 |
| Η γέφυρα της παράδοσης! Ένα Ποντιακό τραγούδι «ένωσε» Τραπεζούντα, Λευκωσία και Αττάλεια |
Πως «τη Τρίχας το γεφύρι» αποτέλεσε θεμέλιο συνεργασίας ενός Κύπριου μουσικού με μία Τουρκάλα ερμηνεύτρια. Μιλούν στο e-Pontos.gr η Merve Akyıldız και ο Γιώργος Καλογήρου.
του Χρήστου Κωνσταντινίδη
Toν Μάρτιο του 2016 η χορωδία «The Amalgamation Choir» ερμήνευσε αριστουργηματικά το ποντιακό παραδοσιακό «Τη Τρίχας το γεφύρι». Το βίντεο που κυκλοφόρησε από τη ζωντανή ηχογράφηση σε χώρο βιβλιοθήκης στη Φανερωμένη Λευκωσίας είχε τεράστια απήχηση στο διαδίκτυο. Οι 15 φωνές που συνδυάστηκαν υπό την καθοδήγηση της διευθύντριας της ορχήστρας, Βασιλικής Αναστασίου κατάφεραν να προσελκύσουν πάνω από 700.000 θεατές στο Youtube και να προκαλέσουν εκατοντάδες θετικά σχόλια.
Η παράδοση ενώνει
«Η παράδοση κρύβει μέσα την ταυτότητα. Είναι πολύ σημαντικό να διατηρείς ζωντανή την ταυτότητά σου. Σε διαφοροποιεί και σε κάνει να νιώθεις μέλος ενός κοινωνικού συνόλου. Η παράδοση όμως πρέπει να χρησιμοποιείται για να ενώνει τους ανθρώπους και όχι για να τους διχάζει», είχε δηλώσει η Βασιλική Αναστασίου σε συνέντευξή της τον Ιούλιο του 2020 στο e-Pontos.gr, όπου εξήγησε πως δραματοποίησε το τραγούδι.
Τρανή επιβεβαίωση των λεγομένων της Κύπριας καλλιτέχνιδος, ότι η παράδοση ενώνει, αποτελεί η ερμηνεία Τουρκάλας μουσικού, η οποία χρησιμοποιώντας το πιάνο της, έδωσε τη δική της διάσταση στο ίδιο παραδοσιακό τραγούδι. Οι επιρροές από τη δουλειά της κυπριακής χορωδίας ήταν εμφανέστατες στην εκτέλεση της Merve Akyıldız.
«Άκουσα την εκτέλεση και εντυπωσιάστηκα από τη χορωδία και τη μελωδία. Με επηρέασε πάρα πολύ», παραδέχεται στο e-Pontos.gr η Τουρκάλα καλλιτέχνις και προσθέτει: «Το τραγούδι είναι πολύ ατμοσφαιρικό. Όταν διάβασα την ιστορία που υπάρχει από πίσω, ενθουσιάστηκα ακόμα περισσότερο και το έμαθα αμέσως».
Η Merve Akyıldız γεννήθηκε στις 25 Φεβρουαρίου 1994 στον Μπουρνόβα, προάστιο της Σμύρνης, στο οποίο πριν την Μικρασιατική Καταστροφή ζούσαν εύπορες οικογένειες της πόλης. Σπούδασε κλασσική μουσική και πιάνο στο κρατικό ωδείο της Αττάλειας, όπου ζει και εργάζεται σήμερα.
Προέρχεται από οικογένεια προσφύγων από τα Σκόπια. Η καταγωγής της επηρέασε το αντικείμενο του ενδιαφέροντός της, καθώς επικεντρώθηκε στη μουσική των Βαλκανίων.
Ούσα μπολιασμένη με βαλκανικό dna ήταν φυσικό η σχέση της με την ελληνική μουσική να είναι πολύ στενή. Αγάπησε τη Μπέλλου και τον Τσιτσάνη, ενώ αμέσως μετά τις σπουδές της εργάστηκε σε ελληνική ταβέρνα στην Αττάλεια, όπου άρχισε να τραγουδά ελληνικά τραγούδια.
Μουσική σύζευξη Αττάλειας - Λευκωσίας
Η Merve πριν προχωρήσει στη δική της διασκευή συνεργάστηκε με τον Γιώργο Καλογήρου, που συμμετείχε ως η μόνη (ανάμεσα σε 14 γυναικείες) ανδρική φωνή στην εκτέλεση του τραγουδιού «Τη Τρίχας το γεφύρι» από το «Amalgamation Choir».
Γεννήθηκε στη Λευκωσία το 1981. Σπούδασε βιολί, λαούτο, ούτι, δημοτικό τραγούδι και βυζαντινή μουσική. Υπήρξε μέλος και σολίστ χορωδίας, συμμετείχε ως ερμηνευτής σε δισκογραφικές δουλειές, ενώ έχει γράψει μουσική για θεατρικές παραστάσεις, ντοκιμαντέρ και τηλεοπτικές σειρές. Στη δισκογραφία τον συναντάμε το 2009 με το «Καλά το λεν για το φεγγάρι…». Ένα χρόνο αργότερα κυκλοφόρησε η δεύτερη δουλειά του με τίτλο: «Ο τεπάρισσος». Εργάζεται ως καθηγητής μουσικής σε ιδιωτικό σχολείο στην Κύπρο.
Ο Καλογήρου την ίδια περίοδο που η Merve δούλευε το ποντιακό παραδοσιακό, στις αρχές Απριλίου του 2020, όταν η Κύπρος είχε κλείσει τα σύνορά τις από τις 15 Μαρτίου, άρχισε να διασκευάζει τουρκικά τραγούδια στα ελληνικά με χαρακτηριστικότερο το «Uzun ince bir yoldayim» (Είμαι σε έναν μακρύδρομο) του Asik Veysel. «Θυμήθηκα αμέσως τον Μακρύδρομο όπως αποκαλούσαν οι παλιοί την οδό Λήδρας στη Λευκωσία, η οποία συνεχίζεται στα κατεχόμενα. Έτσι έκανα ένα τραγούδι Ειρήνης με την ευχή κάποια μερα να μην υπάρχει κανένα οδόφραγμα πουθενά».
Παρά τις συνθήκες που δημιούργησε η πανδημία του κορωνοϊού γεννήθηκε μία νέα συνεργασία. Αμφότεροι κατάφεραν να οργανώσουν την εκτέλεση τραγουδιών, χρησιμοποιώντας πλατφόρμες όπως το messenger και το Skype.
«Ξεκινήσαμε 10 κομμάτια στα ελληνικά και τα τουρκικά, μερικά από τα οποία είναι κοινά τραγούδια ελληνοκυπρίων και τουρκοκυπρίων. Έχουμε πάρα πολλά κοινά τραγούδια. Πριν τον διχασμό τα τραγουδούσαμε και οι δυο κοινότητες. Πριν τον διχασμό ήμασταν γείτονες σπουδαίοι. Τώρα μη βλέπεις που ήρθαν και μας έκαναν άνω κάτω», αναφέρει ο e-Pontos.gr ο Γιώργος Καλογήρου, ο οποίος εκμυστηρεύεται τη σπουδαία σχέση που είχε αναπτύξει με το Ποντιακό στοιχείο όταν σπούδαζε Θεολογία στη Θεσσαλονίκη.
«Είχα μάθει να καταλαβαίνω τα ποντιακά και να τα μιλάω ως ένα σημείο. Είναι πολλά τα κοινά στοιχεία στη γλώσσα και στον χαρακτήρα των Κυπρίων και των Ποντίων. Τα άκρα συνδέονται», σημειώνει.
Η παράδοση οδήγησε τους δύο καλλιτέχνες στο να δουλέψουν επίσης «Το γεφύρι της Δράμας», ένα άλλο παραδοσιακό τραγούδι, το οποίο στην Τουρκία τιτλοφορείται ως «Drama Köprüsü». Το γεφύρι, το οποίο βρίσκεται στον Νικηφόρο Δράμας του Δήμου Παρανεστίου, σχετίζεται με τον θρύλο του λήσταρχου Ντεπρελί Χασάν.
Ο Κύπριος καλλιτέχνης αναφέρεται με πολύ ενθουσιασμό για αυτήν τη συνεργασία. «Η Μερβέ μαθαίνει ελληνικά και αγαπά την Ελλάδα. Έχει ένα ταπεραμέντο εντελώς διαφορετικό.
Εμένα επειδή μου αρέσει να μιλάω για ειρήνη και συναδέλφωση των λαών, αυτό για μένα είναι πολύ σημαντικό. Βρέθηκε μια Τουρκάλα, η οποία έχει τόσο ανοικτό μυαλό και κάνουμε μία κοινή δουλειά», υπογραμμίζει και καταλήγει: «Αυτό είναι μία πρόκληση. Πως μπορείς να χτυπήσεις τον εθνικισμό, τη μισαλλοδοξία, τον σωβινισμό; Μπορείς να μιλήσεις για πατρίδα, έθνος, θρησκεία χωρίς να αποκλείεις και να αποκόβεις την επικοινωνία με άλλους ανθρώπους, κάτι που για μένα δεν συνάδει με την πίστη (αρχίζει να μιλά με κυπριακή προφορά). Η θεολογία για μένα εν τζαι η πρώτη μου σπουδή. Θεολόγος εσπούδασα. Είμαι τζαι γιος παπά. Ο πατέρας μου μια ζωή μου έλεγε, ότι όλοι είμαστε εικόνες Θεού. Αυτό τα λέει όλα. Δεν είναι ουτοπικό. Αυτή είναι η φύση του ανθρώπου».
Ευχής έργον οι δύο καλλιτέχνες, οι οποίοι αναζητούν χρηματοδότηση προκειμένου να εξελίξουν τη μουσική συνεργασία τους, να προσφέρουν στο φιλόμουσο κοινό περισσότερα παραδοσιακά ακούσματα με την υπογραφή τους.