«Σε μία νέα Πατρίδα» | Τι θα δούμε στο τρίτο επεισόδιο

«Σε μία νέα Πατρίδα» | Τι θα δούμε στο τρίτο επεισόδιο

«Σε μία νέα Πατρίδα» | Η νέα ιστορική σειρά ντοκιμαντέρ που προβάλλεται από την ΕΡΤ3. Μια μοναδική παραγωγή που καταγράφει για πρώτη φορά τη ζωή των προσφύγων στους τόπους εγκατάστασής τους, μετά το βίαιο εκπατρισμό τους από τις περιοχές της Μικράς Ασίας. Σε κάθε ένα από τα 12 ωριαία επεισόδια επιχειρείται να αναδειχθούν όλα εκείνα τα στοιχεία και γεγονότα, μικρά και μεγάλα, γνωστά και άγνωστα, που αποτυπώθηκαν στη συλλογική μνήμη και συνέθεσαν τη νέα πατρίδα των προσφύγων.

Στο 3ο επεισόδιο που θα προβληθεί την Παρασκευή 9 Δεκεμβριου 2022 από την ΕΡΤ3, παρουσιάζεται η προσφυγική εγκατάσταση στην Κομοτηνή και την Ξάνθη. Εισαγωγικά αναφέρονται οι όροι της Συνθήκης της Λωζάνης για την Ανταλλαγή των Πληθυσμών και στη συνέχεια γίνεται αναλυτική αναφορά για την εγκατάσταση των προσφύγων στο Νομό Ροδόπης.

Η Κομοτηνή αποτελεί μια περίπτωση με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά στο σύνολο των πόλεων που δέχτηκαν μαζική προσφυγική εγκατάσταση μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή και την Ανταλλαγή των Πληθυσμών, καθώς ο μουσουλμανικός πληθυσμός της περιοχής εξαιρέθηκε από τη Συνθήκη και συνέχισε να παραμένει στην πόλη και την ευρύτερη περιοχή.

Στο συγκεκριμένο επεισόδιο δίνεται έμφαση σε αυτή την συνύπαρξη των λαών με διαφορετικές εθνότητες, γλώσσα, θρησκεία και γενικά διαφορετικά πολιτισμικά στοιχεία. Αναφέρονται τα πολιτικοοικονομικά, πολιτιστικά και πληθυσμιακά χαρακτηριστικά της περιοχής και πώς διαμορφώθηκαν αυτά με την εγκατάσταση των προσφύγων. Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται στο ρόλο της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και τις προσπάθειες του γενικού διοικητή Σπύρου Δάσιου στο ζήτημα της εγκατάστασης, της δημιουργίας οικιών, της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των ασθενειών αλλά και έργων κοινής ωφέλειας.

Χαρακτηριστικό είναι το νοσοκομείο που δημιουργήθηκε στην Κομοτηνή με τη μεγάλη δωρεά της οικογένειας Σισμάνογλου. Επιπλέον, το ζήτημα της προσφυγιάς φωτίζουν οι μαρτυρίες των διαφόρων απομνημονευμάτων, τα εκκλησιαστικά κειμήλια που ήρθαν στην Ελλάδα καθώς και οι προσωπικότητες των George Treloar και Procter προς τιμή των οποίων άλλωστε ονομάστηκαν δυο χωριά της Κομοτηνής.

Στο δεύτερο μέρος του επεισοδίου γίνεται αναφορά στις συνθήκες της εγκατάστασης των προσφύγων στην Ξάνθη. Στο επεισόδιο εξετάζεται το πως διαμορφώθηκε η περιοχή και ποιες υπήρξαν οι σχέσεις μεταξύ των διαφορετικών κοινοτήτων. Ποια μέτρα ελήφθησαν από την πολιτεία για την εγκατάσταση και στέγαση των προσφύγων, όπως για παράδειγμα η δημιουργία οικιών και συνοικισμών ή η δήμευση και οι απαλλοτριώσεις των μεγάλων τσιφλικιών.

Αναδεικνύονται προσωπικές ιστορίες της προσφυγιάς καθώς και παραδείγματα προσωπικοτήτων που αναδείχθηκαν και ξεχώρισαν για τη δράση τους, ενώ παράλληλα θα δούμε πως μπολιάστηκε η νέα πατρίδα με την μακραίωνη παράδοση και τον πολιτισμό των προσφύγων.

Ξεχωριστή αναφορά γίνεται στη συμβολή των προσφύγων στο συνεταιριστικό κίνημα μέσα κυρίως από τη δραστηριότητα του πρόσφυγα Αλέξανδρου Μπαλτατζή. Παρουσιάζονται οι επαγγελματικές ασχολίες και η τεχνογνωσία που έφεραν οι πρόσφυγες διαμορφώνοντας καθοριστικά την οικονομία της πόλης.