 |
| «Το απότοκο του μετατραυματικού σοκ στην διαμόρφωση του νέου Ποντιακού Ελλαδικού προτύπου και η ωδή του μέλλοντος» |
του Γιώργου Γεωργιάδη
Δημοσιογράφου
Η εκρίζωση από τις πατρογονικές εστίες είχε επιτακτικότητα. Έπρεπε άμεσα να υπάρξει ενσωμάτωση και συνοχή σε νέο περιβάλλον και συνθήκες. Η ηγεσία της πρώτης γενιάς που διασώθηκε, έπρεπε να βρει σε ελάχιστο χρόνο τον τόπο της εγκατάστασης που να προσιδιάζει το δυνατόν στην πρότερη θέση. Η πρώτη γενιά πέτυχε να ριζώσει σε χρόνο θαυμαστό. Το εκπληκτικό είναι ότι αποδέχτηκε αστραπιαία την νέα χωροταξία και επίσης δημιούργησε άμεσα νέα συνείδηση Πατριωτισμού καθώς οι προκλήσεις ήταν μπροστά της: Εχθρότητα των κρατικών δομών και εντοπίων κατά περίπτωση.
Δεν παρέδωσε τα όπλα αλλά πήρε τα όπλα ξανά στα χέρια για να προστατέψει τη νέα γη από τον θανάσιμο κίνδυνο εκβουλγαρισμού και σλαβοποίησης. Ο Ποντιακός κόσμος της Μακεδονίας βρήκε αυτόματα σε ελάχιστα χρόνια το στίγμα του ως Ακρίτας για μια ακόμα φορά αυτήν την φορά στο Ελλαδικό κέντρο. Ακολούθησε η Εποποιία της Κατοχής.
Οι παλιές κοινότητες των Ποντίων στον Πόντο αναδομήθηκαν, ανασχεδιάστηκαν ή χάθηκαν στην νέα γη. Αλλού υπήρξε συνεκτική επαναφορά, αλλού όχι. Αλλού υπήρξε προσομοίωση του φυσικού περιβάλλοντος αλλού όχι. Οι διάσπαρτες κοινότητες των Ποντίων στον Ποντίων ξανασχεδιάστηκαν επί χάρτου καθώς υπήρξαν αμιγή Ποντιακά χωριά με πληθυσμούς από διαφορετικές περιοχές του Πόντου αλλού χωριά με μεικτή σύνθεση με άλλες εθνικοτοπικές συνιστώσες.
Το νέο αυτό τοπίο άλλαξε άπαξ δια παντός την ψυχολογική σύνθεση της ταυτότητας των Ποντίων. Υπήρξε μια ρητή και δυναμική Μακεδονικότητα με έμφαση στην Ακριτικότητα παρά την αρχική αποστροφή των γηγενών οι Πόντιοι δεν στράφηκαν εναντίον του Κράτους ούτε εναντίον της τοπικότητας.
Αντιθέτως υπήρξαν οι θεματοφύλακες της κρατικής αρτιμέλειας και άσκησης πατριωτικού ύφους και σταδιακά πήραν τα ηνία στον οικονομικό, πολιτιστικό, κοινωνικό, εκπαιδευτικό τομέα σε πολλές περιοχές ενσωματώνοντας και όχι ενσωματούμενοι στην εντοπιότητα. Η πρώτη γενιά κράτησε τα στοιχεία της σχεδόν αλώβητα μέχρι την λήξη του Εμφυλίου. Ελάχιστοι μεικτοί γάμοι, πατριαρχικές κλειστές οικογένειες, κλειστό σύστημα αναπαραγωγής.
Το μετατραυματικό σοκ της απώλειας του εδάφους μετακυλίστηκε χρονικά και μεταλλάχθηκε σε ανάμνηση μέχρι το 1950. Σε πολλές κοινότητες υπήρξαν παρόμοιες συνθήκες γεωμορφικές που επέτρεψαν την συνέχεια του πολιτιστικού προτύπου, αλλού όμως όχι. Στις περιπτώσεις αυτές το μετατραυματικό σοκ πήρε άλλη τροπή καθώς πριν προλάβει ουσιαστικά να εκτονωθεί, άρχισε να μεταλλάσσεται με γοργούς ρυθμούς σε άρνηση. Άρνηση να συνεχιστεί η μνήμη, άρνηση να ομιληθεί η γλώσσα, άρνηση να συνεχιστεί η μουσική και χορευτική παράδοση.
Με τον τρόπο αυτό οι κοινότητες αποδιοργανώθηκαν ούσες σε διάσπαρτες γαίες και έχουσες διάφορα ζητήματα.
Η έναρξη της αστυφυλίας που πήρε ενδημικές διαστάσεις μετά το 1960 και η εκκίνηση για την φυγή στο εξωτερικό έφεραν το οριστικό τέλος της Ποντιακότητας της πρώτης γενιάς η οποία πλέον υπέργηρη και χωρίς εργαλεία αναπαραγωγής στον δευτερεύοντα φυσικό χώρο παρέδωσε τα όπλα στην ανάγκη της εξέλιξης.
Οι Πόντιοι πλέον συνωστίσθηκαν κυρίως στην Θεσσαλονίκη και σε άλλα μεγάλα αστικά κέντρα όπου έλαβε χώρα η ομογενοποίηση τους.
Στα νέα αστικά κέντρα που οικοδομήθηκαν με άναρχο τρόπο με την κυριαρχία του τσιμέντου περιβαλλοντικά και του κρέατος όσον αφορά την εστίαση και τον τρόπο αντίληψης της επιβίωσης καθώς προηγήθηκε η Κατοχή με την πείνα και η κοινωνία έψαχνε για το νέο αισθητικό πρότυπό της στην πάχυνση μέσω του κρέατος, το Ποντιακό συγκείμενο υπέστη μια βίαιη μετάλλαξη.
Πιεσμένο στην ανάγκη της αστικής αναπαραγωγής με τα μέσα της φυσικότητας εκτός λειτουργίας,με το διατροφικό πρότυπο να αλλάζει άρδην χάριν της συνάφειας στον νέο κοινωνικό ιστό, το Ποντιακό μοτίβο βρέθηκε σε σοβαρές προκλήσεις επιβιωτικές.
Στην πολύ απαιτητική περίοδο της μετάβασης των περιφερειακών μικρών κοινοτήτων σε πολυάνθρωπες γειτονιές των μεγαλουπόλεων ευτυχώς πριν την πλήρη ομογενοποίηση Θεία Προνοία, δύο μοναδικές προσωπικότητες με διακριτές ιδιαιτερότητες ύψωσαν το ανάστημά τους και απόκρουσαν μόνοι τους το ωστικό κύμα της συγχώνευσης χρησιμοποιώντας εργαλεία της συγχώνευσης.
Οι καταστάσεις ήταν μοναδικές και πολύ ξεχωριστές για αυτό απαιτούσαν ανάδρομες λύσεις.
Γώγος Πετρίδης και Χρύσανθος Θεοδωρίδης λοιπόν.
Ο Γώγος
Με αφύσικο ταλέντο σχεδόν εκ γενετής, αν και ήταν πρώτης γενιάς κατάφερε να πάρει την σκυτάλη από τον πατέρα του ο οποίος ανήκε πάντα μέχρι και τον θάνατό του το 1949 στην Τραπεζούντα, και να πράξει το ακατόρθωτο.
Να εισάγει το Εθνικό όργανο των Ποντίων, την σημαία τους, το σύμβολό τους, την περηφάνειά τους, την Λύρα, σε ραδιόφωνα, καταστήματα, θέατρα,συναυλιακούς χώρους. Πώς όμως?
Διατηρώντας την έμφυτη Δωρικότητα του, την αυθεντική λαλιά του, το ύφος και το χρώμα της αστικής τάξης της Τραπεζούντας με μια μοναδική τεχνική, απαράμιλλη, αμίμητη. Λέγεται ότι ο Γώγος εισήγαγε τεχνικές από το μπουζούκι στην Λύρα καθώς ήταν και δεινός χειριστής του οργάνου αυτού. Ότι εισήγαγε ο Γώγος δεν αφορούσε το ύφος και το χρώμα ούτε το πάθος.
Αφορούσε σχήματα και στίξεις που άφηναν αδιάφορο το κοινό, ήταν απλώς λεπτομέρειες τεχνικές. Ο Γώγος έσωσε τον Ποντιακό Ελληνισμό γιατί έσωσε την Λύρα του δηλ. την ζωή του, την Μνήμη του, τα δάκρυα του, τις υποσχέσεις του, την επιστροφή του, την εκδίκηση του, την μελλοντική του απόδραση. Ο Γώγος πρέπει λοιπόν να κριθεί Εθνικά, πολιτικά και όχι ως απλός Λυράρης. Ο Γώγος άνοιξε μόνος, ολομόναχος, μια πόρτα στην Επανάσταση των Ποντίων καταρχήν με τον εαυτό τους, να πιστέψουν ότι μπορούν να επιβιώσουν ως κοινότητα διακριτή στον χρόνο, έδωσε άλλα 100 χρόνια ζωής στους Ποντίους για να μπορέσουν όταν αυτός θα έφευγε από την ζωή να συνεχίσουν.
Ο Χρύσανθος
Ένας άγγελος με φτερά, πήρε τον Ποντιακό κόσμο και τον οδήγησε πετώντας σε ερτζιανά κύματα, τηλεοπτικούς δέκτες, δίσκους βινυλίου, πίστες,κέντρα με μια παγκόσμια φωνή που αναγνωρίστηκε διεθνώς. Ο Χρύσανθος έδωσε την μοιραία ώθηση εξωστρέφειας καθώς είχε ο ίδιος μια πολύ συγκροτημένη πολιτική άποψη για το Ποντιακό, υπήρξε ο ηγέτης όλου του Πόντου, ο φυσικός του ηγέτης, ο παράγων που δεν θα ορρωδούσε προ ουδενός για να υπερασπιστεί την φυλή του.
Ο Γώγος λοιπόν. Και ο Χρύσανθος.
Δύο απλά παιδιά, φτωχών οικογενειών με στοιχειώδεις γνώσεις ο ένας, Γυμνασίου ο άλλος, αυτούς επέλεξε ο Θεός να σώσουν την Ποντιακότητα. Πόντιοι επιτυχημένοι θα υπήρχαν σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής, Ποντιακό δεν θα υπήρχε χωρίς αυτούς.
Η Ποντιακή Ελίτ διέσωσε πολύτιμα πετράδια της γνώσης. Η πρώτη γενιά τιμήθηκε από εξέχοντα τέκνα: Κανδηλάπτης, Θεοφύλακτος, Κτενίδης, Ιασωνίδης, Άνθιμος και άλλοι. Όμως στις ψυχές κάθε Ποντίου φώλιαζε ο πόθος, η καμονή, το πάθος, η Ποντιακή Ψυχή του.
Και καθώς τα προτάγματα γύρω του ήταν δισυπόστατα, επαμφοτερίζοντα, αδυσώπητα, έπρεπε να να παλέψει για να μη αυτοακυρωθεί ως μέλος μιας φαντασιακής θεσμισμένης κοινότητας Ποντίων που υπήρξε στον Πόντο 3000 χρόνια εν μέσω αλλοφύλλων αλλά κινδύνευε να αποστεί από κάθε στοιχείο συνοχής και αυθεντικότητας εν μέσω Ελλαδιτών σε ένα κοινό μεγάλο νεολλαδικό χωνευτήρι.
Την ζωή τους έσωσαν οι Πόντιοι όσοι επέζησαν από το Κεμαλικό λεπίδι, την οδό της επιτυχίας κατόπιν πολύ σκληρής δουλειάς, θα έβρισκαν στην Ελλάδα αλλά με τίμημα την απώλεια της Ποντιακότητας.
Αυτό το προείπαν μεγάλοι Πόντιοι όπως οι Άνθιμος Παπαδόπουλος και Οδυσσέας Λαμψίδης, πλην όμως όταν τα έγραφαν πριν από αρκετές δεκαετίες δεν θα μπορούσαν και δικαίως να προφητέψουν την συνέχεια και την καρποφορία της σποράς δύο σεμνών μουσικών (που ποτέ δεν τα πήγαν καλά μεταξύ τους αλλά γεννήθηκαν για να συνεργαστούν) με τις μουσικές τους που δεν είναι απλά μουσικές αλλά ιερές προσευχές προς μια πατρίδα που πέθανε, αναστήθηκε, προδόθηκε, πέθανε και αναστήθηκε ξανά.
Το μετατραυματικό σοκ λοιπόν θεραπεύτηκε και αναζητά τώρα το Ποντιακό σώμα την νέα οδό. Προς τα πού να πάει? Είναι αδήριτη ανάγκη να προστατευτεί η Ποντιακότητα. Με κάθε μέσο θεμιτό. Η εξίσωση που αφορά την εξέλιξη του πολιτιστικού προτύπου είναι απλώς μια πολυτέλεια σε συνθήκες πολεμικές για την διατήρηση της Ποντιακότητας η οποία είναι η μόνη ζώσα δυναμική που δύναται να σώσει την Ελληνικότητα.
Αν δεχτούμε ότι η Ποντιακότητα μπορεί να σώσει την Ελληνικότητα από τον ορυμαγδό της πολτοποίησης τότε πρώτα πρέπει να σώσουμε την Ποντιακότητα από εμάς τους ίδιους.
Και γιατί είναι τόσο σημαντική η Ποντιακότητα; Διότι αποδείχθηκε το πιο συνεκτικό,σκληρό μέταλλο συνέχισης της Ελληνικότητας εδώ και 2500 χρόνια. Κρίθηκε εν προκειμένω εν μέσω διωγμών, Γενοκτονιών, εξοριών.
Οι Πόντιοι ζουν, πολεμούν, αντιστέκονται, πεθαίνουν με την λύρα τους και τον χορό τους. Είναι εκείνη η Ελληνική γέννα που κλαίει στους γάμους και χορεύει στους τάφους, είναι η φύτρα που μπορεί το αδύνατον καθώς σώθηκε από το αδύνατο με όπλο το πείσμα του Παρχαριού, την ορμή του λύκου και την εξυπνάδα του αλώπεκα.
Οφείλουμε λοιπόν να είμαστε πιο αυστηροί με τον εαυτό μας. Έχουμε μια αποστολή η οποία δεν εξεπληρώθη ακόμα.
Δεν έχουμε το δικαίωμα της εξέλιξης αλλά της σωτηρίας την υποχρέωση έχωμε...
Σχετικά θέματα
- «Δεν είναι μόνο ο Φίλης»...
- «Πόντιοι, Λαζοί, Τσερκέζοι, Αλεβίτες και νέα Ανατολία»