 |
| Τραντέλληνες: Από τον μύθο στην ιστορία του Πόντου |
Το μουσικό αναλόγιο «Τραντέλληνες», του Δραμινού Λογοτέχνη και ομότιμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Πατρών Γιάννη Χαριτάντη, με μουσική «επένδυση» από τον Μανώλη Παργεντάκη, παρουσιάζει ο Πολιτιστικός Σύλλογος Ποντίων «Ακρίτες Νέας Κρώμνης» με τον Δήμο Δράμας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για την επέτειο των 100 χρόνων μνήμης από την Μικρασιατική Καταστροφή, την Κυριακή 2 Οκτωβρίου 2022 και ώρα 19.30 στο Αμφιθέατρο του Δημοτικού Ωδείου Δράμας
Έχουν περάσει εκατό χρόνια από τον ξεριζωμό του χριστιανικού πληθυσμού από τον Πόντο και τη Μικρά Ασία. Εξορία ονόμασαν οι ξένοι αναλυτές της εποχής, εκείνον τον τραγικό διωγμό από τις πατρογονικές ρίζες. Εκατό χρόνια από το 1922 και όμως η φωτιά εκείνη, ακόμα καίει. Λίγοι γνωρίζουν σήμερα τις βαθιές ρίζες του ελληνισμού στις περιοχές αυτές και το χειρότερο, τα παιδιά μας δεν διδάσκονται σχεδόν τίποτα στα σχολεία. Ένας τεράστιος πολιτισμός κοντεύει να μπει στη λήθη. Σε όλους εκείνους τους κατατρεγμένους, δώσανε την ταμπέλα του πρόσφυγα και αγνοήθηκε το πόσο Έλληνες υπήρξαν για αιώνες, μέσα σε πολύ δύσκολους καιρούς και τόπους.
Με μια ιστορική διαδρομή, που ξεκινάει από την μυθική εποχή του Φρίξου και της Έλλης και κατόπιν του Ιάσωνα, του αποικισμού και των ελληνιστικών χρόνων, των Αλεξανδρινών χρόνων και τα τρακόσια χρόνια της Ποντικής Αυτοκρατορίας, ο ελληνικός πολιτισμός και η γλώσσα δημιούργησαν μια νέα λαμπρή εποχή. Ύστερα το Βυζάντιο όπου ακόμα και οι Ρωμαίοι υποτάχθηκαν στο ελληνικό πνεύμα, μέχρι την Αυτοκρατορία της Τραπεζούντας στην καρδιά του Πόντου. Η Ιστορία έχει να περιγράψει ηρωικούς αγώνες και ήρωες-ακρίτες που καταγράφηκαν ως Τραντέλληνες, που πάει να πει τριάντα φορές Έλληνες.
Ένας κύκλος τριών χιλιάδων χρόνων ιστορίας και να… πάλι μπροστά μας οι Έλληνες, που ποτέ δεν ξέχασαν την καταγωγή τους. Όταν περνούν τα χρόνια, η Ιστορία γίνεται μύθος γιατί ξέρει τον τρόπο να μην ξεχαστεί ποτέ.
Αυτόν τον μύθο θέλει να ζωντανέψει ο Γιάννης Χαριτάντης με το λυρικό-επικό έργο του «Τραντέλληνες», σε μια προσπάθεια να αφήσει ένα σύντομο, περιεκτικό και ανεξίτηλο ιστορικό αποτύπωμα.
Την εποχή από την οποία ξεκινά την αφήγησή του ο ποιητής, δεν έχουμε μουσικές καταγραφές κι έτσι δεν γνωρίζουμε τη μουσική που έπαιζαν οι Αρχαίοι πρόγονοί μας. Υπάρχουν όμως πολλές γραπτές πηγές, αλλά και εικονογραφικές μαρτυρίες, για τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούσαν.
Ο Μανώλης Παργεντάκης «επένδυσε» μουσικά τον ποιητικό λόγο, έχοντας ως γνώμονα τα αρχαία μουσικά όργανα της εποχής εκείνης, όπως η πανδουρίδα, το επιγώνιο, η φόρμιγγα, η αρχαία ελληνική κιθάρα και η βάρβιτος και συνέθεσε μελωδίες οι οποίες θα εκτελεστούν με αντίγραφα αρχαίων μουσικών οργάνων, δικής του κατασκευής, για να μεταφέρει στους θεατές, το μουσικό ηχόχρωμα της εποχής, όπως εικάζεται ότι θα μπορούσε να ήταν.
Εμπνεύστηκε τις συνθέσεις του, από την κατάθεση ψυχής που χαρακτηρίζει όλο το έργο του Γιάννη Χαριτάντη, οι δε μελωδικές του γραμμές επιδιώκουν να αποτυπώσουν εικόνες και συναισθήματα και να μεταφέρουν «νοερά» τους θεατές στο κλίμα της κάθε ενότητας. Οι μελωδίες του Μανώλη Παργεντάκη, στόχο έχουν να αναδείξουν τον λόγο και να ανυψώσουν το νόημα των στίχων του λυρικού-επικού έργου «Τραντέλληνες», ακολουθώντας το «νήμα» που «ξετυλίγει» ο ποιητής ανά τους αιώνες, ξεκινώντας από την αρχαιότητα, με τα αντίστοιχα μουσικά όργανα, περνώντας στο Βυζάντιο με την ποντιακή λύρα και φθάνοντας ως τις μέρες μας.
Οι συντελεστές της παράστασης είναι οι:
Γιάννης Χαριτάντης: Κείμενο, Ανάγνωση
Σπαθάρη Φωτεινή: Ανάγνωση του λυρικού-επικού έργου «Τραντέλληνες»
Μανώλης Παργεντάκης: Σύνθεση & Ενορχήστρωση μελωδιών, διδασκαλία μουσικού συνόλου. Στην παράσταση θα παίξει: βάρβιτο, επιγώνιο, φόρμιγγα, λαούτο & έγχορδο με συμπαθητικές χορδές
Νίκος Αφεντούλης: ποντιακή λύρα, τραγούδι
Βασιλική Δομουτζόγλου: πνευστά
Ελένη Ορφανίδου: αρχαία ελληνική κιθάρα, πολίτικο λαούτο
Στέισυ Χίντρι: αρχαία ελληνική κιθάρα, κρουστά
Δέσποινα Νικολαΐδου: πανδουρίδα
Αγγελική Παπαδοπούλου: πανδουρίδα
Χριστίνα Νικολαΐδου: τύμπανο μίας κρουόμενης μεμβράνης
Χριστόδουλος Θεοφιλίδης: ταμπουρά