 |
| «Βάι βάι το βαί…» - Τα Ποντιακά Κάλαντα των Βαΐων και πως αναβιώνουν σήμερα |
Στον Πόντο αλλά και στα μέρη που εγκαταστάθηκαν οι Πόντιοι, μέχρι και την δεκαετία του ’60, την Κυριακή των Βαΐων τα παιδιά περιφέρονταν στα σπίτια και έψελναν τα παρακάτω:
Βάϊ βάϊ το βαγιό τρώγω ψάρι και κολιό
και την άλλεν Κερεκήν τρώγω κόκκινον ωβόν.
Βάϊ βάϊ το βαΐ τρώγω ψάρι και χαψί
και την άλλεν Κερεκήν τρώγω το Παχύν τ’ αρνί.
Το φιλοδώρημα ήταν συνήθως καραμέλες ή στην καλύτερη των περιπτώσεων αυγά. Πολλές φορές όμως λόγω της φτώχειας έδιναν στα παιδιά βρασμένο καρπό καλαμποκιού το οποίο ονομαζόταν «τσιγκούλια».
Στο τέλος λοιπόν του ψαλμού προέτρεπαν τα παιδιά τους οικοδεσπότες να μην τους δώσουν «τσιγκούλια» αλλά αυγά λέγοντας:
Τα ωβά τ’ εμέτερα τα τσιγκούλια τ’ εσέτερα.
Το έθιμο, αναβιώνει κάθε χρόνο ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων Θρυλορίου "Η Κερασούντα και το Γαρς".
Τα παιδιά του συλλόγου, είπαν τα κάλαντα και μάζεψαν τα κερκέλια τους, τα χαρακτηριστικά κουλούρια που ετοιμάζουν στο χωριό από το Σάββατο του Λαζάρου...
Τα «κερκέλια» είναι ένα είδος κουλουριού, που το φτιάχνουν οι πόντιες νοικοκυρές το Σάββατο του Λαζάρου για να το δώσουν στα παιδιά που θα ψάλλουν την άλλη μέρα.
Λέγεται ότι ο φτωχός Λάζαρος ζητιάνεψε αλεύρι και με αυτό έκανε τα κερκέλια και τα μοίρασε στα φτωχά παιδιά που πεινούσαν. Μια άλλη εκδοχή θέλει τα κερκέλια να είναι το πρώτο φαγητό που έφαγε ο Λάζαρος μετά την Ανάστασή του από τον Κύριο.
Οι πόντιες νοικοκυρές θα μας δείξουν από την αρχή μέχρι το τέλος τη διαδικασία παρασκευής του κουλουριού αυτού, που γίνεται μόνο με αλεύρι και νερό.
Την επόμενη μέρα ψάλλουν τα παιδιά τα κάλαντα των Βαϊων. Με τα φύλλα δάφνης που παίρνουν από την εκκλησία, τα παιδιά στολίζουν καλάθια στα οποία βάζουν τα αυγά που θα τους δώσουν. Τα κερκέλια τα περνούν σε ένα ξύλο το οποίο στη βάση του έχει άλλο ένα ξύλο σταυρωτά, ώστε να συγκρατούνται.
Τα κάλαντα των Βαϊων:
Βάι βάι το βαί
τρώγω ψάρι και χαψί
και την άλλη Κερεκή
τρώγω το παχύ τ’ αρνί.
Θεία θεία να το κερκέλ’
και δώσ’ με το κόκκινο τ’ ωβό.
Οι νοικοκυρές τους δίνουν αυγά, κερκέλια, καραμέλες, τσούγκουρα και σήμερα πλέον χρήματα.