 |
| «Αροθυμώ και αναστορώ (1922 - 2022)» 100 χρόνια από τη Μικρασιατική καταστροφή και τον ξεριζωμό |
Με επιτυχία πραγματοποιήθηκε από την Επιτροπή Ποντιακών Μελετών στις 14 και 15 Οκτωβρίου 2022 Διημερίδα με τίτλο «Αροθυμώ κι Αναστορώ (1922-2022)» για τα 100 χρόνια από την Μικρασιατική Καταστροφή και τον Ξεριζωμό.
Την πρώτη ημέρα, 14 Οκτωβρίου, στην αίθουσα εκδηλώσεων της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών, μετά τον χαιρετισμό του Προέδρου Χρήστου Γαλανίδη, ο συντονιστής Αλέξιος Γ.Κ. Σαββίδης, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και Καθηγητής του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, έδωσε τον λόγο στους διακεκριμένους ομιλητές της εκδήλωσης.
Πρώτος μίλησε ο Ιάκωβος Μιχαηλίδης, Καθηγητής Νεότερης και Σύγχρονης Ιστορίας στο Α.Π.Θ., με θέμα «Ο ελληνισμός της Μικράς Ασίας και η Συνθήκη της Λωζάννης, 1923» και ανέλυσε τα ιστορικά γεγονότα της Μικρασιατικής Εκστρατείας και την κατάληξή της, τις σχετικές διαβουλεύσεις και αποφάσεις καθώς και το γενικότερο κλίμα της εποχής.
Στη συνέχεια, ο Κωνσταντίνος Φωτιάδης, Ομότιμος Καθηγητής Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, με θέμα «Το προσφυγικό ζήτημα 1922-2022» αναφέρθηκε με στοιχεία στα όσα ακολούθησαν τη Μικρασιατική Καταστροφή, στους πρόσφυγες, στις δυσκολίες και τα προβλήματα που αντιμετώπισαν, ενώ η Μυροφόρα Ευσταθιάδου, Δρ Λαογραφίας, διδάσκουσα στο Τμήμα Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών στο Δ.Π.Θ., με θέμα «Αφηγήσεις κειμηλίων-Αφηγήσεις ζωής», πολύ παραστατικά, με την προβολή βίντεο και «τα λόγια μιας ραπτομηχανής που διένυσε χιλιόμετρα», συμπλήρωσε τα ιστορικά γεγονότα με τα κειμήλια των προσφύγων και τον ρόλο τους.
Ενδιαφέρον προκάλεσε και η εισήγηση-προβολή του Αθανάσιου Σταυρακούδη, Αναπληρωτή Καθηγητή Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, ο οποίος με θέμα «Ηλεκτρονική αποτύπωση και ψηφιακή απεικόνιση της μετεγκατάστασης των Ποντίων προσφύγων στην ελληνική επαρχία», έδωσε στην οθόνη και σχολίασε ένα μικρό τμήμα της πολύχρονης δουλειάς που πραγματοποιείται με τη συνεργασία Πανεπιστημιακών (Στέλιος Μιχαλόπουλος-ΗΠΑ, Ηλίας Παπαϊωάννου-Αγγλία και Αθανάσιος Σταυρακούδης-Ιωάννινα) και αναφέρεται στους πρόσφυγες στην Ελλάδα.
Το κοινό είδε σε ψηφιακό χάρτη τις περιοχές στις οποίες εγκαταστάθηκαν οι Πόντιοι, τους τόπους από όπου ήρθαν, πολλά στοιχεία ποσοτικά, εύκολα προσβάσιμα όλα με τη χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας. Κατά τη διάρκεια των εισηγήσεων, υπήρχε προβολή εικόνων, από το Φωτογραφικό Αρχείο της Ε.Π.Μ., για την προσφυγιά των Ποντίων. Στον ίδιο χώρο λειτούργησε έκθεση βιβλίων, από τη Βιβλιοθήκη της Ε.Π.Μ., σχετική με το θέμα της εκδήλωσης. Η ημερίδα έκλεισε με ξενάγηση στο Ιστορικό-Λαογραφικό Μουσείο Ποντιακού Ελληνισμού από την Έφορο Λένα Καλπίδου, Αρχαιολόγο.
Τη δεύτερη ημέρα, 15 Οκτωβρίου, στη φιλόξενη αίθουσα του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί», με τον οποίο Σύλλογο η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών διατηρεί στενούς δεσμούς συνεργασίας, το πλήθος του κόσμου «έζησε» το σήμερα σε σχέση με τον Ελληνισμό του Πόντου.
Η συντονίστρια της εκδήλωσης Γεωργία Η. Χαριτίδου, Δρ. Φιλολογίας, Γεν. Γραμματέας της Επιτροπής Ποντιακών Μελετών και Αντιπρόεδρος του Συλλόγου Ποντίων «Αργοναύται-Κομνηνοί», έδωσε τον λόγο αρχικά στον Πρόεδρο του Συλλόγου Θεόφιλο Καστανίδη, ο οποίος με τίτλο εισήγησης «Το Μακρονήσι (1922-1923) λύνει τη σιωπή του», αποκάλυψε την άγνωστη σε πολλούς σύνδεση της Μακρονήσου με τους Πόντιους πρόσφυγες, το δράμα και τις απώλειές τους στο εκεί λοιμοκαθαρτήριο, θέμα που αναδείχθηκε τελευταία, κυρίως από τον ίδιο και το Σύλλογο «Αργοναύται-Κομνηνοί», και είχε ως αποτέλεσμα, με την έγκριση και του Υπουργείου Πολιτισμού, να στηθεί στο νησί μνημείο για όσους άφησαν εκεί την τελευταία τους πνοή, κάτω από τραγικές συνθήκες.
Ακολούθησε η αναφορά στον Τύπο και τη λειτουργία του, σε σχέση κυρίως με το προσφυγικό, από την Ουρανία Λαμψίδου, δημοσιογράφο, συγγραφέα, η οποία με τίτλο εισήγησης «Ο Τύπος και οι πρόσφυγες: Μια δίκοπη ιστορία σε ταραγμένα χρόνια», νηφάλια και αντικειμενικά ανέλυσε το θέμα, φωτίζοντας τον ρόλο τού συγκεκριμένου χώρου στα τεκταινόμενα της εποχής.
Για τον τομέα της σύγχρονης λογοτεχνίας, την ενασχόλησή τους με τον ελληνισμό του Πόντου και τον αφανισμό του μίλησαν: Ο Αντώνης Παυλίδης, Ιστορικός, Δρ Κοινωνιολογίας, ο οποίος παρουσίασε το μυθιστόρημά του «Χαλαμονή» (Καταστροφή) και τις συνθήκες που τον οδήγησαν στη συγγραφή τού συγκεκριμένου έργου, στο οποίο κατέθεσε, όπως φάνηκε, την ψυχή του και το ενδιαφέρον του για την ιστορία του Πόντου.
Ο Γιάννης Καλπούζος, καταξιωμένος σύγχρονος συγγραφέας, γνωστός και για το πολυδιαβασμένο έργο του «Σέρρα η ψυχή του Πόντου», στην ολιγόλεπτη εισήγησή του με τίτλο «Γράφοντας για τον Πόντο» (λόγω ασθενείας του η εισήγηση αναγνώστηκε), παρουσίασε συνοπτικά όλη την πορεία του Ποντιακού Ελληνισμού, την οποία, όπως αποδείχθηκε, μελέτησε συστηματικά. Η ανάγνωση μικρού τμήματος από το βιβλίο του, που αφορούσε την περιγραφή της λειτουργίας του χορού «Σέρρα», καθήλωσε τους παρευρισκόμενους.
Το «παρών» έδωσε και το ποντιακό θέατρο, που εκπροσωπήθηκε από την Πόντια ηθοποιό Ελένη Γερασιμίδου, με τίτλο εισήγησης «Το ζωντανό ποντιακό θέατρο και η αξία του». Η ηθοποιός, η οποία έχει ανεβάσει στο θέατρό της και παραστάσεις ποντιακές, κατέθεσε και συγκεκριμένες προτάσεις για το μέλλον του ποντιακού θεάτρου. Ο γνωστός σκηνοθέτης και συγγραφέας Μανούσος Μανουσάκης, με τίτλο εισήγησης «Μεταφορά της Ιστορίας στην οθόνη», κάλυψε το χώρο της τηλεόρασης και της εικόνας σε σχέση με την Ιστορία του Ελληνισμού του Πόντου. Με την τηλεοπτική σειρά «Το Κόκκινο Ποτάμι», βασισμένη στο ομότιτλο έργο του Χάρη Τσιρκινίδη, έβαλε σε κάθε σπίτι τη ζωή και τα πάθη των Ποντίων.
Η εκδήλωση έφτασε στο απόγειο της με τη μουσική και το τραγούδι από τους μουσικούς Ηλία Αβραμίδη και Παύλο Ταχματζίδη, καθώς και με την παρουσίαση ποντιακών χορών από το συγκρότημα του Συλλόγου «Αργοναύται-Κομνηνοί», το οποίο διακρίνεται για την άρτια εμφάνισή του. Ο χορός «Σέρρα», μετά και από τον σχολιασμό του από τον Γιάννη Καλπούζο, καταχειροκροτήθηκε από το πλήθος, όπως και η εκδήλωση συνολικά.
Στην Επιτροπή Ποντιακών Μελετών αποδόθηκαν συγχαρητήρια για το ποιοτικό διήμερο, το οποίο συνέδεσε το παρελθόν με το παρόν, τη νοσταλγία με τη μνήμη και απέδειξε πως οι Πόντιοι, οι Έλληνες, και 100 χρόνια μετά, όχι μόνο δε λησμονούν, αλλά επιπρόσθετα εντάσσουν σε κάθε τομέα επιστημονικό και πολιτιστικό τη μνήμη, δημιουργώντας έργα εξαιρετικά που εξασφαλίζουν τη διατήρησή της και παράλληλα δίνουν την ελπίδα για ένα καλύτερο μέλλον.