 |
| Ηλίας Υφαντίδης: Παράδοση είναι ο κύκλος της ζωής |
Αγάπη, αλήθεια, αλληλεγγύη, ελπίδα. Είναι λέξεις ισοδύναμες που τοποθετεί ο Ηλίας Υφαντίδης δίπλα στη λέξη παράδοση. Για τον 40χρονο μουσικό και δάσκαλο της ποντιακής γλώσσας, η δημοτική παραδοσιακή μουσική έχει τη δύναμη και τη συνεχή ροή ενός ποταμού. Ο καλλιτεχνικός διευθυντής του 13ου Πανελλαδικού Φεστιβάλ Ποντιακών Χορών, το οποίο ανοίγει τις πύλες του στο κοινό αύριο στις 6 το απόγευμα στο ΣΕΦ για να παρουσιαστούν περίπου 25 χοροί άρρηκτα συνδεδεμένοι με την ιστορία των Ποντίων, οριοθετεί την ουσία της παραδοσιακής μουσικής μακριά από τη φολκλορική της εικόνα: «Για όποιον θέλει να αντιμετωπίζει τη μουσική ιστορία και την παράδοση μέσα από ουσιαστικούς δρόμους δεν μπορεί παρά να δομεί τη ζωή του με βάση το σεβασμό για τον ίδιο τον άνθρωπο και τη ζωή. Δεν φτάνει να μάθεις να παίζεις καλά ένα παραδοσιακό όργανο ή να χορεύεις ενδεδυμένος με μια στολή. Εχει νόημα να αντλείς τις ουσιαστικές αξίες από αυτό το σημαντικό κομμάτι της Ιστορίας. Γιατί παράδοση είναι η καταγραφεί της ιστορίας ενός λαού είναι ο κύκλος της ζωής».
Δέντρο με καρπούς
Η ποντιακή καταγωγή του εξαίρετου μουσικού και συγγραφέα θεατρικών έργων έρχεται από την Τραπεζούντα, την Κερασούντα και τα Κοτύωρα των προπάππων του και φτάνει ώς το Καζακστάν, απ’ όπου ήρθαν οι γονείς του το 1965 στην Ελλάδα. Αυτή η πορεία του χαρτογραφεί πέρα από τη μετακίνηση του Ελληνισμού και τη δημιουργία μιας παράδοσης που ενσωματώνει τάσεις, ιδιώματα τοπικές ιδιαιτερότητες. Ισως εδώ να κρύβεται ο πλούτος, η ποικιλία των ήχων και των ρυθμών που εξελίσσονται στον χρόνο και φτάνουν ώς το σήμερα. Οπως λέει ο Ηλίας Υφαντίδης «Ο μόνος τρόπος για να μην πεθάνει η παράδοση είναι να ζυμώνεται με το σήμερα. Να αφουγκράζεται την εξέλιξη της κοινωνίας και να την αντανακλά με ευγένεια μέσα στους ιστούς της. Ετσι μόνο δεν θα γίνει ένα μουσειακό είδος . Η δημοτική παραδοσιακή μουσική είναι σαν ένα δέντρο με ρίζες γερές που πάντα θα “αμπελώνει” θα “φυλλώνει”, θα ανθεί και θα δίνει νέους καρπούς».
Ο Ηλίας Υφαντίδης εξηγεί ότι η λειτουργία του τραγουδιού, της μουσικής και του χορού, μέσα από ένα βιωματικό πεδίο, γίνεται η γέφυρα για τη «συνάντηση» της ομάδας. Δημιουργεί δηλαδή γόνιμους δρόμους για τη μνήμη και την ταυτότητα μιας κοινωνίας. «Ενας λαός που δεν έχει μνήμη και ταυτότητα δεν έχει μέλλον».
Η δύναμη της μνήμης
Για εκείνους που είχαν ανάλογη ματιά η δημοτική παράδοση αποτελούσε πάντα ένα γοητευτικό πεδίο διερεύνησης και φυσικά ανεξάντλητη πηγή έμπνευση. Ενα πρόχειρο παράδειγμα είναι η μουσική για θεατρικά έργα που έγραψε ο Μάνος Χατζιδάκις και που ακτινοβολούν τα στοιχεία της παραδοσιακής μουσικής που δανείστηκε. Το 1962 στο έργο «Καίσαρ και Κλεοπάτρα» του Μπέρναρντ Σω για πρώτη φορά χρησιμοποιεί αυτούσια τη μελωδία ενός παραδοσιακού τραγουδιού την οποία ενσωματώνει στο υπόλοιπο έργο. Ο σκοπός του αιγαιοπελαγίτικου (δωδεκανησιακού) τραγουδιού «Πέρα στους πέρα κάμπους» ακούγεται στο θεατρικό τραγούδι «Τα έξυπνα παπάκια»» κ.λ.π. Αλλά μέσα από αυτή τη διαδικασία, εξηγεί ο Ηλίας Υφαντίδης, μπορεί να αποκαλυφθεί η δύναμή της. «Η παραδοσιακή μουσική είναι το ντοκουμέντο ενός πολιτισμού που έχει ζωντανούς ιστούς και συνεχίζει να τροφοδοτεί τους νέους δίνοντας τους καινούργιους δρόμους για να φτάσουν κοντά της.
Θα περάσει στη λήθη ένας λαός που δεν έχει γνώση της Ιστορίας του, αφού δεν θα μάθει ποτέ τη “ρίζα” του, την πορεία της εξέλιξής του και την ταυτότητά του». Ο δεξιοτέχνης της ποντιακής λύρας στο σημείο αυτό αντικρούει και εκείνους που στηρίζουν την άποψη ότι η παραδοσιακή μουσική είναι συνδεδεμένη με τον συντηρητισμό: «Παράδοση σημαίνει εξέλιξη. Αν δεν μπολιαστεί με το καινούργιο, εκείνο δηλαδή που αναδύεται από τις συνθήκες της κάθε κοινωνίας και εποχής θα μαραζώσει. Το πιο ενθαρρυντικό για μένα είναι πως στα μαθήματα δεν έρχονται μόνο όσοι έχουν ποντιακή καταγωγή. Εχει μεγάλη σημασία που ενδιαφέρεται να μάθει λύρα και συγκινείται ένας χεβιμεταλάς. Γιατί όποιος παρακολουθεί τη δημοτική και παραδοσιακή μουσική δημιουργεί ένα αισθητικό κριτήριο που του μαθαίνει να διαλέγει τους ανθούς από όλα τα ήδη της μουσικής».
Πηγή: Τα Νέα