 |
| Ημερολόγιο για τον Πόντο, από τις εκδόσεις "Μαλλιάρης Παιδεία" |
Στην έκδοση ενός ημερολογίου με θέμα τον Πόντο, προχώρησαν οι Εκδόσεις "Μαλλιάρης Παιδεία" για το 2018. Ξεφυλλίζοντας τις σελίδες του ημερολογίου, ο αναγνώστης μπορεί να διαβάσει αφιερώματα σε διάφορα έθιμα, ημερομηνίες-σταθμούς για τον Ποντιακό Ελληνισμό, γνωμικά, Ποντιακές εκφράσεις κ.ά.
Λίγα λόγια για την έκδοση του ημερολογίου
Τι σημαίνει Πόντος;
Σημαίνει: πόνο, δάκρυα, θάνατο, θλίψη, αροθυμία, ευτυχισμένες μέρες, ειρηνική συνύπαρξη, χρώματα, τοπία και αρώματα.
Αυτά θυμάμαι απ' τη γιαγιά μου, που έφυγε νωρίς από την πατρίδα, τυχαία, έζησε στην αρχή ως πλούσια, και μετά επέζησε φτωχά αλλά υπερήφανα. Ποτέ δεν λησμόνησε την «πατρώα γη». Ποτέ δεν συμβιβάστηκε ότι δεν θα γύριζε, ζωντανή, πίσω.
Και όταν έκλαιγε, όταν έβρεχε..., γιατί θυμόταν πού ήταν και πού ήρθε, πώς έζησε και πώς ζούσε, έλεγε: «...τελούνταν τα ημέρας μουν...». Και αυτή, μεγάλωσε και σπούδασε δυο ορφανά, στον πόλεμο και στην κατοχή.
Όπως όλοι οι πρόσφυγες. Αυτοί που όλοι έφυγαν από τον Πόντο ως δακτυλοδεικτούμενοι έμποροι, επιστήμονες, τραπεζίτες, αγρότες, ειδικευμένοι εργάτες, ποιητές, στοχαστές, δημοσιογράφοι, βουλευτές. Και έφεραν μαζί τους τη θλίψη και τη νοσταλγία.
Και έφτασαν εδώ, και εξεπλάγησαν.
Εδώ ήταν «οι Τουρκόσποροι», οι «Αούτηδες», τα μιάσματα, οι αποδιοπομπαίοι τράγοι. Εδώ είδαν ότι η Ελλάδα, ή καλύτερα κάποιοι, λίγοι αλλά υπαρκτοί, δεν τους θεωρούσαν δικούς τους, αλλά ξένους.
Εδώ, όμως, ρίζωσαν. Όπου κι αν πήγαν. Ως εκ παραδόσεως Ακρίτες, ρίζωσαν στις περιοχές που ο Ελευθέριος Βενιζέλος, «ο Λευτεράκης» τους, τους έστειλε να ζήσουν. Και επέζησαν, πιάστηκαν από το χώμα το χέρσο, έσκαψαν με τα χέρια, όργωσαν, έχυσαν αίμα, δάκρυα και ιδρώτα. Δεν τους ενδιέφερε η «ανταλλάξιμη περιουσία», κι όση δεν τους δόθηκε, ενώ τους ανήκε, την «χάρισαν».
Τα χρόνια δύσκολα, οι αντιφάσεις της ελληνικής κοινωνίας τρομακτικές. Η Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών, μετατράπηκε στη «Μικρά αλλά έντιμο Ελλάδα». Και αυτό δεν ήταν ανεκτό, ευτυχώς, όχι μόνον για τους πρόσφυγες, αλλά και από τους πατριώτες εκείνους που δεν μπορούσαν να χωρέσουν στο στενό κουστούμι που ξένοι, και ντόπιες δυνάμεις, ήθελαν να επιβάλουν στον ελληνισμό.
Πολέμησαν τον κατακτητή. Έδωσαν ήρωες στην αντίσταση, που τους τιμούν όλος ο ελεύθερος κόσμος. Με την αξίνα, όπως οι Κρητικοί, τα αδέλφια τους, αλλά και με το όπλο. Έζησαν τον σπαρακτικό εμφύλιο και τις συνέπειές του. Και ύστερα, βάλθηκαν να ξαναφτιάξουν την Ελλάδα, και το πέτυχαν μαζί με όλους τους άλλους. Χόρεψαν ζεϊμπέκικο, τραγούδησαν και αυτοί ριζίτικα, χόρεψαν καλαματιανό αλλά και τικ και πυρρίχιο, τραγούδησαν ρεμπέτικα, ανέμελα νησιώτικα, αλλά και θρήνους λαϊκούς, δημοτικούς, γίνανε όλοι ένα.
Όμως αυτοί, όπως και οι υπόλοιποι Έλληνες, είχαν το όνειρο στα μάτια τους, το μοιρολόι στο λαρύγγι τους, τις ευτυχισμένες αναμνήσεις στους χορούς, τους γάμους, τα βαφτίσια, τον ανείπωτο πόνο στον παντοτινό αποχωρισμό των δικών τους, είχαν το ντέρτι του ξεριζωμού.
Αυτός είναι ο δικός μου Πόντος. Ο Πόντος μου, που δεν έζησα, αλλά βίωσα. Μέσα από την αφήγηση και την καθημερινότητά μου. Που με σημάδεψε και με σημαδεύει πάντα. Όπου κι αν πήγα, όσο μακριά κι αν έφτασα για να σπουδάσω.
Αυτό το ημερολόγιο καταγράφει, ως χρέος τιμής, κάθε μέρα, όλο τον χρόνο: ιστορικά γεγονότα, αγίους, ιστορικές μνήμες και πρωταγωνιστές. Καταγράφει ήθη, έθιμα, παραμύθια, ανέκδοτα, διηγήσεις, ποίηση και λογοτεχνία. Όλο τον πλούτο που μεταφέρουμε. Το παραδίδω, γνωρίζοντας ότι, ως ανθρώπινο έργο, έχει λάθη και ελλείψεις.
Στάθης Θ. Τσομίδης (επιμέλεια).
Μπορείτε να δείτε ένα μικρό μέρος του ημερολογίου, εδώ...