Κομοτηνή: Μέλλον και προβληματισμοί για την εξέλιξη της Ποντιακής ταυτότητας

Κομοτηνή: Μέλλον και προβληματισμοί για την εξέλιξη της Ποντιακής ταυτότητας

Mια σημαντική ημερίδα πραγματοποιήθηκε στις 29 Νοεμβρίου στην Κομοτηνή, από το Εργαστήριο Μελέτης, Καταγραφής & Διάσωσης της Ποντιακής Διαλέκτου του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας και Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών, με θέμα: Ποντιακή ταυτότητα – ποντιακοί σύλλογοι: από το παρελθόν στο παρόν, με τη συνεργασία των ποντιακών σωματείων Ν. Ροδόπης. Η ημερίδα εμπεριείχε εισηγήσεις θεωρίας, αλλά και πράξης, καθώς στο δεύτερο μέρος συμμετείχαν ενεργά μέλη της ποντιακής κοινότητας.

Την Ημερίδα συντόνισε η Δρ Λαογραφίας Μυροφόρα Ευσταθιάδου, η οποία είχε και την επιστημονική επιμέλεια της Ημερίδας. Η κα Ευσταθιάδου τόνισε την ευθύνη, τόσο των ακαδημαϊκών, όσο και των συλλογικών φορέων για τη διατήρηση της ιδιαιτερότητας της ταυτότητας. Ξεκίνησε με μια ιστορική αναδρομή για την πορεία των συλλόγων στον ελλαδικό χώρο, όπως και την καλλιέργεια της ποντιακής ταυτότητας μέσα σε αυτούς. Στη συνέχεια έδωσε το λόγο στον καθηγητή κ. Ηλία Κ. Πετρόπουλο, Πρόεδρο του Τμήματος Γλώσσας, Φιλολογίας & Πολιτισμού Παρευξείνιων Χωρών και Διευθυντή του Εργαστηρίου Μελέτης, Καταγραφής & Διάσωσης της Ποντιακής Διαλέκτου. Ο κ. Πετρόπουλος καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους και τόνισε την ανάγκη διατήρησης της ταυτότητας και της γλώσσας και τη σημασία δημιουργίας και δράσης του Εργαστηρίου.

Η πρώτη ομιλήτρια, η καθηγήτρια κα Μαρία Δημάση και Αντιπρόεδρος του Τμήματος, μίλησε με θέμα «Ταυτότητες υπό την οπτική της διαχρονικότητας και της συγχρονίας. Η περίπτωση της ποντιακής ταυτότητας», τονίζοντας την αλληλοπεριχώρηση των ταυτοτήτων και την αίσθηση του «ανήκειν» σε μια ομάδα, στη συγκεκριμένη περίπτωση στην ποντιακή κοινότητα. Ο κ. Ιωάννης Τσεκούρας (διδακτορικός απόφοιτος στη μουσικολογία τους πανεπιστημίου του Ιλλινόις και μεταδιδακτορικός ερευνητής στο Τμήμα Μουσικών Σπουδών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών) μίλησε για τη σχέση μεταξύ Ποντιακού λόγου ταυτότητας και της λαογραφικής χορευτικής σκηνής. Ολοκληρώνοντας την ανάλυση των λαογραφικών πρακτικών Ποντιακού χορού, ο κ. Τσεκούρας έθιξε προβληματισμούς που προκύπτουν από αυτή τη πρακτική. Συγκεκριμένα το τρόπο με τον οποίο στα φεστιβάλ προβάλλεται ο Μακεδονο-κεντρισμός των Ποντίων ως υπενθύμιση του συγκεντρωτικού χαρακτήρα του Ελληνικού κράτους αλλά και στην ακούσια, μέσω της λαογραφικής σκηνής, αποσιώπηση της γλωσσικής ετερότητας των Ποντίων.

Η κα Αναστασία Μαχαιρίδου, υποψήφια διδάκτωρ Γλωσσολογίας, μίλησε με θέμα την «Ποντιακή γλωσσική ταυτότητα: [Προσδι-]Ορίζοντας». Η κα Μαχαιρίδου αναφέρθηκε στην έννοια της ταυτότητας ως πολυπρισματικής. Ομοίως και η γλωσσική ταυτότητα, ιδίως μάλιστα όταν αυτή αφορά σε μια γλώσσα κληρονομιάς, όπως η ποντιακή. Επειδή, λοιπόν, τα ποντιακά φέρουν συναισθηματικό φορτίο για τους ομιλητές, ως γλώσσα του σπιτιού, των αναμνήσεων και της "ρίζας", οι Πόντιοι επιδιώκουν κατά το δυνατόν τη χρήση τους, ως κοινό ταυτοτικό στοιχείο που τους ενώνει. Ο κ. Θεόφιλος Κωτσίδης διαχειριστής της ηλεκτρονικής εφημερίδας e-Pontos.gr, παρουσίασε τους προβληματισμούς του για την πορεία της Ποντιακής ταυτότητας μέσα από το θέμα της μετάβασης των Ποντιακών Συλλόγων στη νέα ψηφιακή εποχή. Η 17χρονη καθημερινή παρουσία του site τον βοήθησε να επικοινωνεί καθημερινά με όλους του συλλόγους σε Ελλάδα και εξωτερικό διαπιστώνοντας ότι οι Σύλλογοι, ως μικρές κοινότητες ανθρώπων με κοινή ιστορία, ήθη, έθιμα, λαογραφία, μουσική, χορό, δεν κατάφεραν να περάσουν από τη φυσική εποχή στην ψηφιακή, διασώζοντας όλο το αρχειακό τους υλικό και δίνοντας τη δυνατότητα στις επόμενες γενιές αλλά και σε μελλοντικούς ερευνητές να μάθουν και να αναδείξουν όλα αυτά που μέχρι σήμερα έχουν μείνει ερμητικά κλειστά.

Το δεύτερο μέρος της Ημερίδας πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή των ποντιακών σωματείων Ν. Ροδόπης και των καλλιτεχνών Κώστα Θεοδοσιάδη και Γιώργου Ιωαννίδη. Οι εκπρόσωποι των σωματείων, Στέλιος Νικολάου, Χρύσα Μαυρίδου, Γιάννης Νικολαΐδης, Γιάννης Παγκοζίδης και Κωνσταντίνος Φτόπουλος, έκαναν αναφορά στους στόχους των ποντιακών συλλόγων, στις πολιτισμικές διαφοροποιήσεις μεταξύ των διαφόρων περιοχών του Πόντου, αλλά και σε εφεξής προβληματισμούς γύρω από την ποντιακή ταυτότητα των νέων μελών των συλλόγων. Ο Κώστας Θεοδοσιάδης προβληματίστηκε έντονα για την πορεία της ποντιακής μουσικής, καθώς, όπως τόνισε, ο ίδιος δε μπορεί πλέον να διασκεδάσει με τα ποντιακά τραγούδια που ακούγονται και παρατήρησε έναν αποπροσανατολισμό του κοινού. Πρότεινε στους παρόντες συλλόγους, αντί να προχωρήσουν στην εκμάθηση γραμματικής και συντακτικού της ποντιακής διαλέκτου, να επιλέξουν ορισμένα αγαπητά τραγούδια στη νεολαία και να αναλύσουν το στίχο, προκειμένου τα νέα παιδιά να ξέρουν τι τραγουδούν. Ο Γιώργος Ιωαννίδης επισήμανε πως για το σημερινό παιδί ο σύλλογος είναι το βίωμα πλέον, οπότε οι σύλλογοι οφείλουν να καθοδηγήσουν κατάλληλα τα μέλη τους, προκειμένου να μην εκλείψουν τα παραδοσιακά ακούσματα. Τόνισε, ακόμη, πως το νεοποντιακό τραγούδι πάντοτε υπήρχε (και πρέπει να υπάρχει), ωστόσο κάποτε αποτελούσε ένα μικρό μουσικό μέρος του προγράμματος, ενώ σήμερα, δυστυχώς, κυριαρχεί.

Η Ημερίδα έκλεισε με την παρουσίαση της Έκθεσης ζωγραφικής της Μαρίας Σιδέρη, ζωγράφου και αγιογράφου, η οποία ασχολείται χρόνια με την ιστορική ζωγραφική. Η έκθεση «Πόντος, οι πολλαπλές ζωές του μύθου», θα παραμείνει στην Κομοτηνή (στο Μορφωτικό Σύλλογο Ποντίων Κομοτηνής & Περιφέρειας «ο Εύξεινος Πόντος», Βενιζέλου 46), μέχρι την Πέμπτη, 14 Δεκεμβρίου.

Η ημερίδα έκλεισε με παραδοσιακά ποντιακά εδέσματα με την επιμέλεια του Συλλόγου Ποντίων Θρυλορίου «Η Κερασούντα και το Γαρς», και ένα παραδοσιακό γλέντι στο Σύλλογο «Εύξεινος Πόντος».