 |
| «Γράμμα από τον Πόντο» - Ένα μοναδικό ιστορικό ντοκιμαντέρ για τον διωγμό του Ποντιακού Ελληνισμού |
Ένα μοναδικό ιστορικό ντοκιμαντέρ για τον διωγμό του Ποντιακού Ελληνισμού από τις εστίες του με άγνωστο κινηματογραφικό υλικό του 1920.
Το δραματοποιημένο ντοκιμαντέρ «Γράμμα από τον Πόντο – Αγαπημένε μου αδελφέ Ισαάκ», σε έρευνα των δημοσιογράφων της ΕΡΤ Λεωνίδα Κασάπη και Θωμά Σίδερη, κάνει πρεμιέρα στο 6ο Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ιεράπετρας, συμμετέχοντας στο επίσημο διαγωνιστικό πρόγραμμα. Φέρνει στο φως μία συγκλονιστική ανθρώπινη ιστορία που διατρέχει το μεγαλύτερο μέρος του 20ού αιώνα.
Το ντοκιμαντέρ, το σενάριο και τη σκηνοθεσία του οποίου υπογράφει ο Θωμάς Σίδερης, στηρίζεται στην αφήγηση του Πόντιου πρόσφυγα Γιάννη Αναστασιάδη και περιλαμβάνει μοναδικό κινηματογραφικό υλικό των δεκαετιών 1910 αι 1920, μέρος του οποίου παρουσιάζεται για πρώτη φορά και προέρχεται από τα επίσημα στρατιωτικά αρχεία, τουρκικά ιδρύματα και ιδιωτικές συλλογές. Στα κινηματογραφικά αυτά τεκμήρια καταγράφονται οι επιχειρήσεις του τουρκικού στρατού στην οθωμανική επικράτεια, ο διωγμός των εθνοτικών ομάδων από τις πατρογονικές εστίες τους και η περιπλάνησή τους στον χώρο κάτω από την ασφυκτική πίεση των τακτικών και ατάκτων στρατιωτικών σωμάτων.
Η οικογένεια του Γιάννη Αναστασιάδη θα εγκαταλείψει το χωριό Αϊντογτού του Πόντου στα τέλη της δεκαετίας του 1910. Ο πατέρας έχει ήδη χαθεί στα καταναγκαστικά τάγματα εργασίας. Η οικογένεια θα οδοιπορήσει στα αχανή εδάφη για πολλούς μήνες και σύντομα θα σκορπιστεί σαν τη σκόνη της Ανατολίας. Ο μικρότερος αδελφός του Γιάννη Αναστασιάδη, Ισαάκ, θα παραμείνει βοσκός σε μια κουρδική οικογένεια. Οι αδελφές του, Κερεκία και Βικτωρία, θα πεθάνουν από τύφο σε ένα στρατόπεδο προσφύγων στη Συρία. Και ο ίδιος ο Γιάννης Αναστασιάδης θα οδηγηθεί σε ένα ορφανοτροφείο της Βηρυττού. Έπειτα από σχεδόν τρία χρόνια, ο Γιάννης Αναστασιάδης θα συναντήσει ξανά τη μητέρα του μέσω του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού και θα εγκατασταθούν στο Σιδηρόκαστρο Σερρών.
Ο Γιάννης Αναστασιάδης για περισσότερες από πέντε δεκαετίες έγραφε διαρκώς γράμματα στον αδελφό του στην Τουρκία περιμένοντας μιαν απάντηση. Ώσπου ένας Τούρκος βαλής αποφάσισε να ψάξει και να βρει τον Ισαάκ. Τα δύο αδέλφια, Γιάννης και Ισαάκ, θα σμίξουν ξανά έπειτα από 60 χρόνια. Αυτή θα ήταν και η τελευταία φορά. Ωστόσο, ο Γιάννης δεν σταμάτησε ποτέ να γράφει στον αδελφό του μέχρι τον θάνατο του Ισαάκ.
Τη διεύθυνση φωτογραφίας υπογράφει ο Αριστοτέλης Μεταξάς, ενώ την πρωτότυπη μουσική ο Τούρκος συνθέτης Cengiz Onural. Ούτι παίζουν ο Ali Fuat Aydin και ο Κώστας Τσαρούχης. Η ταινία υλοποιήθηκε με την υποστήριξη της ΕΡΤ Σερρών και τη σημαντική βοήθεια του ΔΗΠΕΘΕ Σερρών. Συμμετέχουν o ηθοποιός Γιώργος Καρύδας, οι ερασιτέχνες ηθοποιοί Παύλος Κοσμόγλου, Άννα Θεοδωρίδου, Αγγελική Μιχαλιέρη και ο μικρός Στέφανος Κασάπης. Συμμετέχουν οι πρόσφυγες δεύτερης γενιάς Όλγα Κασάπη, Ελένη Σταύρου. Για την εγκατάσταση των προσφύγων στο νομό Σερρών μιλά ο δημοσιογράφος και συγγραφέας Βασίλης Τζανακάρης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ταινία ακούγονται σπάνια ηχητικά τεκμήρια από το αρχείο της Μέλπως Μερλιέ με ηχογραφήσεις προσφύγων σε τραγούδια του Πόντου τη δεκαετία του 1920. Οι δραματοποιημένες σκηνές του ντοκιμαντέρ γυρίστηκαν εξολοκλήρου στις Σέρρες, στη μεθοριακή γραμμή του όρους Μπέλλες, αφού σε ένα δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης εξετάζεται το ζήτημα των ρευστών συνόρων και των πολλαπλών ταυτοτήτων που ενσωματώνει κάθε πρόσφυγας.