 |
| Υπήρξαν ποτέ στην ιστορία Οθωμανοί – Έλληνες; |
Άρθρο του
Δρ Χαράλαμπου Β. Βασιλειάδη*
Στην ιστορία του Ελληνισμού της Αμερικής προστίθεται μια (ακόμη) μαύρη σελίδα (και δυστυχώς δεν υπερβάλλω!) συντροφιά με τα λαμπρά κεφάλαια των σπουδαίων ομογενών, όπως των ιατρού Γεωργίου Παπανικολάου, Αρχιεπισκόπου Ιακώβου, Πολ Σαρμπάνη, Τζον Μπραδήμα, Μάικλ Δουκάκη, Πολ Τσόγκα, Ελία Καζάν, Μαρία Κάλλας, κ.ά., αλλά και των σημαντικών αγώνων της Ομογένειας για μείζονα εθνικά θέματα, όπως το Κυπριακό, το Μακεδονικό, των γενοκτονιών, κ.ά. Η ανακοίνωση σε δίκτυο κοινωνικής δικτύωσης γράφει: «… we would like to formally announce the establishment of The Ottoman-Greeks of the United States Oral History Archive at the University of Florida with the support of the Center for Greek Studies http://cgs.classics.ufl.edu/ and the Samuel Proctor Oral History Program http://oral.history.ufl.edu/ …». (μετάφραση: «… σας ανακοινώνουμε την ίδρυση του Αρχείου Προφορικής Ιστορίας των Οθωμανοελλήνων των Ηνωμένων Πολιτειών στο Πανεπιστήμιο της Φλόριντας…»). Διευκρινίζω ότι η ανωτέρω ανακοίνωση έχει αναρτηθεί σε δίκτυο κοινωνικής δικτύωσης αλλά όχι (ακόμη τουλάχιστον) στην επίσημη ιστοσελίδα του εν λόγω πανεπιστημίου. Η διαφωνία μου δεν άπτεται της ίδρυσης του εν λόγω Αρχείου, δηλαδή της αρχειοθέτησης προφορικών απομνημονευμάτων. Αντίθετα μάλιστα. Η αρχειοθέτηση σαν εγχείρημα θα μπορούσε να είναι πραγματικά αξιέπαινη. Αντιδρώ κυρίως στην ονομασία του Αρχείου αλλά και στον τρόπο προώθησής του. Επιπλέον η εν λόγω ανακοίνωση αναρτήθηκε την 24η Μαρτίου του 2016, παραμονή της επετείου της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας και του Ευαγγελισμού. Αλήθεια, πιστεύουν ότι προσφέρουν εθνική υπηρεσία με κάτι τέτοιο; ‘Η μήπως εξυπηρετούν κάποια σκοπιμότητα ή ιδιοτέλεια; Επιπολαιότητα, θα την χαρακτήριζα.
Κάποιοι λοιπόν ομογενείς (ναι, δικοί «μας» άνθρωποι, όχι εχθροί ή ξένοι) αποφάσισαν να διαπρέψουν εις βάρος της αξιοπρέπειας και του σεβασμού. Αποφάσισαν λοιπόν να προσάψουν τον όρο «Οθωμανός» στους Έλληνες των τελευταίων δεκαετιών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Δεν αναφέρονται στους τουρκέψαντες (εξισλαμισμένους) Έλληνες. Αναφέρονται στους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που θυσιάστηκαν στην Ιωνία, στη Θράκη και στον Πόντο «για του Χριστού την πίστη την αγία και της πατρίδος την ελευθερία», που θυσιάστηκαν γιατί θέλησαν να πεθάνουν Ρωμιοί (δηλαδή Ορθόδοξοι Ελληνες). Αναφέρονται και σε αυτούς που επέζησαν τον ξεριζωμό και την καταστροφή, σε αυτούς που θρήνησαν και θρηνούν τους δικούς τους ανθρώπους. Δεν εκφωνώ πατριωτικό λόγο. Δεν λαϊκίζω. Δεν αναθεματίζω. Την αλήθεια ξεστομίζω όπως αυτή πηγάζει μέσα από ιστορικά γεγονότα, όπως αυτή εκφράζεται μέσα από βιώματα.
Μιλούν λοιπόν για «Οθωμανούς-Έλληνες» (ή οθωμανοέλληνες). Και αναρωτιέμαι, τι τους πείραζε να μιλούσαν για «Ελληνες στην Οθωμανική Αυτοκρατορία» ή για «Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας»; Τόσο δύσκολο είναι; Μιλάει κανείς για «Ναζιστές Έλληνες» για όσους γεννήθηκαν στην Ελλάδα το 1941-1944; Γιατί το κάνουν άραγε αυτοί; Γιατί προσβάλλουν τους ίδιους τους παππούδες και τις γιαγιάδες τους; Είναι θέμα απλής απροσεξίας, αμάθειας, ή ματαιοδοξίας; Είναι πλέον πασιφανές ότι κάποιοι ξεστομίζουν συχνά-πυκνά ό,τι πιο ακραίο και προκλητικό υπάρχει, στο όνομα τάχα της ιστορικής αλήθειας και της επιστημονικής ακρίβειας, για να κεντρίσουν το ενδιαφέρον και να τραβήξουν τη δημοσιότητα επάνω τους. Ναι, για να γίνουν διάσημοι με κίνητρα ταπεινά και πρακτικές μυστήριες, αν όχι απαράδεκτες.
Για να ξεκαθαρίσουμε λοιπόν κάποια πράγματα. Η επιστημονική τεκμηρίωση δεν μπορεί να γίνεται μέσα από δίκτυα κοινωνικής δικτύωσης και η ακαδημαϊκή καταξίωση δεν προωθείται ή επιτυγχάνεται με selfies. Χρειάζεται σοβαρότητα, υπευθυνότητα και συστηματική δουλειά.
Δεύτερον, το να αποτίσεις φόρο τιμής και σεβασμού δεν κάνει τον τιμώμενο πιο σημαντικό ή πιο σπουδαίο. Κάνει εσένα πιο άνθρωπο. Είναι θέμα πολιτισμού, είναι θέμα παιδείας. Προς τι λοιπόν η ασέβεια και βεβήλωση των ιερών μας προγόνων; Γιατί παραχαράσσουμε την ίδια μας την ιστορία;
Τρίτον, όλα τα χρόνια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας (από τα πιο σκληρά και μαύρα μέχρι τα πιο χαλαρά και γκρίζα) ήμασταν, σύμφωνα με τους «αφέντες» μας, γκιαούρηδες (δηλαδή άπιστοι, άρα όχι Οθωμανοί) και κατ’ εμάς ραγιάδες (δηλαδή σκλάβοι, άρα όχι ισόνομοι Οθωμανοί πολίτες). Άσχετα αν η επικύρωση της (επιβαλλόμενης στον, μόλις δεκαεπτάχρονο τότε, σουλτάνο Αμπντούλ Μετζίτ Α’ από τις Δυτικές Δυνάμεις μετά τους Κριμαϊκούς πολέμους) συνθήκης Χάτι Χουμαγιούν το 1856 (ή άλλες εικονικές παραχωρήσεις πρωθύστερα ή μεταγενέστερα) προέβλεπε κάποια δικαιώματα ισονομίας και ισοπολιτείας στους σκλαβωμένους λαούς της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, στην ουσία παρέμειναν ραγιάδες, στόχοι συστηματικών καταπιέσεων, μέχρι και θύματα απανωτών γενοκτονιών. Άρα πώς δικαιολογείται επί της ουσίας ο όρος «οθωμανοέλληνας»; Δηλαδή αν η συνθήκη υπογραφόταν μερικές δεκαετίες πριν, θα αποκαλούσαμε και τον Γέρο του Μωριά, τον Θεόδωρο Κολοκοτρώνη, «Οθωμανοέλληνα»; Ας τροχοπεδήσουμε λοιπόν την βλαστήμια. Φτάνει πια ο εθνικός κατήφορος και ο ηθικός ξεπεσμός.
Τέταρτον, αν δεν γνώριζα κάποια πρόσωπα θα υπέθετα (ή τουλάχιστον θα υποψιαζόμουν) ότι κάποιος τουρκικός δάκτυλος προπαγάνδας και παραπληροφόρησης κινεί τα νήματα πίσω από την ίδρυση του εν λόγω Αρχείου. Ωστόσο αυτό, από ό,τι γνωρίζω, δεν συμβαίνει. Αλλά τι καλύτερη υπηρεσία μπορούμε να παρέχουμε στους εθνικιστικούς κύκλους της Τουρκίας (ουσιαστικά στο τουρκικό κράτος της προπαγάνδας και του επεκτατισμού) από το να αυτοπροσδιοριζόμαστε -αναίτια και άκαιρα μάλιστα- ως «οθωμανότεροι» των Οθωμανών;
Και ενώ θα έπρεπε η Ομογένεια, βασικά οι οργανωμένοι φορείς της, να πάρουν θέση, η αδράνεια πλεονάζει. Κάποιοι δε, ίσως τους σιγοντάρουν ψιθυριστά. Δεν μπορεί λοιπόν πάντα να μας φταίνε οι άλλοι, οι ξένοι, οι εχθροί, τα κεφάλαια, τα μονοπώλια, οι πολυεθνικές και τα συμφέροντα. Έχουμε και δικούς «μας» διαχειριστές κερκοπορτών. Ας πάψουμε λοιπόν να ηθικολογούμε για τους άλλους όταν η προστυχιά είναι μέσα στο σπίτι μας. Επαγρύπνηση χρειάζεται, παιδεία, συντονισμός και αγώνας. Τι διαθέτουμε από αυτά;
Ο Δρ. Χαράλαμπος Βασιλειάδης είναι καθηγητής στο City College of New Υork και πρόεδρος του Ιερού Ιδρύματος Παναγία Σουμελά Ποντίων Αμερικής και Καναδά.
Πηγή: Εθνικός Κήρυκας