 |
| Τον Ελληνισμό στη Γεωργία, τίμησε σε εκδήλωση της η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών |
Η Επιτροπή Ποντιακών Μελετών (Ε.Π.Μ.), πραγματοποίησε εκδήλωση με τίτλο «Ο ελληνισμός στη Γεωργία», την Κυριακή 25 Φεβρουαρίου 2024 και ώρα 11:00.
Αρχικά, ο Πρόεδρος της Ε.Π.Μ. Χρήστος Γαλανίδης καλωσόρισε τους προσκεκλημένους της εκδήλωσης τονίζοντας τη διαχρονική παρουσία των Ελλήνων και ιδιαίτερα των Ποντίων στη Γεωργία. Με αφορμή την ταινία που προβαλλόταν, αναφέρθηκε στους συμπατριώτες μας που γεννήθηκαν, σπούδασαν και διακρίθηκαν στη Γεωργία και την τ. Σοβιετική Ένωση, όπως ο σκηνοθέτης της ταινίας Χριστόφορος Τριανταφύλλωφ, ο σπουδαίος μουσικός Οδυσσέας Δημητριάδης και ο φιλόσοφος Θεοχάρης Κεσίδης. Αναφέρθηκε και στην έκδοση της Ε.Π.Μ., τη σχετική με το θέμα της εκδήλωσης [Παράρτημα 42 (2021) του «Αρχείου Πόντου»], η οποία αφορά στην εργασία του Σπάρτακου Τανασίδη, με τίτλο: «Τσάλκα. Στοιχεία ιστορίας και λαογραφίας των τουρκόφωνων Ποντίων του Καυκάσου».
Στη συνέχεια, η Γεν. Γραμματέας της Ε.Π.Μ., Δρ. φιλολογίας Γεωργία Χαριτίδου, που είχε και τον συντονισμό της εκδήλωσης, αφού καλωσόρισε με τη σειρά της τους προσκεκλημένους, τόνισε ότι η συγκεκριμένη ημερίδα, αφιερωμένη στον ελληνισμό της Γεωργίας, είναι η αρχή μιας προσπάθειας να ενημερωθούν οι νεότεροι για τους προγόνους μας που μετακινήθηκαν, κάτω από δύσκολες συνθήκες, από τις εστίες τους, πάλεψαν να εγκατασταθούν στη νέα πατρίδα, να προσαρμοστούν, αλλά και να διαπρέψουν. Επισήμανε πως η ημερίδα δεν εξαντλεί το θέμα και απαιτούνται και άλλες σχετικές εκδηλώσεις, καθώς για τον ελληνισμό που από χρόνια έχει απλωθεί στη γύρω περιοχή της Μαύρης Θάλασσας, πολλά ακόμη μπορούν και αξίζει να αναλυθούν.
Με τα λόγια αυτά, η κ. Χαριτίδου κάλεσε στο βήμα την πρώτη ομιλήτρια, την Λίνα Ποζίδου, δρ στο Τμήμα Ιστορίας, Αρχαιολογίας και Διαχείρισης Πολιτισμικών Αγαθών του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου και μέλος του Δ.Σ. της Ε.Π.Μ., η οποία, συνδεδεμένη με τη Γεωργία καθώς γεννήθηκε στην Τσάλκα, μίλησε με θέμα «Οι βυζαντινο-ιβηρικές σχέσεις κατά την υστερομεσαιωνική περίοδο. Οι Μεγάλοι Κομνηνοί της Τραπεζούντας και οι Βαγρατίδες της Ιβηρίας/Γεωργίας». Η Λίνα Ποζίδου, αφού αναφέρθηκε συνοπτικά στην παρουσία των Ελλήνων στην περιοχή της Γεωργίας και του Καυκάσου από την αρχαιότητα, επικεντρώθηκε στην ανάλυση των σχέσεων που αναπτύχθηκαν με τους ντόπιους πληθυσμούς (Ίβηρες, Αρμένιους, Τζάννους, Λαζούς). Ειδικότερα, αναφέρθηκε στις διπλωματικές προσεγγίσεις μεταξύ Αυτοκρατορίας Βυζαντίου, Μεγάλων Κομνηνών της Τραπεζούντας (Πόντου) και Βασιλείου Ιβηρίας, στις συνεργασίες στα επίπεδα στρατιωτικών επιχειρήσεων, εκπαίδευσης και πολιτισμού. Τόνισε, μάλιστα πως, στην περίπτωση του κινδύνου από τους Οθωμανούς, Γεωργιανοί ηγεμόνες συμπαραστάθηκαν στους Κομνηνούς με στρατιωτικές δυνάμεις.
Τον λόγο πήρε στη συνέχεια ο ιστορικός Βασίλης Τσενκελίδης, μέλος της Ε.Π.Μ. και πρόσφατα εκλεγμένος Δημοτικός Σύμβουλος του Δήμου Καλλιθέας, με καταγωγή από περιοχή της Ν. Ρωσίας. Στην ανακοίνωσή του με τίτλο «Ελληνικές κοινότητες στην Γεωργία τον 19ο και τον 20ό αιώνα: δημιουργία, εξέλιξη και παρακμή» παρουσίασε τη δημιουργία ελληνικών κοινοτήτων τόσο στη Γεωργία όσο και στην ευρύτερη περιοχή την περίοδο εκείνη, με παράλληλη ερμηνεία των λόγων για τους οποίους μετακινήθηκαν οι πληθυσμοί (πόλεμοι-προσφυγιά, εμπόριο, εργασία κ.ά.). Συγκεκριμένα, μίλησε για τους τόπους όπου εγκαταστάθηκαν οι Πόντιοι στη Γεωργία (Τσιντσκαρό 1813, Τσάλκα 1829, Ντμανίσι, Τετριτσκάρο-Ιραγκά, Ρουστάβι, Τιφλίδα, Σάντα, Βατούμ, Σουχούμ, ελληνικά χωριά Απχαζία 1850), για τον τρόπο που οργανώθηκαν οι κοινότητές τους, για τις ασχολίες τους, την εκπαίδευση των παιδιών τους, τη συμμετοχή τους στα κοινά, τη δημιουργία συλλόγων, την ανάπτυξη πολιτιστικών δράσεων (θέατρο, μουσική, εκδόσεις κ.ά.). Ολοκλήρωσε αναφερόμενος στην επιβεβλημένη ανάγκη για παλιννόστηση των Ποντίων στην Ελλάδα, λίγο πριν φύγει ο 20ός αιώνας.
Η ημερίδα ολοκληρώθηκε με την εισήγηση «Ιστορική και πολιτισμική παρουσία του Ποντιακού Ελληνισμού της Δυτικής Γεωργίας - Το Βατούμ των Ελλήνων» από την Τεόνα Μπερίτζε, δρ. Φιλολογίας, Καθηγήτρια Γεωργιανής Γλώσσας. Η Τεόνα Μπερίτζε, με καταγωγή από την Γεωργία, αναφέρθηκε στην παρουσία των Ελλήνων στο Βατούμ τη δεκαετία του 1860, όταν η πόλη ήταν ακόμη μικρός παραθαλάσσιος οικισμός. Σιγά-σιγά, όμως, ο οικισμός αναπτύχθηκε με νέες συνεχείς εγκαταστάσεις πληθυσμού από τον Πόντο στα τέλη του 19ου και αρχές του 20ού αι., λόγω πολιτικών κυρίως εξελίξεων. Οι Πόντιοι οργανώθηκαν επαγγελματικά και πολιτισμικά στην υπάρχουσα τοπική κοινωνία και οι οικισμοί που δημιουργήθηκαν διακρίνονταν σε ελληνόφωνους (μιλούσαν την ποντιακή διάλεκτο) και τουρκόφωνους (μιλούσαν την ουρουμική διάλεκτο της τουρκικής). Η ομιλήτρια αναφέρθηκε στη δραστηριότητά τους (ίδρυση εκκλησιών, σχολείων, σωματείων κ.ά.), στα επαγγέλματά τους (επιχειρήσεις, βιοτεχνίες, γιατροί, φωτογράφοι κτλ), στα έθιμά τους, τις λατρευτικές τους συνήθειες, τις γιορτές τους. Τόνισε πως «Οι Έλληνες συνυπήρξαν αρμονικότατα με την γεωργιανή κοινωνία και σήμερα στη Γεωργία ζουν 15.000 Έλληνες και από αυτούς 2.500 στην περιοχή της Ατζαρίας και η ελληνική γλώσσα διδάσκεται ως ξένη γλώσσα σε σχολεία της μέσης εκπαίδευσης του Βατούμ».
Και οι τρεις ομιλίες εμπλουτίστηκαν με παράλληλη προβολή εικόνων (powerpoint).
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους φοιτητές του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Διδασκαλείο ξένων γλωσσών-γεωργιανής γλώσσας), Γεωργιανοί που διαμένουν στην Αθήνα, εκπρόσωποι ποντιακών συλλόγων, φίλοι και μέλη της Ε.Π.Μ. και ο Δ/ντής της Εφημερίδας «Εύξεινος Πόντος» και μέλος της Ε.Π.Μ., Φόρης Πεταλίδης.