Η Ποντιακή λύρα στο ιρακινό Κουρδιστάν

Η Ποντιακή λύρα στο ιρακινό Κουρδιστάν

της Θεοδώρα Καρακιουλάχ

Τα αδέρφια Ματθαίος και Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης παίζουν λύρα και τραγουδούν στο πιο θερμό σημείο του κόσμου, στο αμερικανοκρατούμενο ιρακινό Κουρδιστάν

Στο μακρινό Βόρειο Ιράκ, στη γη των Κούρδων, ταξίδεψαν στις αρχές του Απρίλη τα δύο αδέρφια Κωνσταντίνος και Ματθαίος Τσαχουρίδης. Καλεσμένοι από το αμερικανικό πανεπιστήμιο της πόλης Σουλεϊμανίγια, με βασικό γνωστικό αντικείμενο

«Το παραδοσιακό τραγούδι των Ελλήνων» και «Η ποντιακή λύρα στη σύγχρονη Ελλάδα», αλλά και από τη διεθνή έκθεση TedX που πραγματοποιήθηκε φέτος στην πόλη Ερμπίλ, έδρα της περιφερειακής κυβέρνησης του ιρακινού Κουρδιστάν, μιλούν στην ThessNews για αυτό το ιδιαίτερο ταξίδι.

Η πόλη Ερμπίλ (Άρβηλα) απέχει μόλις 40 χλμ από την εμπόλεμη Μοσούλη. Η αυτόνομη περιοχή του ιρακινού Κουρδιστάν παραμένει σε επιχειρησιακή ετοιμότητα, με τις ΗΠΑ να αποτελούν έναν στρατηγικό σύμμαχο σε μια περιοχή όπου συγκρούονται συστημικά και εξω-συστημικά συμφέροντα.

Από την Ερμπίλ στη Σουλεϊμανίγια

Στρατιώτες με πυρομαχικά παντού

«H κουρδική ζώνη που πλέον έχει τη δική της αυτονομία είναι μια άλλη πραγματικότητα από αυτήν που νομίζουμε. Η καθημερινότητα και ο χρόνος κυλάει όπως παντού, ο κόσμος πηγαίνει στις δουλειές του, διασκεδάζει, βγαίνει σε εστιατόρια, κτλ. Βέβαια η σκιά του πολέμου είναι πολύ κοντά και πάντα υπάρχει ο φόβος και η ανασφάλεια. Μέτρα ασφαλείας υπάρχουν παντού. Ελικόπτερα Απάτσι  πετούν καθημερινά στον ουρανό, στρατιώτες ζωσμένοι με πυρομαχικά και όπλα  φυλάσσουν κάθε γωνιά με αστυνομικά σκυλιά και με ανιχνευτές μετάλλου και εξετάζουν κάθε διερχόμενο άνθρωπο ή αυτοκίνητο. Είναι όντως περικυκλωμένοι από “φωτιά” και είναι αναμενόμενη η πολυάριθμη στρατιωτική προστασία και ασφάλεια. Ο κόσμος δεν σταματά τη ζωή του. Βλέπετε η δύναμη της συνήθειας είναι από τα βασικά ένστικτα του ανθρώπου» περιγράφει ο Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης.

Στο αμερικανικό πανεπιστήμιο στη Σουλεϊμανίγια

Ο Ματθαίος επισκέφθηκε την περιοχή πριν 10 χρόνια και σίγουρα οι αλλαγές που έχουν γίνει είναι πολλές σε όλα τα επίπεδα. Χαρακτηριστικό είναι ότι πριν ένα χρόνο συστήθηκε Γενικό Προξενείο της Ελλάδας στην πόλη Ερμπίλ. «Άλλαξαν πολλά… Είναι μια περιοχή γρήγορα αναπτυσσόμενη και από ό,τι φαίνεται ανεξάρτητη από το υπόλοιπο Ιράκ, το οποίο βρίσκεται σε γενικές γραμμές σε εμπόλεμη κατάσταση. Αυτό όμως που μας έκανε μεγάλη εντύπωση είναι η δίψα της νεολαίας να ακολουθήσει και να ανταγωνιστεί την παγκόσμια επικαιρότητα με καινοτόμες ιδέες, έρευνα και τεχνολογία. Αυτό ήταν εμφανές και στην έκθεση ιδεών στη διοργάνωση της TedX αλλά και στο αμερικανικό πανεπιστήμιο στη Σουλεϊμανίγια. Ο διάλογος που είχαμε με τους φοιτητές μάς θύμισε τη φοίτησή μας στο Λονδίνο, που ήταν βασισμένη αποκλειστικά στην έρευνα και γενικότερα στην αναζήτηση. Ας μην ξεχνάμε ότι οι Κούρδοι ζούνε σε όλα τα μέρη του κόσμου και αυτό τους δίνει μια πολύ ιδιαίτερη κοσμοαντίληψη, που τώρα τη φέρνουν πίσω στις πόλεις τους, στα πάτρια εδάφη τους».

Με το προσωπικό του Rudaw TV στα παλαιά τείχη της Ερμπίλ

Αν και η απόφαση να ταξιδέψουν στο ιρακινό Κουρδιστάν ήταν πολύ δύσκολη δεδομένης της έκρυθμης κατάστασης στην περιοχή, τελικά αποδείχθηκε ότι η μουσική δεν έχει σύνορα και η ποντιακή λύρα μετά από πολυετή συστηματική επικοινωνιακή προσπάθεια των δυο καλλιτεχνών, έχει αγαπηθεί από τους Κούρδους της περιοχής. «Η μουσική τους έχει πολλά κοινά σημεία με εμάς, θα λέγαμε περισσότερες είναι οι ομοιότητες παρά οι διαφορές. Ας μην ξεχνάμε ότι ο ήχος της Μέσης Aνατολής είναι κοινός από τα Βαλκάνια μέχρι και την Ινδία σχεδόν. Αυτό παρέχει την ευκολία μουσικών διαλόγων».

Συναυλία 40 χλμ. από τη Μοσούλη

Ο Ματθαίος και ο Κωνσταντίνος Τσαχουρίδης στην εφταήμερη διαμονή τους στο ιρακινό Κουρδιστάν έδωσαν 2 μεγάλες συναυλίες,  μία στην πόλη Ερμπίλ και την άλλη στη Σουλειμανίγια. «Οι συναυλίες περιείχαν μελωδίες από την κουρδική και ελληνική μουσική κουλτούρα. Τέτοιες όμως που παντρεύτηκαν από «έρωτα και όχι από προξενιό», όπως συνηθίζουμε να λέμε… Είχαμε την τύχη να βρεθούμε με πολύ σημαντικούς ανθρώπους της τέχνης εκεί καθώς και με τον πρώην πρόεδρο του Κουρδιστάν αλλά και αντιπρόεδρο του Ιράκ, Dr Barham Salim, μία πραγματικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα του πολιτισμού, ο οποίος μάλιστα σύντομα τελειώνει και το πρώτο αρχαιοελληνικό ανοιχτό θέατρο στο Ιράκ. Επισκεφθήκαμε τις υπό εξέλιξη εγκαταστάσεις και υποσχεθήκαμε τη μουσική μας παρουσία στο πρώτο διεθνές φεστιβάλ. Πέραν των δύο επίσημων παρουσιάσεων-συναυλιών, πραγματοποιήσαμε και μια μοναδική τηλεοπτική ηχογράφηση στα παλαιά τείχη της Ερμπίλ για την κουρδική δορυφορική τηλεόραση Rudaw (HD), κάτι το οποίο θα μεταδοθεί στο μέλλον, όταν πραγματοποιηθεί και η ηχογράφηση αυτού του τόσο ιδιαίτερου  μουσικού project που γεννήθηκε εκείνες τις ημέρες».

Οι δύο Έλληνες καλλιτέχνες με ποντιακή καταγωγή από τη Βέροια, κατάφεραν με την αγάπη τους και την αφοσίωση στη μουσική, στο τραγούδι και στην ποντιακή λύρα, να γίνουν κοινωνοί της ελληνικής μουσικής κουλτούρας σε όλο τον κόσμο. Η παρουσία τους στο ιρακινό Κουρδιστάν, σε ένα από τα πιο θερμά σημεία στον κόσμο αυτή τη στιγμή, αποδεικνύει ότι οι λαοί έχουν τώρα περισσότερο ανάγκη από ποτέ τον πολιτισμό και την τέχνη, σε μια περίοδο που οι συγκρούσεις και οι εμφυλιοπολεμικές συρράξεις αναζωπυρώνονται ανά πάσα στιγμή.

Ο Ματθαίος και ο Κωνσταντίνος με τον Χουσείν λίγο πριν τη συναυλία μας στην Ερμπίλ

20 χρόνια φιλίας

Για μας αυτό ήταν ένα πολύ σημαντικό ταξίδι, γιατί καταρχήν  γιορτάσαμε 20 χρόνια φιλίας με τον αγαπημένο φίλο μας Χουσεΐν Ζαχάουι. Επίσης, γεννήθηκε ένα καινούριο project το οποίο πιστέψαμε από την πρώτη στιγμή και από ό,τι φαίνεται σύντομα θα πάρει και τη μορφή που του αξίζει: θα ηχογραφηθεί στο Παρίσι με χορηγία της Rudaw TV και θα εκδοθεί από μια γαλλική εταιρεία που δραστηριοποιείται στην παγκόσμια ethnic μουσική σκηνή.

Το Ηρώδειο υποδέχεται τους αδελφούς Τσαχουρίδη

Ένα μεγάλο μας όνειρο πρόκειται να πραγματοποιηθεί μέσα στο 2017 και ακούει στη λέξη «Ηρώδειο». Εκτός από τις προγραμματισμένες μας καλοκαιρινές παραστάσεις, πιστεύουμε πως όλα θα κορυφωθούν στη συναυλία των συναυλιών στο Ηρώδειο, με τη μουσική που μας μεγάλωσε και που με σεβασμό υπηρετούμε… Η ημερομηνία θα οριστικοποιηθεί προς τα τέλη Μαΐου.

Πανοραμική της πρωτεύουσας Εμπρίλ και το συνεδριακό κέντρο

Η πορεία τους

Ο Ματθαίος Τσαχουρίδης γεννήθηκε στη Βέροια. Σε ηλικία 9 ετών ξεκίνησε να παίζει την ποντιακή λύρα, την οποία έμαθε από τον παππού του, γνωστό λυράρη της περιοχής. Από τότε μέχρι και σήμερα, η ποντιακή λύρα είναι το μουσικό όργανο με το οποίο ο Ματθαίος εκφράζει τη βαθιά του αφοσίωση, αγάπη και σεβασμό σε αυτό που υπηρετεί. Ο Ματθαίος είναι πτυχιούχος Μουσικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Goldsmiths του Λονδίνου, έχει στο ενεργητικό του μεταπτυχιακό Masters στην Εθνομουσικολογία και είναι Διδάκτωρ του Μουσικού Τμήματος του Πανεπιστημίου, υπό την εποπτεία του Άγγλου εθνομουσικολόγου Professor John Baily. Εκτός από ποντιακή λύρα παίζει και άλλα έγχορδα μουσικά όργανα όπως βιολί, λαούτο, ούτι, μπουζούκι, κιθάρα, ιρανική λύρα, αφγανικό ρεμπάπ καθώς επίσης και την αφγανική και ουζμπέκικη λύρα.

Ο Κωσταντίνος Τσαχουρίδης γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Βέροια. Από τη μικρή ηλικία των 7 ετών ξεκίνησε να τραγουδάει και από τότε έως και σήμερα, η φωνή παραμένει το «όργανο» με το οποίο εκφράζει την αγάπη και τον σεβασμό του σε αυτό που υπηρετεί.

Ο Κων/νος είναι πτυχιούχος μουσικών σπουδών του πανεπιστημίου του Λονδίνου (Goldsmiths). Το 2003 τελειώνει τις μεταπτυχιακές του σπουδές στην Εθνομουσικολογία. Από τον Σεπτέμβριο του 2008 είναι Επισκέπτης Βοηθός Ερευνητή στο Παιδαγωγικό Ινστιτούτο του Πανεπιστημίου του Λονδίνου, ενώ από τον Φεβρουάριο του 2010 εργάζεται ως λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας της Ελλάδος.

Πάνω από την Σουλειμανίγια με τον Χουσείν

Πηγή: ThessNews