Ένα τοξάρ και τρεις χορδές για την ιστορία του Πόντου |
του Ρωμανού Κοντογιαννίδη
Τον πολιτισμό του Πόντου, μέσα από τη διδασκαλία της κεμεντζέ, επιχειρεί να μεταλαμπαδεύσει στους μαθητές του ο Αλέξης Στεφανίδης, ο πρώτος πιστοποιημένος καθηγητής ποντιακής λύρας σε ελληνικό δημόσιο σχολείο.
Απόφοιτος του πανεπιστημιακού τμήματος Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής Άρτας, διδάσκει σήμερα στο Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο Γιαννιτσών. Στους μαθητές του, «τα παιδιά του» όπως τους ονομάζει συχνά, ο Αλέξης Στεφανίδης προσπαθεί να περάσει τον έρωτά του για τη λύρα, την οποία αγάπησε από την ηλικία των πέντε ετών και αποτελούσε το μοναδικό μουσικό του άκουσμα στις διασκεδάσεις μέχρι τα 18 του έτη.
Όποτε μπορεί, τους διηγείται αφηγήσεις των προσφύγων πρώτης γενιάς, όπως τις άκουσε και ο ίδιος από τους προγόνους του, ωστόσο, ο βασικός στόχος του, όπως λέει, είναι μέσα από τη διδασκαλία της ποντιακής λύρας να διδάξει στους μαθητές του τις ανθρώπινες αξίες.
«Η λύρα για μένα είναι ένα μέσο, ώστε να εκπαιδεύσω τους μαθητές μου πάνω από όλα να γίνουν καλοί άνθρωποι, με αξίες και αρχές. Να αναζητήσουν μέσα τους τον εαυτό τους και να βγάλουν το συναισθηματικό τους κόσμο. Παίζω λύρα, για να διατηρήσω, όσο μπορώ, ζωντανή την παράδοση του Πόντου και να τη μεταλαμπαδεύσω στις νεότερες γενιές, στα παιδιά μου στο σχολείο», λέει ο Αλέξης Στεφανίδης.
Λατρεύει, όπως τονίζει, τη ζεστή σχέση που δημιουργεί με τους μαθητές του αλλά και με τους γονείς του. «Αισθάνομαι ότι έχω τεράστια ευθύνη στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών, ότι οι πράξεις μου θα έχουν αντίκτυπο στον ψυχικό τους κόσμο. Είμαι καθηγητής ποντιακής λύρας και ταυτόχρονα αισθάνομαι ως δεύτερος πατέρας για τους μαθητές μου», υποστηρίζει ο Αλέξης Στεφανίδης.
Έρωτας από την παιδική ηλικία |
Ήταν δεν ήταν πέντε χρονών ο 32χρονος σήμερα Αλέξης, όταν ένοιωσε το πρώτο σκίρτημα για την ποντιακή λύρα. Θυμάται την οικογένειά του να μαζεύεται τα βράδια μετά από κοπιώδεις εργασίες στο κτήμα, έξω από τα Γιαννιτσά και να διασκεδάζει με τη λύρα του παππού του.
Στα δέκα του χρόνια ζήτησε από τον πατέρα του ως πρωτοχρονιάτικο δώρο μια λύρα και τότε αποφάσισε ότι αυτήν θα ήταν η επαγγελματική του ενασχόληση ως ενήλικας.
«Μέχρι τα 18 μου η ενασχόλησή μου με τη μουσική είχε να κάνει μόνο με τη λύρα. Ποτέ μου μέχρι τότε δεν είχα πάει σε κάποιο νυχτερινό κέντρο διασκέδασης ή στα μπουζούκια, με εξαίρεση τον αποχαιρετιστήριο χορό του σχολείου», αναφέρει ο Αλέξης Στεφανίδης.
Πέρασε στο Τμήμα Λαϊκής και Παραδοσιακής Μουσικής που στεγάζεται στην Άρτα, όμως, εκεί ένοιωσε απογοήτευση, αφού δεν υπήρχε καθηγητής ποντιακής λύρας. Για περίπου δύο χρόνια αναγκάστηκε να εξασκείται πάνω στην κρητική λύρα, με τη βοήθεια του Ζαχαρία Σπυριδάκη και μετά από πιέσεις του το υπουργείο έστειλε τελικά καθηγητή ποντιακής.
Δίπλα στον Γιάννη Μαρκόπουλο |
Τον Δεκέμβριο του 2005 ο 20χρονος τότε Αλέξης Στεφανίδης έπαιξε με τη λύρα του τα ποντιακή κάλαντα στο Προεδρικό Μέγαρο, ενώπιον του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας, Κάρολου Παπούλια.
Ένα χρόνο αργότερα επιλέχθηκε από το μεγάλο συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο κι έπαιξε σε συναυλία του στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Εκεί έγινε σύμπραξη της ποντιακής λύρας του Αλέξη Στεφανίδη με την κρητική του Ζαχαρία Σπυριδάκη. Συμμετείχαν οι Αλκίνοος Ιωαννίδης, Λιζέτα Καλημέρη, Λάκης Χαλκιάς, Μανώλης Λιδάκης, Σοφία Παπάζογλου και άλλοι.
Πριν από δύο χρόνια ο Αλέξης Στεφανίδης έκλεισε μουσικά εκδήλωση για τον Πόντο στο κτήριο του Ευρωκοινοβουλίου στις Βρυξέλες, παρουσία του αντιπροέδρου του και βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ, Δημήτρη Παπαδημούλη.
Στο Ευρωκοινοβούλιο με τον Δημήτρη Παπαδημούλη |
Σε όποιες εκδηλώσεις λαμβάνει μέρος με την κεμετζέ του, έχει ως πρώτο μέλημα να τον συνοδεύουν μαθητές του από το Μουσικό Γυμνάσιο – Λύκειο Γιαννιτσών. Έτσι έπαιξε μαζί τους (26 λύρες και 11 νταούλια) στον αρχαιολογικό χώρο των Ανακτόρων του Γαλερίου στη Θεσσαλονίκη, σε εκδήλωση που διοργάνωσε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, ενώ μαθητές του (40 λύρες και 20 νταούλια) τον συνόδευσαν στη 2η Παγκόσμια Συνδιάσκεψη Ποντιακής Νεολαίας, η οποία έγινε τον Οκτώβριο του 2015 στη Θεσσαλονίκη. Στη συνδιάσκεψη, η οποία έγινε με τη χορηγία του Ιβάν Σαββίδη, ο Αλέξης Στεφανίδης είχε τη μουσική επιμέλεια.
Δημοσιεύθηκε για την εφημερίδα Έθνος.