 |
| Ντοκουμέντο: τραγούδι που γράφτηκε από τους Τούρκους πρόσφυγες την περίοδο της κατοχής του ανατολικού Πόντου |
Ένα ιστορικό τραγούδι, ανακάλυψε ο ιστορικός Βλάσης Αγτζίδης, το οποίο και μας έστειλε.
Το ιστορικό τουρκικό τραγούδι, γράφτηκε από τους Τούρκους πρόσφυγες την περίοδο της κατοχής του ανατολικού Πόντου από το ρωσικό στρατό 1916-1918. [Βέβαια, ο πιο σωστός όρος θα ήταν "μουσουλμάνοι πρόσφυγες", εφόσον ήταν πολυεθνοτικοί πληθυσμοί που τους συνέδεε η κοινή πίστη και επιπλέον η τουρκική εθνογέννεση συνέβη αργότερα στο πλαίσιο του κεμαλικού εθνικιστικού κράτους]...
Αναφέρεται στον μητροπολίτη Χρύσανθο Τραπεζούντας (μετέπειτα αρχιεπίσκοπο Αθηνών που αρνήθηκε να υπηρετήσει τους Γερμανούς κατακτητές). Εκφράζει την ευγνωμοσύνη για τον ανθρωπισμό και την συμπαράσταση που τους έδειξε...
Ο Χρύσανθος γράφει πως το άσμα αυτό των Τούρκων προσφύγων της Τραπεζούντας κατεγράφη εκ του δίσκου 17β του Μουσικού Λαογραφικού Αρχείο (μάλλον Μερλιέ;) υπό του κ. Γ. Πονηρίδου. Ο Χρυσάνθος παραθέτει κάποιους στίχους που έχουν ως εξής: Μετροπολίτ βατάν σανά εμανέτ, Μετροπολίτ βατάν σανά εμανέτ, Ελεβιγέ μπαστιμντα κοπτου κιαμέτ κιαμέτ κιαμέτ. Ελεβιγέ μπαστιμντα κοπτου κιαμέτ κιαμέτ κιαμέτ. Δηλαδή: "μητροπολίτα, η πατρίς παρεδόθη εις σε παρακαταθήκη, εις εμέ μόλις επάτησα εις Ελεβήν ενέσκηψαν αι συμφοραί". Όπως σημειώνει υπάρχουν κι άλλες στροφές που εκφράζουν τον πόθο να επιστρέψουν στην Τραπεζούντα.
Ο ρωσικός στρατός αποχώρησε από τον Πόντο τον Μάρτιο του 1918 ως αποτέλεσμα της Συνθήκης του Μπρεστ Λιτόφσκ (μπορείτε να δείτε εδώ).
Δηλαδή της μονομερούς αποχώρησης της σοβιετικής Ρωσίας από τον Α' παγκόσμιο Πόλεμο, που σκληρά καταγγέλθηκε από τη Ρόζα Λούξεμπουργκ (μπορείτε να δείτε εδώ).
Με την αποχώρηση των ρωσικών στρατευμάτων επανήλθαν οι Νεότουρκοι και συνέχισαν τις φοβερές διώξεις κατά των ελληνικών πληθυσμών, που ολοκλήρωσε ο Κεμάλ. Ο Χρύσανθος καταδικάστηκε σε θάνατο από τα ψευδεπίγραφα δικαστήρια του Μουσταφά Κεμάλ και διέφυγε από τον Πόντο για να γλυτώσει.
Μπορείτε να ακούσετε το τραγούδι, εδώ.