 |
| Συλλεκτική Ποντιακή λύρα από σπιρτόξυλα κατασκεύασε Βεροιώτης |
Ο Βεροιώτης Στέλιος Νίττας, με καταγωγή από τον Πολύμυλο Κοζάνης, παράλληλα με την επιχείρηση φανοβαφείου που διατηρεί στην πόλη της Βέροιας, εξειδικεύεται στην κατασκευή ποντιακής λύρας.
Πριν 18 χρόνια, ξεκίνησε ερασιτεχνικά την κατασκευή της ποντιακής λύρας. Μαθήτευσε για δύο μέρες δίπλα στον οργανοποιό Κώστα Σαββαντίδη, που διατηρούσε εργαστήριο κοντά στο Φιλίππειο, ίσα ίσα για να μάθει τα πιο βασικά σημεία στην κατασκευή του οργάνου. Έπειτα συνέχισε μόνος του την αναζήτηση πληροφοριών σε αρχεία και βιβλία, ενώ συνέχισε συζητώντας με τοπικούς ξυλουργούς.
Ο Στέλιος έχοντας ως παρακαταθήκη την μεγάλη του αγάπη για την ποντιακή παράδοση, όντας από τα μικρά του χρόνια χορευτής κι αργότερα χοροδιδάσκαλος, μουσικός κι ερασιτέχνης ηθοποιός σε τοπικούς συλλόγους, διέθεσε ατελείωτες ώρες, μέρες και μήνες μόνο με την κατασκευή της ποντιακής λύρας.
Ξεκίνησε με την αναζήτηση των κατάλληλων πρώτων υλών, δηλαδή των ξύλων που θα χρησιμοποιούσε, για την κατασκευή του οργάνου. Συνέλεξε τα ξύλα από το βουνό την κατάλληλη εποχή και τα επεξεργάστηκε αφού περίμενε να στεγνώσουν 1.5 -2 χρόνια (υπήρχε και πιο σύντομος τρόπος ξήρανσης αλλά δεν τον επέλεξε). Όπως μας είπε όσο πιο παλιό είναι το ξύλο τόσο καλύτερη απόδοση ήχου έχουμε. Έτσι, δημιούργησε τις πρώτες του λύρες από ξύλο τζιρνικιάς – κορομηλιάς – δαμασκινιάς (κοκκίμελο), κέδρο (αρτούτς), σφενδάμι, καραγάτς, οξιά κι άλλα.
Σήμερα ο Στέλιος έχει στην συλλογή του διαφόρων ειδών ποντιακών λυρών. Όπως μάθαμε υπάρχουν τρία είδη ποντιακής λύρας. Ζιλ (πριμαριστή), Ζιλοκάπανη (μεσσαία) και Καπάν (μπάσα).
Επιπλέον, οι λύρες πέρα από παραδοσιακές μπορούν να συνδεθούν με μηχανήματα αφού πρώτα προσαρμοστούν ειδικές κάψες φυτευτές, περαστές στους ‘γαϊδάρους’, στο καπάκι.
Πολλοί μουσικοί του είδους παράγγειλαν την δική τους ξεχωριστή λύρα στον Στέλιο (εδώ να σημειώσουμε ότι κάθε όργανο έχει την σφραγίδα του κάθε κατασκευαστή). Ο Κώστας Αγέρης που συμμετείχε σε talent show στην τηλεόραση ήταν ένας από αυτούς.
Ο Στέλιος μετά από μία μακρόχρονη πορεία δημιούργησε ένα μοναδικό μουσικό όργανο. Μία συλλεκτική ποντιακή λύρα που κατασκευάστηκε από σπιρτόξυλα. Ένα ένα σπιρτόξυλο κολλημένο με το διπλανό του, δημιούργησαν ένα πρωτότυπο μοτίβο, ενώ τα μέτρα της λύρας είναι τα ίδια με αυθεντική λύρα που κατασκευάστηκε στον Πόντο.
Ο Στέλιος Νίττας συνεχίζει με πολύ αγάπη και μεράκι την κατασκευή ποντιακών λυρών, τις επιδιορθώσεις και δέχεται παραγγελίες σύμφωνα με τις απαιτήσεις του κάθε μουσικού.
Σήμερα, ο Στέλιος βρέθηκε με τον μουσικολόγο – καθηγητή εκμάθησης ποντιακής λύρας Γιάννη Τσανασίδη και τον μουσικό – δάσκαλο ποντιακής λύρας Χρήστο Βαρύτιμο στο studio του ‘Πληροφοριοδότη’ και μας αφιέρωσαν ποντιακές μελωδίες, επιδεικνύοντας την συλλεκτική λύρα από σπιρτόξυλα και μία από σφένδαμο.
Πηγή: Πληροφοριοδότης