεατρικό αυτό έχει μεγάλη αξία, τόσο πολιτισμική όσο και συναισθηματική, καθώς εμφανίζεται σαν πολιτισμική παρακαταθήκη που μεταφέρεται από γενιά σε γενιά, στο πλαίσιο της διατήρησης της γλώσσας, της πολιτισμικής ταυτότητας και της παράδοσης των Ποντίων».
Όπως εξήγησε δε η ίδια «είναι το θρυλικό γεφύρι του Πόντου που σύμφωνα με το τραγούδι χτίστηκε με ανθρωποθυσία. Βρίσκεται στο δρόμο Τραπεζούντας- Ερζερούμ σε απόσταση 18 χιλιομέτρων από την Τραπεζούντα. Ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού Πυξίτη. Σήμερα δεν χρησιμοποιείται. Διατηρείται σαν μνημείο, που υπενθυμίζει τον τραγικό θρύλο που ο πρωτομάστορας για να στεριώσει το γιοφύρι, θυσίασε στα θεμέλιά του τη γυναίκα του».
Παράλληλα συνοψίζοντας το νόημα του θεατρικού έργου η κ. Καρελιάδου παρατήρησε πως «το κεντρικό νόημα του θεατρικού (και του ομώνυμου τραγουδιού) είναι πως τίποτε δε γίνεται χωρίς αγώνα. Κάθε μεγάλο έργο για να γίνει, απαιτεί θυσίες. Πρέπει να δώσουμε κάτι από τον εαυτό μας για να πετύχουμε κάτι, για να φτάσουμε κάπου. Και της Τρίχας το γεφύρι θα στεριώσει μόνο με τη θυσία της γυναίκας του πρωτομάστορα. Ο πρωτομάστορας θυσιάζει την προσωπική του ευτυχία για το κοινωνικό σύνολο. Τα μεγάλα έργα θέλουν μεγάλες θυσίες».
Ο Θεόδωρος Κανονίδης και η προέλευση του έργου
Ο Θεόδωρος Κανονίδης του Γρηγορίου είχε γεννηθεί στην Αργυρούπολη του Πόντου και είχε τελειώσει το γυμνάσιο της Τραπεζούντας. Στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο στρατεύτηκε στον τουρκικό στρατό και στάλθηκε στα τάγματα εργασίας, τα γνωστά “αμελέ ταμπουρού. “Στα τέλη του 1917 πέρασε τα ρωσοτουρκικά σύνορα. Σύντομα έγινε ένας από τους εξέχοντες ηθοποιούς και σκηνοθέτες του θεάτρου.
Ο Θ. Κανονίδης “δανείστηκε” το έργο Της τρίχας το γεφύρι, “δράμα-κωμωδία εις πράξεις δύο μετά προλόγου”, το οποίο είχε γράψει το 1927 ο Παναγιώτης Κ. Φωτιάδης-Μαρκήσιος. Ο Π. Κ. Φωτιάδης είχε γράψει το θεατρικό αυτό έργο βασιζόμενος στην ποντιακή παραλλαγή του πανελλήνιου μύθου. Το έργο ήταν γραμμένο στη δημοτική, ενώ τα τραγούδια διατηρήθηκαν στην ποντιακή. Ο Θ. Κανονίδης, για να εκφράσει τις ιδέες του, χρησιμοποίησε το σκελετό του έργου του Π. Φωτιάδη, μεταφέροντάς το έργο στην ποντιακή.
Οι συντελεστές της παράστασης
Παίζουν:
Ποποβίδου Αερίτα-Κάλλη
Κελεσίδης Γιάννης-Κωνσταντίνος
Αλεξανδρίδου Ειρήνη-Χουλιαράς
Τσαρμαντίδου Βαρβάρα-ποπάς
Κουσίδης Παναγιώτης-λυράρης
Τζιβανίδου Μαρία-Θυμία
Αμπατζίδης Ιάκωβος-Νικόλας
Ποιμενίδης Ανδρέας-Ηλίας
Τσαρμαντίδου Μαριάννα-Παρθένα
Σακίδου Μαρία-Εργάτης
Κουσίδης Γαβριήλ-Λαχανάς Α’
Φωτιάδου Μελίνα-Λαχανάς Β’
Σακίδου Ιωάννα-Θεόφιλος
Κουσίδης Κυριάκος-εργάτης
Επιμέλεια -Όλγα Αυγητίδου,
Σκηνικά- Άννα Πιτελίνα.
Ηχητικά- Νίκος Σακίδης
Είσοδος ελεύθερη
Η Όλγα Αυγητίδου και η Άννα Πιτελίνα…
Η Όλγα Αυγητίδου είναι η υπεύθυνη της θεατρικής ομάδας του συλλόγου “Η Τραπεζούντα”. Έχει γράψει και έχει εκδώσει το μυθιστόρημα “Η Ζωή μ’ εν ‘ς σα χέρια σ’ “, γραμμένο στην ποντιακή γλώσσα και τα θεατρικά “Ο Διογένης υλάζ άμα ‘κι δακ” και “Τη χωρή ο διατρόν” που έχει ανεβάσει η θεατρική ομάδα του συλλόγου. Η επόμενη παράσταση που ετοιμάζεται είναι η ποντιακή έκδοση του Ρωμαίου και Ιουλιέτας, πάλι σε κείμενα της Όλγας Αυγητίδου.
Η Άννα Πιτελίνα σπούδασε στη Σχολή Καλών Τεχνών, Τμήμα Διακόσμησης, στη Ρωσία. Από το 2011 έχει αναλάβει τμήμα ζωγραφικής για παιδιά του Συλλόγου, καθώς επιμελείται και όλα τα σκηνικά των θεατρικών παραστάσεων του Συλλόγου. Παράλληλα είναι μέλος του Συλλόγου Καλλιτεχνών Ν. Ροδόπης.
Πηγή: Παρατηρητής της Θράκης