 |
| Μνήμες από τον Πόντο “ζωντανεύουν” στη Θεσσαλονίκη |
του Ναπολέων Παπαδόπουλου
Λίγο πριν την ημέρα μνήμης (19 Μαΐου) και τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου, μια πολύ ενδιαφέρουσα και συγκινητική έκθεση για τον ελληνισμό του Πόντου φιλοξενείται στην Αίθουσα Τεχνών της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης.
Πρόκειται για την έκθεση αρχείων ιστορικής τεκμηρίωσης “Ελλήνων Πόντος” της Βαρβάρας Χαραλαμπίδου, η οποία τα τελευταία 19 χρόνια ταξίδευε συνεχώς στον Πόντο και κατέγραφε όλα τα πολιτιστικά και θρησκευτικά μνημεία των Ελλήνων εκεί όπως σχολεία, εκκλησίες, κτίρια συλλόγων και αρχοντικά, προκειμένου να συλλέξει τα εκθέματα. Το ThessToday.gr βρέθηκε στο χώρο της έκθεσης, συνομίλησε με την κ. Χαραλαμπίδου και σας δίνει μια μικρή… γεύση από το τι θα συναντήσετε σε αυτή.
Ειδικότερα, η έκθεση “Ελλήνων Πόντος” άνοιξε τις “πύλες” της στις 8 Μαΐου και περιλαμβάνει αντιπροσωπευτικά εκθέματα του ελληνισμού του Πόντου, για τον τρόπο που ζούσαν εκεί μέχρι και την έξοδό τους. Φιλοξενείται αφιλοκερδώς από την Φιλόπτωχο Αδελφότητα Ανδρών Θεσσαλονίκης στην Αίθουσα Τέχνης (Αγίας Σοφίας 38).
Λόγω της τεράστιας έκτασης του Πόντου, ο οποίος είναι όσο η μισή περίπου Ελλάδα, τα εκθέματα είναι συγκεκριμένα και αφορούν κυρίως τις παραλιακές πόλεις. Ένα μεγάλο μέρος της έκθεσης αναφέρεται στα μοναστήρια του Πόντου, στην προσφορά τους και στα κειμήλια που χάθηκαν κατά το διωγμό των Ποντίων καθώς δεν επιτράπηκε στους μοναχούς να πάρουν απολύτως τίποτα μαζί τους. Μάλιστα, στην έκθεση αποτυπώνονται τα τρία πολυτιμότερα κειμήλια της Μονής Σουμελά, τα οποία διέσωσαν οι μοναχοί κρύβοντάς τα.
Η Εικόνα της Παναγίας Σουμελά που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς, το Ευαγγέλιο του Οσίου Χριστοφόρου και ο Σταυρός του Ρωμαίου αυτοκράτορα Εμμανουήλ Κομνηνού, ο οποίος δωρίθηκε από το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο στη Μονή. Ο συγκεκριμένος σταυρός περιέχει Τίμιο Ξύλο και με αυτόν πραγματοποιούταν ο αγιασμός κάθε πρώτη του μήνα στη Μονή.
Στην έκθεση απεικονίζονται τα πρωτόκολλα παραλαβής των τριών ιερών κειμηλίων από το μοναχό Αμβρόσιο Σουμελιώτη μετά την διακρατική συμφωνία του τότε Έλληνα Πρωθυπουργού, Ελευθέριου Βενιζέλου, με τον Τούρκο ομόλογό του, Ισμέτ Ινονού.
Στα εκθέματα συμπεριλαμβάνονται και φωτογραφίες από κειμήλια της Μονής Σουμελά που βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ιρλανδίας και στο Μουσείο της Οξφόρδης. Η εικόνα της Παναγίας Εύχρους είναι ακριβές αντίγραφο της πρωτότυπης, στο ίδιο μέγεθος, ενώ σήμερα βρίσκεται στην Εθνική Πινακοθήκη της Ιρλανδίας.
Ακόμη, στην έκθεση υπάρχουν φωτογραφίες από βημόθυρα της Μονής Σουμελά. Τα συγκεκριμένα κατά το διωγμό αποτέλεσαν αντικείμενα αρχαιοκαπηλίας, καθώς αφαιρέθηκαν από τη Μονή και σήμερα βρίσκονται στο Μουσείο της Οξφόρδης μετά από αγορά από παλαιοπωλείο.
Στη γκάμα των εκθεμάτων βρίσκονται και διάφορα καρτ-ποστάλ και γκραβούρες από την προσωπική συλλογή της κ. Χαραλαμπίδου αλλά και απεικονίσεις χρυσόβουλων από την Αγία Σοφία στην Κωνσταντινούπολη και από το Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών. Επίσης, στην έκθεση φιλοξενείται μακέτα της Μονής Σουμελά, η οποία φιλοτεχνήθηκε από τον Σάββα Κοντογουλίδη.
Την έκθεση συμπληρώνουν έργα του Ιωάννη Πολύζου, τα οποία έχουν φιλοτεχνηθεί για τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη Γενοκτονία των Ποντίων, αλλά και της Ελπίδας Αθανασιάδου, φτιαγμένα με υλικά που προέρχονται από τον Πόντο.
Η ομορφιά της έκθεσης δε θα μπορούσε να μην προσελκύσει σχολεία της Θεσσαλονίκης, τα οποία σπεύδουν να πραγματοποιήσουν εκπαιδευτικές επισκέψεις και να μάθουν τα… μυστικά του Πόντου.
Το ωράριο που μπορεί κανείς να θαυμάσει από κοντά τα πολλά όμορφα εκθέματα της έκθεσης είναι Δευτέρα έως Παρασκευή 11.00-14.00 και 18.00-21.00 και Σάββατο 11.00-14.00. Μάλιστα την Κυριακή 19 Μαΐου, ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας των Ποντίων, η έκθεση θα λειτουργήσει από τις 17.00 έως τις 20.00.
Να σημειωθεί πως η έκθεση “Ελλήνων Πόντος” παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό ενώ ενδέχεται να φιλοξενηθεί και από τον Ποντιακό Σύλλογο της Κολωνίας στη Γερμανία.
Το ThessToday.gr επικοινώνησε με τον Πρόεδρο της Φιλοπτώχου Αδελφότητας Ανδρών Θεσσαλονίκης, Λεωνίδα Παπαδόπουλο, ο οποίος ανέφερε πως υπήρξε άμεσα θετική ανταπόκριση από την πλευρά της αδελφότητας για τη συγκεκριμένη έκθεση: “Η Φιλόπτωχος Αδελφότης Ανδρών Θεσσαλονίκης οδεύει στα 150 χρόνια της. Σε αυτά τα χρόνια πάντοτε καταθέτει το δικό της ‘παρόν’ σε όλα τα εθνικά φανερώματα και τολμήματα. Επομένως στο πολύ σημαντικό αυτό πρόβλημα των Ποντίων η Αδελφότης δε θα μπορούσε να είναι απούσα. Όταν η κυρία Χαραλαμπίδου πρότεινε να πραγματοποιήσει τη συγκεκριμένη έκθεση αρχειακής τεκμηρίωσης αποδεχθήκαμε άμεσα το αίτημα. Η έκθεση εμπίπτει μέσα στα γενικότερα πλαίσια δράσης της Αδελφότητας”, σημείωσε χαρακτηριστικά.