 |
| Η Τραπεζούντα έχασε έναν αυθεντικό καβαλτζή – Δωρική μορφή και παίξιμο, έκανε αργατία στα χωριά (Video) |
Ποιος ήταν ο Γιουσούφ Οζτούρκ, ο μεγάλος διασκεδαστής του Σουλτάν Μουράτ.
Μιλούν στο e-Pontos.gr Αντέμ Εκίζ και Φίλιππος Κεσαπίδης.
Μιλούν στο e-Pontos.gr Αντέμ Εκίζ και Φίλιππος Κεσαπίδης.
του Χρήστου Κωνσταντινίδη
Σε πένθος βυθίστηκε όλη η Τραπεζούντα στο άκουσμα της είδησης του θανάτου του Γιουσούφ Οζτούρκ, ο οποίος τη Δευτέρα 10 Δεκεμβρίου 2018 άφησε την τελευταία του πνοή, σε ηλικία 67 ετών, αυτή με την oποία ανέσταινε στα χείλη του τον αρχαίο αυλό.
«Ήταν σε κρίσιμη κατάσταση εδώ και ένα μήνα. Είχε πάει να παίξει καβάλ σε γάμο στη Σαμψούντα. Μετά το γλέντι κατά τις 3 ώρα τα μεσάνυχτα, τον χτύπησε αυτοκίνητο ενώ περνούσε πεζός τα φανάρια. Το αμάξι τον πέταξε πολλά μέτρα μακρυά. Τον πήγαν στο νοσοκομείο, εκεί έπαθε εγκεφαλικό και μετά από σκληρή μάχη κατέληξε την προηγούμενη Δευτέρα», εξιστορεί συγκινημένος στο e-Pontos.gr ένας από τους σημαντικότερους, ελληνόφωνους, Τραπεζούντιους, καλλιτέχνες, ο Αντέμ Εκίζ.
Ο παραδοσιακότερος
Επρόκειτο για ξακουστό καβαλτζή, ο οποίος ήταν πολύ αγαπητός στον κόσμο, συμμετείχε σε μουσικές εκδηλώσεις και παρευρισκόταν σε γάμους και γλέντια, στα οποία διασκέδαζε τους Μαυροθαλασσίτες με τον γλυκό ήχο που έβγαζε το χειλιαύλιν στα χέρια του, με το οποίο σαγήνευε κάθε ακροατήριο.
«Στην περιοχή μας συντηρούσε το παραδοσιακό το παίξιμο που έχουμε. Ήταν ο πιο παρδοσιακός και αυθεντικός. Βασιζόταν πολύ στην παράδοση. Ήταν πολύ αγαπητός στον κόσμο. Ο χαμός του μας έχει επηρεάσει όλους μας. Στενοχωρηθήκαμε πολύ», σημειώνει ο Πέσκιογλης, συντοπίτης του αείμνηστου καβαλτζή.
Το βουκολικό παίξιμο της φλογέρας του δημιουργεί εικόνες και ταξιδεύει τον ακροατή στα παρχάρια του Πόντου, τα οποία συνεχίζουν να αποτελούν τη μούσα των μαυροθαλασσιτών καλλιτεχνών και να εμπνέουν τη μουσική τους.
Γεννήθηκε στη συνοικία Αρχαγγέλου του Πενταχωρίου (Beşköy), στην περιοχή των Σουρμένων, την 1η Φεβρουαρίου του 1951 και ασχολήθηκε από πολύ μικρός με το χειλιαύλιν, το οποίο δεν αποχωρίστηκε ποτέ για 50 χρόνια.
Σαν και εμάς
Ένας από τους εν Ελλάδι καλλιτέχνες που είχε προσωπική επαφή με τον αείμνηστο υπηρέτη της παραδοσιακής, ποντιακής φλογέρας είναι ο Φίλιππος Κεσαπίδης, ο οποίος εκμυστηρεύτηκε στο e-Pontos.gr τις εμπειρίες του από την γνωριμία με τον Γιουσούφ Οζτούρκ.
«Είχα βρεθεί στο καφενείο του στο παρχάρι “Σουλτάν Μουράτ” μαζί με τον Νίκο Μιχαηλίδη. Αντίκρυσα μία χαρακτηριστική ποντιακή φυσιογνωμία, πολύ οικεία. Ήταν σαν να βλέπεις ανθρώπους που βλέπουμε στα χωριά μας, στην Ελλάδα», διηγείται στο e-Pontos.gr και στη συνέχεια αναλύει το παίξιμο του αγαπητού στον κόσμο καβαλτζή:
«Όπως ήταν η φυσιογνωμία του, απλή και δωρική, με τον ίδιο τρόπο έπαιζε. Δεν έπαιζε δεξιοτεχνικό καβάλ. Δεν ήταν Κερίμ Αϊντίν ή o συγχωρεμένος ο Σαντίκ Καράντενιζ. Έπαιζε απλά και μελωδικά».
«Λαλούν εμέν 'ς σην αργατία»
Ο Φίλιππος Κεσαπίδης στέκεται σε αναφορά του Γιουσούφ Οζτούρκ για μία παραδοσιακή συνήθεια των ανθρώπων στα χωριά της Τραπεζούντας. Πρόκειται για έναν τρόπο συνεργασίας και αλληλεγγύης του αγροτικού πληθυσμού του Πόντου, έναν θεσμό που έχει εξασθενήσει στην Ελλάδα τις τελευταίες δεκαετίες, στον ιστορικό Πόντο όμως παραμένει ακόμα ζωντανός μεταξύ των ανθρώπων που μιλούν την ελληνική διάλεκτο της περιοχής.
«Στις αναφορές που έκανε μας έλεγε, ότι πολλές φορές τον φώναζαν στα χωριά της Τραπεζούντας, για να παίξει φλογέρα, όταν οι χωρικοί έκαναν αργατία. Καθ' όλη τη διάρκεια των εργασιών της καθημερινότητάς τους τον καλούσαν για να τους ψυχαγωγεί την ώρα που δούλευαν στα χωράφια. «Τ' εμετέρ' λαλούν εμέν' 'ς σην αργατία να παίζω με τ' ατείντζ», μας είχε πει χαρακτηριστικά», επισημαίνει ο λυράρης, ο οποίος ηγείται του μουσικού, παραδοσιακού, ποντιακού σχήματος «Αργατία», η οποία θέλει να χτίσει δεσμούς αλληλεγγύης μεταξύ των ανθρώπων και να υπενθυμίσει την σπουδαιότητα και την σημασία της τέχνης και της συλλογικότητας σε δύσκολες εποχές.
Ο κεμεντζετζής αποδίδει στον Γιουσούφ Οζτούρκ τον χαρακτήρα του αυθεντικού μουσικού με ιδιαίτερη απήχηση στον κόσμο της Τραπεζούντας. «Είχε όλη την χαρακτηριστική τεχνική που παίζουν εκεί οι Τραπεζούντιοι καβαλτζήδες με την κυκλική αναπνοή. Είχε πολύ αυθεντικό ήχο, από τις σημαντικότερες μουσικές φυσιογνωμίες του τόπου. Είχε συνεργασίες και εμφανίσεις σε κανάλια. Ήταν πολύ γνωστός στα ευρύτερα ακροατήρια εκεί», καταλήγει μιλώντας στο e-Pontos.gr ο Φίλιππος Κεσαπίδης.