 |
| Το ανέκδοτο και η δικαίωση των Ποντίων για τα μελομακάρονα |
του Χρήστου Κωνσταντινίδη
Λίγες ημέρες απομένουν για τις γιορτές των Χριστουγέννων και οι προετοιμασίες έχουν ήδη ξεκινήσει την άφιξη του Θεανθρώπου, του οποίου η γέννηση υμνείται με χαρακτηριστικό τρόπο στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Κάθε σπίτι στολίζεται και φυσικά δεν λείπουν τα χριστουγεννιάτικα γλυκά.
Κάθε νοικοκυριό φτιάχνει ή αγοράζει (ως είθισται δυστυχώς τα τελευταία χρόνια) παραδοσιακές λιχουδιές. Και ποιος δεν έχει ξετρελαθεί τρώγωντας μελομακάρονα, κουραμπιέδες ή δίπλες. Τα χριστουγεννιάτικα γλυκά είναι τόσο αγαπητά στους Έλληνες που κυκλοφορούν για αυτά κάποια ανέκδοτα. Για παράδειγμα, «γιατί οι Πόντιοι βάζουν μέλι στα μακαρόνια, για να φτιάξουν μελομακάρονα», τα οποία, ομολογουμένς είναι και τα πιο αγαπημένα.
Ποια είναι όμως η προέλευση των μελομακάρονων και ποια είναι η σχέση τους με τα... μακαρόνια που μελώνουν οι Πόντιοι; Την απάντηση δίνει η φιλόλογος, Γιώτα Ιωακειμίδου, η οποία είναι ποντιακής καταγωγής. Η εξήγηση που δίνει είναι ιστορική και έχει γλωσσικές προεκτάσεις.
«Η μακαρωνία ήταν ένα νεκρώσιμο δείπνο με βάση τα ζυμαρικά, ένα δείπνο με το οποίο μακάριζαν τον νεκρό, ένας νεκρόδειπνος δηλαδή. Η λέξη προέρχεται από την αρχαία «μακαρία», μια ψυχόπιτα που έμοιαζε σε σχήμα με τα σημερινά μελομακάρονα και το πρόσφεραν μετά την κηδεία. Αργότερα το περιέλουσαν με μέλι και ονομάστηκε μελομακάρονο και πολύ αργότερα στα βυζαντινά χρόνια καθιερώθηκε σαν γλυκό του δωδεκαημέρου. Οι Λατίνοι και αργότερα οι Ιταλοί χρησιμοποιούσαν τη λέξη μακαρωνία ως maccarone που τελικά κατέληξε να σημαίνει το σπαγγέτι. Τέλος, από το μεσαίωνα και μετά στη Γαλλία και την Αγγλία, ένα είδος αμυγδαλωτού μπισκότου ονομάστηκε «macaroon» (το γνωστό σε όλους σήμερα «μακαρόν»).
Οι Μικρασιάτες και οι Πόντιοι τα λένε «φοινίκια» από το πορφυρό χρώμα τους», αναφέρει η εκπαιδευτικός από τη Θεσσαλονίκη και εκπαιδεύτρια εκμάθησης της ποντιακής διαλέκτου.
Χάρη αστεϊσμού, θα μπορούσαμε να παρατηρήσουμε, ότι τώρα δικαιώνονται οι Πόντιοι για τα μελομακάρονα, αφού όπως διαβάσατε παραπάνω, η λέξη μακαρωνία χρησιμοποιήθηκε ως maccarone και κατέληξε να εννοείται το σπαγγέτι, δηλαδή τα δικά μας μακαρόνια.