 |
| Ο Τούρκος που αναζήτησε προσκύνημα στα λείψανα του Χρύσανθου |
Το e-Pontos.gr αναδεικνύει μία συγκλονιστική ιστορία με αφορμή τη συμπλήρωση 12 χρόνων από τον θάνατο του Πόντιου βάρδου.
του Χρήστου Κωνσταντινίδη
Στις 25 Μαρτίου, ανήμερα της εθνικής μας επετείου, δημοσιεύτηκε συνέντευξη ενός Τούρκου συγγραφέα, ο οποίος έχει γράψει βιβλίο για την Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου. Ο λόγος για τον Ταμέρ Τσιλιγκίρ, ο οποίος κατά τη διάρκεια της συγκλονιστικής διήγησης της ιστορίας του στον υπογράφοντα, αποκάλυψε μία πολύ ενδιαφέρουσα πληροφορία που αφορά συγκεκριμένη μερίδα ανθρώπων της Μαύρης Θάλασσας. Οι τελευταίοι αναζήτησαν την ταυτότητά τους μέσω των ερωτήσεων που έθεταν σε αυτόν τον αγωνιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της αναγνώρισης της Γενοκτονίας.
«Τα άρθρα μου διαβάστηκαν και μεταφέρθηκαν σε χιλιάδες ανθρώπους, Έλαβα γράμματα από ελληνόφωνους της Τραπεζούντας, κατοίκους της Κερασούντας, της Σαμψούντας και από πολλές άλλες πόλεις με την ερώτηση “ΕΜΕΙΣ ΕΙΜΑΣΤΕ ΠΟΝΤΙΟΙ;”. Αυτήν την ερώτηση κάνουν μεταξύ τους εδώ και εκατό χρόνια οι οικογένειες της Μαύρης Θάλασσας. Θέλω να σας πω και κάτι, το οποίο πραγματικά είναι σημαντικό. Μεγάλη μερίδα ανθρώπων εξετάστηκε με DNA (ειδικό τεστ που σου δείχνει τις φυλετικές ρίζες). Όλοι ήταν περίεργοι και θέλανε να μάθουν την ιστορία των προγόνων τους, των γιαγιάδων και των παππούδων τους. Με τα άρθρα που έγραψα, οι ίδιοι με τις ερωτήσεις που ρώταγαν βρέθηκαν σε άλλες απαντήσεις. Εγώ τους εξηγούσα με έγγραφα τις αδικίες που μας έκαναν πριν εκατό χρόνια», είχε δηλώσει μεταξύ άλλων.
Ο Ταμέρ Τσιλιγκίρ δεν ήταν ο πρώτος που με πληροφόρισε για την ύπαρξη αυτών των ανθρώπων που κυνηγούν την αλήθεια, λες και απολευθερώθηκαν από τα δεσμά τους, όπως οι αλυσοδεμένοι στον μύθο του σπηλαίου του Πλάτωνα. Πριν από τρία χρόνια η δύναμη του διαδικτύου με οδήγησε σε μία γνωριμία με ένα άτομο από τα Σούρμενα του Πόντου. Βασικά ο ίδιος με προσέγγισε μέσω μίας παγκόσμιας πλατφόρμας, στην οποία προσπαθώ να αποδώσω ποντιακά τραγούδια στη νεοελληνική, ώστε να βοηθήσω όσους θέλουν και ψάχνουν, να καταλάβουν το νόημα των στίχων και κατ' επέκταση να μάθουν τη διάλεκτο των προγόνων μας. Μου ζήτησε να τον βοηθήσω στη μετάφραση κάποιων τραγουδιών στην αγγλική και στη συνέχεια τα μετέφερε στα τούρκικα.
Από την πρώτη στιγμή που ανταλλάξαμε κουβέντες έδεσα με αυτόν τον άνθρωπο. Ο Τραπεζονλής (το πραγματικό του όνομα παραλείπεται για ευνόητους λόγους) είναι ένας άνθρωπος σπουδαγμένος, συζητήσιμος, με λαχτάρα για σφαιρική γνώση, αλλά και φοβερή αγάπη για την πατρίδα του, στην Τουρκία, χωρίς όμως να είναι επηρεασμένος από εθνικιστικές ιδεολογίες. Είναι 35 χρονών, παντρεμένος και πατέρας δύο παιδιών, ενώ αυτήν την περίοδο εργάζεται στην Ευρώπη, με εργασιακή σύμβαση, ως καθηγητής αγγλικής φιλολογίας. Σύντομα όμως θα κληθεί να επιστρέψει με την οικογένειά του στη χώρα του (λήγει η σύμβαση), όπου θα συνεχίσει να διδάσκει εκεί.
Αυτός, ο Σουρμενίτης, τον οποίο στις συζητήσεις μας αποκαλώ αδερφό μου, μού εκμηστηρεύτηκε πρώτη φορά την ύπαρξη αυτού του κινήματος ανθρώπων που κάνουν τεστ dna για να ανακαλύψουν τις πραγματικές τους ρίζες. Ο ίδιος είχε περάσει το τεστ, βρήκε πολλές απαντήσεις, μερικές από αυτές μάλιστα εντός Ελλάδας. Πάνω στη διήγησή του, αποκάλυψε μία άλλη εξίσου συγκλονιστική πτυχή της ιστορίας του. Αυτή αφορά τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη, το αηδόνι του Πόντου, τον αγαπημένο μας βάρδο, από τον θάνατο του οποίου συμπληρώθηκαν φέτος 12 χρόνια.
Γι'αυτό, τις τελευταίες ημέρες, το e-Pontos.gr κάλεσε τον Τραπεζονλή να γυρίσει ξανά τον χρόνο πίσω και να μοιραστεί μαζί σας την εμπειρία του, μέσω της επαφής του με το ρωμαίικο στοιχείο του Πόντου, σε μία συνέντευξη που αξίζει, να διαβάσετε.
Πως ήταν οι σχέσεις στα Σούρμενα με τους ελληνόφωνους;
«Γνώριζα την ύπαρξη ελληνόφωνων σε διάφορα χωριά της Τραπεζούντας. Είχα κάποιους φίλους ελληνόφωνους και πάντα τους ρωτούσα για ελληνικές λέξεις. Είχα φίλους που έμεναν σε παλιό ελληνικό χωριό και το σπίτι τους ήταν χτισμένο δίπλα στην εκκλησία. Φυσικά η εκκλησία είχε μετατραπεί σε τζαμί, αλλά ήταν σε καλή κατάσταση. Με φιλοξένησαν και έμεινα σε αυτό το σπίτι δίπλα στην εκκλησία για δύο ημέρες. Ήταν μία λυπηρή στιγμή για μένα, καθώς σκεφτόμουν τους παλιούς κατοίκους που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν την αρχαία πατρίδα τους».
Με τους Έλληνες τι σχέσεις έχεις;
«Όταν ήμουν στο Πανεπιστήμιο, στην Πόλη, το 2000, επισκεπτόμουν ένα φόρουμ για την κουλτούρα της Μαύρης Θάλασσας και συζητούσα για διάφορα θέματα. Είχα μεγάλο ενδιαφέρον για τους καλλιτέχνες του κεμεντζέ, των οποίων οι πρόγονοι ζούσαν στην ανατολογική Μαύρη Θάλασσα. Σε αυτό το φόρουμ υπήρχαν επισκέπτες από την Ελλάδα και συνηθίζαμε να ανταλλάσσουμε απόψεις και εμπειρίες. Πολλοί άνθρωποι όμως, τόσο από την Ελλάδα όσο και από την Τουρκία, φοβόντουσαν να δώσουν δείγμα DNA για να εξακριβώσουν τις ρίζες τους. Εγώ τους πρότεινα να κάνουν το τεστ».
Είχες εκμυστηρευτεί ότι βρήκες συγγενείς μέσω τεστ DNA στην Ελλάδα. Μπορείς να μας πεις μερικές λεπτομέρειες;
«Ανακάλυψα ότι έχω στην Ελλάδα πολλούς Πόντιους συγγενείς. Οι πρόγονοί τους έμεναν στα Σούρμενα, την Τραπεζούντα, τον Όφι ή το Caykara (Κατοχώρι). Γνωρίζοντας αυτό, μοιράστηκα την ιστορία μαζί τους. Ήταν μία σπουδαία εμπειρία για μένα, γιατί ήρθα σε επαφή μαζί τους, με φιλοξένησαν και αναπτύξαμε σχέσεις».
Σου αρέσει η ελληνική ποντιακή μουσική;
«Μου αρέσει η μουσική της Μαύρης Θάλασσας γενικά. Ειδικά ο κεμεντζές είναι πολύ σημαντικός για μένα. Κάποτε άκουγα ροκ η μέταλ, αλλά το να ακούς την παραδοσιακή μουσική είναι κάτι διαφορετικό. Η παραδοσιακή μουσική μιλάει για το παρελθόν του τόπου μου και λέει αληθινές ιστορίες ανθρώπων που έζησαν εκεί».
Πότε άκουσες για πρώτη φορά Χρύσανθο;
«Στο Πανεπιστήμιο. Είχα ένα φοβερό αρχείο με mp3 τραγούδια, το οποίο κατέβασα από το ίντερνετ. Έτσι γνώρισα τον Χρύσανθο».
Τί ήταν αυτό που σε μάγεψε στον Χρύσανθο;
«Παρακολούθησα πολλά επιτραπέζια τραγούδια του Χρύσανθου (σε βίντεο με παρακάθια). Αυτό που είδα και ένιωσα, ήταν γνήσια συναισθήματα Ποντίων που κάποτε ζούσαν στον Πόντο και είχαν μεγάλη λαχτάρα για την πατρίδα τους. Καθώς ταξίδευα για τη Γερμανία μέσω της Εγνατίας αποφάσισα να επισκεφτώ τον τάφο του. Ήθελα να τον ευχαριστήσω προσωπικά, σαν προσκύνημα ένα πράγμα. Προηγουμένως έκανα έρευνα για το μέρος που θάφτηκε στη Θεσσαλονίκη. Δυστυχώς όμως πληροφορήθηκα από τον άνθρωπο της ασφαλείας του κοιμητηρίου, ότι τα λείψανά του μεταφέρθηκαν στη γενέτειρά του (στην Οινόη) και δεν είχα χρόνο, να πάω στην Κοζάνη. Όχι σήμερα, αλλά σίγουρα στο άμεσο μέλλον θέλω να επισκεφτώ τον τάφο του και να του πω στο αηδόνι του Πόντου “σε ευχαριστώ”».
Ποιοι άλλοι Έλληνες, Πόντιοι τραγουδιστές σου αρέσουν;
«Μου αρέσει ο Ασλανίδης, ο Βασιλειάδης και ο Σαββίδης. Υπάρχουν πάρα πολύ μεγάλοι πόντιοι τραγουδιστές φυσικά. Δεν θέλω να αδικήσω κανέναν».
Ποιος είναι ο αγαπημένος σου κεμεντζετζής;
«Ο Καλιοντζίδης είναι αγαπημένος μου γιατί ήταν ο πρώτος που άκουσα από την Ελλάδα. Όταν τον άκουγα, το 2000, μου άρεσε το στυλ που έπαιζε λύρα».
Ποια είναι η άποψή σου για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις;
«Πιστεύω, ότι πέρα από την πολιτική, δεν υπάρχει πρόβλημα μεταξύ απλών ανθρώπων. Υπάρχουν φυσικά κάποιοι ακραίοι εθνικιστές που προσπαθούν να διατηρήσουν άσβεστη τη φωτιά του μίσους, αλλά αν μάθουμε ο ένας τον άλλον, θα βοηθήσουμε να τη σβήσουμε».
Πως μπορεί να διαφυλαχθεί η ειρήνη στην περιοχή;
«Πρέπει να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε ο ένας τον άλλον Το μίσος συνήθως είναι εύκολο για όλους. Αλλά μόνο συγχωρώντας και με το σφίγγοντας τα χέρια θα εγκατασταθεί μία σταθερή ειρήνη μεταξύ των δύο χωρών. Η ελληνική γλώσσα συνεχίζει να μιλιέται στην Τουρκία και η τούρκικη στην Ελλάδα. Δεν γίνεται συνεχώς να μιλούμε για τα άσχημα του παρελθόντος. Γιατί όπως διάβασα στην Καινή Διαθήκη, “Ὁ ἀναμάρτητος ὑμῶν πρῶτος τὸν λίθον βαλέτω”».